Πιο κοντά από ποτέ στην παράταση του τρίτου μνημονίου βρίσκεται η Ελλάδα, καθώς το Βερολίνο επαναφέρει την πρόταση για ολιγόμηνη παράτασή του. Σύμφωνα με πληροφορίες, η γερμανική πλευρά, που διατηρεί πάντα τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, ανοίγει στην Ουάσιγκτον τα «χαρτιά» της, προτείνοντας στους άλλους παράγοντες που εμπλέκονται στο ελληνικό ζήτημα (Κομισιόν, EKT, ESM, ΔNT, Παρίσι, Eurogroup) να εξεταστεί το ενδεχόμενο παράτασης του τρίτου προγράμματος μέχρι το τέλος του 2018.
H συγκεκριμένη σκέψη δεν είναι καινούργια. Από το περασμένο φθινόπωρο, η DEAL είχε αποκαλύψει ότι συνιστά «βασικό σενάριο» που επεξεργάζονται οι δανειστές. Και μάλιστα σε γνώση της ελληνικής κυβέρνησης. H Αθήνα αντιπαρέθεσε τότε την πρόταση της «καθαρής εξόδου» από το πρόγραμμα –έστω όπως η ίδια την αντιλαμβάνεται–, επιμένοντας σε αυτήν. Κομισιόν και ESM συμφώνησαν να στηρίξουν την ελληνική πρόταση, όμως τα πράγματα άλλαξαν.
Οι γερμανικοί φόβοι
Έτσι, ενώ σε λίγες ώρες ο Πολ Tόμσεν θα δώσει στο Washington Group το στίγμα των προθέσεων του ΔNT για τους όρους υπό τους οποίους το Ταμείο θα παραμείνει στο ελληνικό πρόγραμμα, ήδη από χθες τη νύχτα το ενδιαφέρον στην αμερικανική πρωτεύουσα έχει στραφεί στη γερμανική πρόταση για παράταση του τρίτου μνημονίου.
H γερμανική πρόταση περιλαμβάνει μία επιπλέον αξιολόγηση το φθινόπωρο, την πέμπτη, με την οποία θα κλείσουν όλα τα εκκρεμή προαπαιτούμενα και ενώ το «μαξιλάρι ρευστότητας» θα εξακολουθήσει να «χτίζεται».
Ανοιχτό είναι το θέμα μιας πρόσθετης εκταμίευσης 2-3 δισ. από τα «αδιάθετα» του δανείου του ESM. Επίσης, θα προβλεφθεί καθεστώς ισχυρής εποπτείας, με τετραμηνιαίους ελέγχους για την «επόμενη μέρα», δηλαδή το 2019.
Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές της DEAL, τα δυσάρεστα νέα πρώτος τα έμαθε ο Eυκλείδης Tσακαλώτος κατά την πρόσφατη συνάντησή του με τον Γερμανό νέο ομόλογό του, Όλαφ Σολτς.
Οι αιτίες της γερμανικής μεταστροφής έχουν να κάνουν με πολλά ανοιχτά θέματα: Οι Γερμανοί φοβούνται επανάληψη του σκηνικού του 2015. Όχι του Ιουλίου, αλλά του Φεβρουαρίου, λίγο μετά την πολιτική αλλαγή στη χώρα μας. Και όχι φυσικά μιας ενδεχόμενης ελληνικής χρεοκοπίας, καθώς τέτοιο θέμα δεν υφίσταται σήμερα, αλλά του κινδύνου η Ελλάδα να βρεθεί αφενός απροετοίμαστη στις αγορές και να δανείζεται με πολύ υψηλά επιτόκια, αφετέρου να κυριαρχήσει ο «πολιτικός πειρασμός», λόγω μιας σχετικής χαλάρωσης της επιτήρησης και το «ελληνικό δημοσιονομικό τρένο» να επανέλθει εκ νέου σε πορεία εκτροχιασμού.
Πιο συγκεκριμένα, το Βερολίνο διαπιστώνει σοβαρά προβλήματα που εμποδίζουν την ομαλή ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος, όπως:
- Την καθυστέρηση της Αθήνας να υλοποιήσει τα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης. Υπήρξε η πρόταση 10 με 12 από τα σοβαρότερα προαπαιτούμενα να «μετατεθούν» για τη μεταμνημονιακή περίοδο, με ενσωμάτωσή τους στο «ελληνικό μνημόνιο». Έξι όμως υπουργοί Οικονομικών, σύμφωνα με πηγές της DEAL, διαφωνούν με αυτήν την εκδοχή.
- Την κωλυσιεργία στις συζητήσεις για το χρέος, όπου το ΔNT καθυστερεί να συγκλίνει με τις ευρωπαϊκές θέσεις.
- Τις σφοδρές διαφωνίες EKT-Κομισιόν για την «επόμενη μέρα» της ελληνικής οικονομίας. Με κορυφαία ζητήματα εκείνα της μεταμνημονιακής χρηματοδότησης της χώρας, όπου οι Βρυξέλλες διαφωνούν με τη θέση της Κεντρικής Τράπεζας για τη θεσμοθέτηση ECCL, καθώς και για το είδος της εποπτείας, όπου η Φραγκφούρτη πλειοδοτεί σε αυστηρότητα.
- Τον ασφυκτικό περιορισμό χρόνου, προκειμένου να τελεσφορήσουν οι διαδικασίες. Απλά πράγματα: Με όλη την καλή προαίρεση από όλους, τα περιθώρια αίσιας έκβασης όλων των πολύπλοκων συζητήσεων για τα επιμέρους θέματα του ελληνικού προβλήματος δεν επαρκούν. Επί του τελευταίου, μάλιστα, ήδη το «ορόσημο» του Eurogroup της 21ης Ιουνίου δεν υφίσταται, ενώ όλο και περισσότεροι ιθύνοντες των Βρυξελλών και γνώστες των παραπάνω δυσκολιών δεν κρύβουν ότι και το επόμενο Eurogroup της 12ης Ιουλίου, το τελευταίο πριν τις καλοκαιρινές διακοπές, είναι επίσης επισφαλές. H ιδέα μιας έσχατης συνόδου στις αρχές του Αυγούστου είναι ανοιχτή, όμως κανείς δεν εγγυάται την έγκαιρη έγκριση των αποφάσεων για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας από όσα κοινοβούλια είναι απαραίτητο, καθώς θα είναι κλειστά λόγω διακοπών.
Η νέα επιτήρηση
Το Βερολίνο έχει, βέβαια, όπως πάντα, και Plan B, για την περίπτωση που οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι δεν συμφωνήσουν στην πρόταση παράτασης του τρίτου μνημονίου. Ποιο είναι αυτό; H απόλυτη ομοφωνία των 19 μελών του Eurogroup, δηλαδή και της Ελλάδας, σε ένα πλαίσιο υπερενισχυμένης εποπτείας της χώρας μας, αμέσως μετά τις 20 Αυγούστου. Εποπτεία που δεν θα έχει καμιά σχέση με ό,τι συνέβη στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που εξήλθαν από μνημονιακά προγράμματα.
Αυτό, σύμφωνα με πηγές του Βερολίνου, θα βάλουν στο «παζάρι» οι Γερμανοί, για να αποσύρουν την πρόταση για παράταση του τρέχοντος μνημονίου. H υπερενισχυμένη εποπτεία αφορά ελέγχους ανά τρίμηνο, και όχι τετράμηνο –όπως προβλέπει το σχέδιο Mοσκοβισί, που συζητήθηκε στο EWG και ο Σολτς, όπως προαναφέρθηκε, συμφωνεί–, οι οποίοι θα είναι παρόμοιοι με τους σημερινούς, αλλά σαφώς πιο αυστηροί από ό,τι σε Κύπρο, Ιρλανδία, Πορτογαλία. Θα οδηγούν δε σε ετήσια παρέμβαση στο χρέος για όσο διάστημα απαιτούνται υψηλά πλεονάσματα και με την προϋπόθεση ότι θα τηρείται ευλαβικά το ελληνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.
Μπροστά στο «πικρό ποτήρι» της παράτασης του μνημονίου, που πολιτικά δύσκολα θα μπορέσει να διαχειριστεί η κυβέρνηση, με τις εκλογές μάλιστα να πλησιάζουν, η υπερενισχυμένη εποπτεία μοιάζει με το μοναδικό «παράθυρο διαφυγής» για την Αθήνα.
