του Νικόλα Καννελλόπουλου
Στις 03 Φεβρουαρίου 2022 τέθηκε σε λειτουργία η ηλεκτρονική υπηρεσία έκδοσης άυλου συναινετικού διαζυγίου, μίας νέας εφαρμογής που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Απλούστευσης Διαδικασιών (ΕΠΑΔ) της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών και η οποία παρέχει τη δυνατότητα στους πολίτες να υποβάλλουν και να διεκπεραιώσουν ηλεκτρονικά την αίτηση για την έκδοση του συναινετικού διαζυγίου.
Η λειτουργία της εφαρμογής για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ) φαίνεται να είναι εξαιρετικά απλή, τάχιστη, ασφαλής και φιλική προς τον χρήστη (πολίτη/δικηγόρο/συμβολαιογράφο), συμβάλλοντας αποφασιστικά στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, την επιτάχυνση των διαδικασιών με ταυτόχρονη αποσυμφόρηση των αρμοδίων υπηρεσιών και την καθιέρωση διαδικασιών διαφάνειας.
Ο θεσμός του «άυλου συναινετικού διαζυγίου» εισάγεται για πρώτη φορά με τον ν. 4800/2021 «Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων, άλλα ζητήματα οικογενειακού δικαίου και λοιπές επείγουσες διατάξεις» (Α’ 81), ο οποίος τροποποιεί διατάξεις του Αστικού Κώδικα παρέχοντας, μεταξύ άλλων, πλέον μία εναλλακτική δυνατότητα «ηλεκτρονικής» λύσης του γάμου.
Πιο συγκεκριμένα, πέρα από την έγγραφη συμφωνία των συζύγων που ήδη προβλεπόταν για την έκδοση του συναινετικού διαζυγίου, με το ν. 4800/2021 μπορούν πλέον τα μέρη να προχωρήσουν στη συναινετική λύση του γάμου και με την υποβολή κοινής ψηφιακής δήλωσης των συζύγων.
Τόσο η διαδικασία έκδοσης του άυλου διαζυγίου μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης, όσο και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για την ολοκλήρωση της διαδικασίας ρυθμίζονται ειδικότερα από την Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης (ΚΥΑ 70057 οικ./2021- ΦΕΚ 6390/Β/31-12-2021).
- Για την υποβολή της αίτησης ηλεκτρονικής έκδοσης άυλου συναινετικού διαζυγίου, την επεξεργασία αυτής αλλά και την έκδοση της τελικής πράξης λύσεως του γάμου προβλέπεται η προηγούμενη αυθεντικοποίηση των εμπλεκόμενων φυσικών προσώπων-χρηστών (σύζυγοι, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι), μέσω των αντίστοιχων καναλιών ταυτοποίησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ., portal olomeleia, κ.ο.κ.).
Μετά την εκκίνηση της διαδικασίας ηλεκτρονικής έκδοσης συναινετικού διαζυγίου, η εφαρμογή ανακτά αυτόματα στοιχεία των πολιτών (σύζυγοι) από το Μητρώο Πολιτών του Υπουργείου Εσωτερικών, μέσω διασύνδεσης με τα συστήματα του Κέντρου Διαλειτουργικότητας (ΚΕΔ) της Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ., διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό την ποιότητα των δεδομένων.
Παράλληλα, σε διάφορα στάδια της διαδικασίας ζητείται από τους χρήστες (δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, σύζυγοι) να ελέγξουν και να επαληθεύσουν τα καταχωρούμενα στοιχεία, παρέχοντας πολλαπλά επίπεδα ελέγχου ως προς την ακρίβεια αυτών.
- Η ενεργός συμμετοχή του δικηγόρου και του συμβολαιογράφου από την αρχική υποβολή της αίτησης μέχρι και την τελική έκδοση του δημοσίου εγγράφου παρέχει τα απαραίτητα εχέγγυα ασφάλειας και ακρίβειας της διαδικασίας.
Τόσο η πρόβλεψη ειδικού άρθρου για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ 70057 οικ./2021- ΦΕΚ 6390/Β/31-12-2021) για την ηλεκτρονική υπηρεσία έκδοσης άυλου συναινετικού διαζυγίου, όσο και η ανάρτηση ειδικής ενημέρωσης στην εν λόγω εφαρμογή έρχονται σε συμμόρφωση με τις απαιτήσεις διαφάνειας που προβλέπει ο Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679.
Ειδικότερα, μέσω της Πολιτικής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων της εφαρμογής επιτυγχάνεται η επαρκής ενημέρωση των πολιτών- χρηστών σε θέματα προστασίας δεδομένων, καθώς παρέχεται αναλυτική περιγραφή των δεδομένων των χρηστών που συλλέγονται και υπόκεινται σε επεξεργασία, των σκοπών επεξεργασίας αυτών, των διαλειτουργικοτήτων της εφαρμογής με άλλα συστήματα και εφαρμογές, καθώς και των δικαιωμάτων των χρηστών ως υποκειμένων των δεδομένων καθώς και του τρόπου άσκησης αυτών.
Η έκδοση συναινετικού διαζυγίου μέσω μιας ψηφιακής, απλής και ασφαλούς διαδικασίας στο πλαίσιο της συνεχούς προώθησης του ψηφιακού και διοικητικού μετασχηματισμού της χώρας, με στόχο την βελτιστοποίηση της λειτουργίας του κράτους και την ζωή των πολιτών μέσα από τα ψηφιακά μέσα, αποτελεί αναμφίβολα βήμα εκσυγχρονισμού και προόδου.
- [Ο κ. Νικόλας Κανελλόπουλος είναι Δικηγόρος – Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου για το Δίκαιο Προστασίας της Ιδιωτικότητας, των Προσωπικών Δεδομένων και την Τεχνολογία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (EPLO)]
