Έκλεισε μετά από 12 επώδυνα χρόνια ένας κύκλος μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης για την Ελλάδα, μετά την απόφαση του Eurogroup που άνοιξε την πόρτα της εξόδου από το καθεστώς της αυξημένης εποπτείας με επίσημο ανακοινωθέν.
Και μπορεί η έξοδος να ορίζεται επισήμως για τον Αύγουστο, αλλά τα ανακοινωθέντα του Eurogroup δεν εκδίδονται χωρίς λόγο και δεν αποτελούν ευχολόγια ούτε ασφαλώς και το ξεκλείδωμα για την εκταμίευση 750 εκατ. ευρώ.
Η άρση της ενισχυμένης εποπτείας σημαίνει σε πρακτικό επίπεδο, ότι η ελληνική οικονομία θα επιτηρείται όπως και οι άλλες χώρες μέλη, δύο φορές το χρόνο και η πορεία της θα καταγράφεται σε εκθέσεις. Αλλά οι αναλυτικοί έλεγχοι ανά τρίμηνο τέσσερις φορές το χρόνο, οι πιεστικές συστάσεις με αυστηρό και συγκεκριμένο καθορισμό προτεραιοτήτων όπως και τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, χαλαρώνουν.
Η έξοδος από την αυξημένη εποπτεία, είναι επιτυχία και σηματοδοτεί κλείσιμο ενός κύκλου και αλλαγή σελίδας. Θα είχε εντονότερο αντίκτυπο, αν δεν είχε μεσολαβήσει η πανδημία και ακόμα χειρότερα η έναρξη ενός πολέμου που ήδη δυσκολεύει πολύ την ευρωπαϊκή οικονομία και την Ελλάδα.
Η έξοδος σημαίνει ακόμα, ότι η εποχή που για την Ελλάδα έπρεπε να βρεθούν ειδικοί κανόνες για να μπορεί να δανειστεί, είναι κι αυτή στο τέλος της, καθώς το αξιόχρεο και η απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, είναι στο τέλος αυτού του δρόμου, που θα η ελληνική οικονομία θα διανύσει με τη συνδρομή της ΕΚΤ και της ΕΕ, σε αυτή τη δύσκολη φάση της όξυνσης του πληθωρισμού διεθνώς, λόγω της κληρονομιάς των προβλημάτων από την πανδημία και των νέων βαρών που γέννησε ο πόλεμος.
Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία η ελληνική οικονομία δεν είναι πλέον μόνη, και είναι χαρακτηριστική η δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη που μίλησε για έναν «επώδυνο κύκλο που κλείνει», όπως η ρήση του, ότι η χώρα μας «δεν είναι, πια, το ‘’μαύρο πρόβατο’’ της Ευρώπης».
Το ανακοινωθέν
Μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράμματος του ESM για την Ελλάδα το 2018, οι ελληνικές αρχές δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν μεταρρυθμίσεις κλειδιά που υιοθετήθηκαν υπό το πρόγραμμα του ESM και να διασφαλίσουν ότι προστατεύονται οι στόχοι των σημαντικών μεταρρυθμίσεων που υιοθετήθηκαν.
Το Eurogroup χαιρέτισε αυτή τη δέσμευση καθώς και την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ενεργοποιήσει την ενισχυμένη εποπτεία σύμφωνα με τα άρθρα 2 και 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 472/2013. Το Eurogroup συμφώνησε ότι οι τριμηνιαίες εκθέσεις υπό την ενισχυμένη εποπτεία θα χρησιμεύσουν ως βάση για να συμφωνήσει το Eurogroup για την επιστροφή των ποσών που προβλέπονται από τα προγράμματα ομολόγων SMP-ANFA και την κατάργηση του επιτοκιακού περιθωρίου που σχετίζεται με τα δάνεια από τον EFSF.
Σήμερα, το Eurogroup συζήτησε την πρόοδο της Ελλάδας στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και τις μακροοικονομικές της προοπτικές, με βάση τη 14η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύτηκε στις 23 Μαΐου 2022.
Μετά από μια ισχυρή ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας το 2021, οι εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής δείχνουν τη συνέχιση της ανάκαμψης μετά την πανδημία, αν και με κάπως βραδύτερο ρυθμό από τον αναμενόμενο, λόγω των επιπτώσεων της ρωσικής στρατιωτικής επιθετικότητας κατά της Ουκρανίας και των υψηλότερων τιμών της ενέργειας. Η ανάπτυξη αναμένεται να λάβει ώθηση κυρίως από τις επενδύσεις και σε μικρότερο βαθμό από την κατανάλωση και τις καθαρές εξαγωγές.
