του ΔΙΟΝΥΣΗ ΡHΓΟΠΟΥΛΟΥ
Είναι πολύ σημαντικό για την πατρίδα μας να αποκτήσει -η εκάστοτε κυβέρνηση- σωστή, πραγματική, καθημερινή, συνολική εικόνα του Δημοσίου. H Eλλάδα χρειάζεται επειγόντως ένα Ενιαίο Ψηφιακό Οργανόγραμμα-Αποτύπωση του Δημοσίου.
Είναι απαραίτητο, στον υπό συζήτηση και ψήφιση Κώδικα Ψηφιακής Διακυβέρνησης, να αντικατασταθεί το παρωχημένο άρθρο 81 του νόμου της Διαύγειας (που προβλέπει διάσπαρτα ανά τις υπηρεσίες οργανογράμματα) με το, γνωστό από το 2016, άρθρο της από 16.10.2019 τροπολογίας του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών και της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος «Ενιαίο Ψηφιακό Οργανόγραμμα-Αποτύπωση του Δημοσίου».
Σε περίπτωση που η απαραίτητη, ανέξοδη και άμεση αυτή βελτίωση απορριφθεί, είναι σημαντικό για τους πολίτες και την εικόνα της κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας μας, να εξηγήσουν ο αρμόδιος υπουργός και οι βουλευτές που θα το υπερψηφίσουν, με ποιο σκεπτικό προκρίνουν να παραμείνει η θολότητα στο Δημόσιο για μερικά ακόμη χρόνια, διατηρώντας το παρωχημένο άρθρο και στο παρόν πλαίσιο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Συζητείται αυτές τις μέρες στη Βουλή η Κωδικοποίηση της Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με ειδικά κεφάλαια για τα Ανοικτά Δεδομένα και την Ψηφιακή Διαφάνεια. Περιλαμβάνει την «ολοκληρωμένη ρύθμιση όλων των θεμάτων που άπτονται της ψηφιακής διακυβέρνησης και ιδίως εκείνων που σχετίζονται με τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) από τους φορείς του δημόσιου τομέα για τις ανάγκες της λειτουργίας τους» (Άρθρο 1). Το «Άρθρο 81 – Ανάρτηση οργανογράμματος και στοιχείων υπηρετούντων» αναπαράγει αυτολεξεί το Άρθρο 8 του Ν. 3861/2010 της Διαύγειας.
Στη δημόσια διαβούλευση προσπάθησα να εξηγήσω γιατί είναι κρίσιμο για τη δημόσια διοίκηση, τη λειτουργία του Επιτελικού Κράτους και τη διαφάνεια να αντικατασταθεί αυτό το άρθρο με το άρθρο «Ενιαίο Ψηφιακό Οργανόγραμμα-Αποτύπωση του Δημοσίου» της από 16.10.2019 τροπολογίας του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών και της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος. H κακότεχνη Έκθεση επί της Διαβούλευσης, 128 σελίδων, παραλείπει στον δυσανάγνωστο πίνακα με τα σχόλια αν οι προτάσεις του κάθε σχολίου υιοθετήθηκαν ή όχι και γιατί. Δεν βρήκα να τεκμηριώνεται η μη ενσωμάτωση της παραπάνω πρότασης, όπως προβλέπει ο νόμος για το Επιτελικό Κράτος.
Όμως, για να αντιληφθεί κανείς ένα λάθος που θεωρεί σωστό, χρειάζεται κάποιος να του το υποδείξει. Ελπίζω ο αρμόδιος υπουργός και οι υπεύθυνοι βουλευτές που θα υπερψηφίσουν το παρόν νομοσχέδιο να εξηγήσουν πού βρίσκεται το λάθος στην ενιαία ψηφιακή αποτύπωση της δομής και της στελέχωσης του Δημοσίου και γιατί αντ’ αυτής προκρίνουν να διατηρηθεί ένα άρθρο δεκαετίας, που και τεχνολογικά υστερεί και δεν τηρήθηκε στην πράξη. Άλλωστε, και η έρευνα της διαΝΕΟσις (2018) για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην Ελλάδα, προτείνει το ίδιο «ΣΤ6.13. Κεντρικό Ψηφιακό Οργανόγραμμα με Δεδομένα από την Απογραφή Δημοσίων Υπαλλήλων.»