Η ανάπτυξη ενισχύεται επίσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και από μια συνολική υποστηρικτική δημοσιονομική πολιτική τη φετινή χρονιά.
Το Eurogroup χαιρετίζει τις περαιτέρω μεταρρυθμίσεις που έχουν επιτευχθεί μετά τη δημοσίευση της τελευταίας έκθεσης στις 23 Φεβρουαρίου 2022. Ειδικότερα, χαιρετίζουμε την εκπλήρωση των ειδικών δεσμεύσεων στον τομέα της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, της φορολογίας ακινήτων, των επιδομάτων αναπηρίας, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και της δικαιοσύνης, και τη συμφωνία για την παράταση της εντολής του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Επιπλέον, η Ελλάδα ολοκλήρωσε επίσης ευρύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων στις δημόσιες συμβάσεις και τη δημιουργία τμήματος Στατιστικής στο Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Η παρατεταμένη αβεβαιότητα που σχετίζεται με την πανδημία καθώς και η παγκόσμια αστάθεια που δημιουργήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία υπογραμμίζουν την ανάγκη να συνεχιστεί η αποφασιστική αντιμετώπιση των υφιστάμενων μεσοπρόθεσμων κινδύνων και προκλήσεων που προσδιορίζονται στη 14η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας, συμπεριλαμβανομένου του δημόσιου χρέους, των μη εξυπηρετούμενων δανείων, των εξωτερικών ανισορροπιών, της ανεργίας και της ενίσχυσης της αναπτυξιακής δυναμικής.
Ως εκ τούτου, χαιρετίζουμε τη δέσμευση των ελληνικών αρχών να συνεχίσουν τη διαδικασία μεταρρυθμίσεων και να ολοκληρώσουν τα εκκρεμή στοιχεία.
Το Eurogroup χαιρετίζει την εκτίμηση της Επιτροπής ότι η επιτυχής υλοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των δεσμεύσεων πολιτικής και η αποτελεσματική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων βελτίωσαν την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας και ενίσχυσαν τη χρηματοπιστωτική της σταθερότητα, μειώνοντας έτσι σημαντικά τους κινδύνους δυσμενών δευτερογενών επιπτώσεων σε άλλα μέλη κράτη της ζώνης του ευρώ.
Το Eurogroup σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να μην παρατείνει την ενισχυμένη εποπτεία μετά τη λήξη της στις 20 Αυγούστου 2022. Μαζί, η ενδεχόμενη λήξη της ενισχυμένης εποπτείας, η εφαρμογή των μεταρρυθμιστικών δεσμεύσεων, η πλήρης αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ και η νωρίτερη κατάργηση των εναπομείναντων κεφαλαικών ελέγχων θα κλείσουν μια περίοδο προκλήσεων από το 2010 που χαρακτηρίστηκε από αυξημένη διεθνή εστίαση στις ελληνικές οικονομικές πολιτικές και θα ολοκληρώσει την επιστροφή της Ελλάδας στο τακτικό πλαίσιο οικονομικής εποπτείας. Στην περίπτωση αυτή, η παρακολούθηση της οικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής κατάστασης της Ελλάδας θα συνεχιστεί τόσο στο πλαίσιο της καθιερωμένης μεταπρογραμματικής επιτήρησης όσο και στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Ο ESM θα συνεχίσει την παρακολούθηση της ικανότητας αποπληρωμής των χρεών της Ελλάδας στο πλαίσιο του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, σύμφωνα με τις υφιστάμενες ρυθμίσεις. Επιπλέον, σημαντικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις θα συνεχίσουν επίσης να παρακολουθούνται στο πλαίσιο της υλοποίησης του σχεδίου Ανάκαμψης της Ελλάδας.
Το Eurogroup χαιρετίζει επίσης τα συγκεκριμένα μεταρρυθμιστικά βήματα που έχει συμφωνηθεί μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και των ελληνικών αρχών να ολοκληρωθούν έως το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους, όπως ορίζεται στη δέκατη τέταρτη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας. Αυτό περιλαμβάνει πολιτικές στον χρηματοπιστωτικό τομέα, δικαιοσύνη, πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, κτηματογράφηση, κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας και επίτευξη των συμφωνηθέντων στόχων για εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών. Το Eurogroup συμφωνεί ότι η παρακολούθηση αυτών των εκκρεμών μεταρρυθμιστικών δεσμεύσεων θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο μιας πρώτης έκθεσης εποπτείας μετά το πρόγραμμα που θα εκδοθεί τον Νοέμβριο, η οποία θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για τη λήψη απόφασης για την τελική δόση των μέτρων για το χρέος.