H δημόσια διοίκηση είναι (ή μάλλον πρέπει να είναι) ενιαία, με ενιαία διαχείριση και ξεκάθαρους κανόνες. Με την ενιαία αποτύπωσή της, διευκολύνονται κατά πολύ οι λειτουργίες της αλλά και ο έλεγχός της. Για παράδειγμα, θα μπορούσε ο καθένας να παρακολουθεί εύκολα τις δομικές μεταβολές, όπως την προ διμήνου δημιουργία του κέντρου πολιτισμού Ακροπόλ (Ν.4708) ή την ίδρυση της ανώνυμης εταιρίας του Δημοσίου Ο.ΔΙ.Π.Υ. και τη στελέχωσή της με άγνωστο αλλά μεγάλο αριθμό υπαλλήλων, όπως υπονοεί η πρόβλεψη για θέσεις γενικών διευθυντών (Ν.4715). Αυτές οι διογκώσεις, και οι αντίστοιχες οικονομικές επιβαρύνσεις σε εμάς και τα παιδιά μας, χάνονται στην καθιερωμένη αδιαφάνεια του κράτους. Δε λείπει βέβαια η τεχνολογία, η οποία από καιρό μπορεί να απεικονίζει ψηφιακά, απλά και εύληπτα, πολύ πιο σύνθετα στοιχεία. Λείπει η βούληση.
Στις 11 Ιουλίου 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε «την ενισχυμένη εποπτεία» «για τη διασφάλιση της συνέχειας και της ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος ESM» «μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος.» Τα μνημόνια είχαν δημοσιονομική στόχευση και θεωρούσαν πάρεργο (“flanking structural policies”) τις, απαραίτητες για την Ελλάδα, μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης. Ως εκ τούτου, πολλές αναβάλλονταν χωρίς πρόβλημα και τα προγράμματα «ολοκληρώθηκαν επιτυχώς,» παρότι δεν είχαν ολοκληρωθεί οι μεταρρυθμίσεις.
- Σήμερα, το δημόσιο χρέος είναι μεγαλύτερο απ’ όσο όταν μπήκαμε στα μνημόνια, και τα περισσότερα τρίμηνα αυξάνει.
Η βιώσιμη οικονομική εξυγίανση της χώρας εξαρτάται απολύτως από τη βελτίωση της λειτουργίας του Δημοσίου. Και ο μόνος τρόπος να γίνουν αποτελεσματικά και κατά το δυνατόν ανώδυνα αληθινές μεταρρυθμίσεις, είναι να αντικρύζουμε με θάρρος την υπάρχουσα πραγματικότητα.
Την ύψιστη ανάγκη λεπτομερών καθημερινών δεδομένων για τον προγραμματισμό των επόμενων βημάτων ανέδειξε πρόσφατα η προσπάθεια για την αποτροπή της πανδημίας.
- Είναι καιρός και το κράτος μας να αρχίσει να καταπολεμά την «ενδημική πανδημία» της κακοδιαχείρισης και απαξίωσης των πόρων του, μόλις μάθει ποιοι υπάλληλοι στελεχώνουν κάθε στιγμή την κάθε μονάδα του.
Δεν το έκανε προ έτους στα νομοσχέδια για το Επιτελικό Κράτος και Επενδύω στην Ελλάδα. Αν το αναβάλει και τώρα, πότε άραγε θα το κάνει;
Υ.Γ. «Η διακυβέρνηση, η ψηφιακή πραγματικότητα κι εμείς, οι πολίτες» ήταν το θέμα της περσινής μου εισήγησης στο 9ο Συνέδριο Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (27.3.2019). Για τρίτη συνεχή χρονιά, τόνισα πόσο απαραίτητη είναι η ενιαία ψηφιακή αποτύπωση του Δημοσίου και πόσο εύκολα γίνεται. Από το 7:50 έως το 14:50, αποδεικνύεται με στοιχεία και βίντεο ότι οι αρμόδιοι γνωρίζουν τα προβλήματα διαχείρισης των πόρων της δημόσιας διοίκησης και αναγνωρίζουν την αξία μιας σωστής υποδομής για την επίλυσή τους. Όμως, η τότε κυβέρνηση δεν έκανε την υποδομή, με κάλυψη από την «ενισχυμένη εποπτεία».
* Ο δρ. Διονύσης Ρ. Ρηγόπουλος είναι μηχανικός με ειδίκευση στην υπολογιστική μοντελοποίηση, πρώην Επιθεωρητής-Ελεγκτής Δημόσιας Διοίκησης [2009-2018] και μέλος της ομάδας εργασίας για την ανοιχτή διακυβέρνηση του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών
