του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΘΑΝΑΣΟΓΛΟΥ
Το σημαντικό επενδυτικό κενό της ελληνικής οικονομίας σε συνδυασμό με την περιορισμένη εγχώρια αποταμίευση του ιδιωτικού τομέα, καθιστά την υιοθέτηση επιθετικής πολιτικής Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ) αναγκαία για τη μεσομακροπρόθεσμη επιτάχυνση βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.
Η πτωχή επίδοση της χώρας μας στις ΞΑΕ τις τελευταίες δεκαετίες συνδέεται, κυρίως, με το συγκριτικά χαμηλό επίπεδο της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς της.
Το επίπεδο αυτό αντανακλά, μεταξύ άλλων, σειρά αντικινήτρων που καθιστούν το εγχώριο επιχειρηματικό περιβάλλον περίπλοκο, δύσκολο και σε ορισμένες περιπτώσεις, απωθητικό για τους επενδυτές.
Οι Διαθρωτικές Μεταρρυθμίσεις (ΔΜ) που απαιτούνται για την άρση αυτών των αντικινήτρων είναι μέτρα που επηρεάζουν την πλευρά της προσφοράς της οικονομίας, μεταβάλλοντας το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο στο οποίο οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά δραστηριοποιούνται, με απώτερο στόχο την ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη.
- Οι Διαρθρωτικές Μεταρρυθμίσεις δεν αφορούν, μόνο, τους υπό την στενή έννοια τομείς της οικονομίας, αλλά οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη και παράγοντες όπως, οι θεσμοί, η εκπαίδευση, η οικονομική ελευθερία, η διαφθορά, η παραβατικότητα, κ.ά., οι οποίοι, σύμφωνα με την βιβλιογραφία, ενισχύουν την παραγωγικότητα και αυξάνουν την ευελιξία της αγοράς προϊόντων και εργασίας.
Την τελευταία τριετία υλοποιήθηκε ένας σημαντικός αριθμός Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων πού αφορούν τις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών (π.χ. μείωση του χρόνου χορήγησης άδειας λειτουργίας των επιχειρήσεων, προστασία των μετόχων μειοψηφίας, κ.ά), την αγορά εργασίας, τη Δημόσια Διοίκηση (βελτίωση της κυβερνητικής αποτελεσματικότητας), τη Δικαιοσύνη, την οικονομική ελευθερία, κ.ά., με αποτέλεσμα να σημειωθεί βελτίωση (εντυπωσιακή σε ορισμένες περιπτώσεις) της ανταγωνιστικής θέσης της χώρας μας.
Ωστόσο, νέα σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή απαιτούνται να γίνουν, καθώς η ανταγωνιστικότητα μιας χώρας στη διεθνή αγορά εξαρτάται και από την μεταρρυθμιστική προσπάθεια τρίτων χωρών. Στο πλαίσιο του άρθρου αυτού παρουσιάζονται περιληπτικά οι σημαντικότερες Διαθρωτικές Μεταρρυθμίσεις :
- Άμεση κωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας αλλά και της νομοθεσίας που αφορά τις επενδύσεις όπως: της έναρξης λειτουργίας των επιχειρήσεων, της αγοράς κεφαλαίων, καθώς και της νομοθεσίας πού διέπει την επιτροπή ανταγωνισμού.
- Εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Διοίκησης με ανασχεδιασμό της οργάνωσης και λειτουργίας των Υπουργείων και λοιπών οργανισμών του Δημοσίου (όπως: δραστικό περιορισμό του αριθμού των υπηρεσιακών μονάδων, αξιολόγηση του προσωπικού, κ.ά.).
- Αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών απονομής της δικαιοσύνης αλλά και της δικαστικής επίλυσης διαφορών.
- Διεύρυνση και ενίσχυση της λειτουργίας των ανεξάρτητων αρχών, καθώς και του κράτους δικαίου.
- Διαρθρωτικές Μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών ώστε να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός στις αγορές αυτές. Η ολιγοπωλιακή οργάνωση των επιμέρους αγορών μπορεί να μετρηθεί από την στατιστική υπηρεσία, όπως γίνεται σε άλλες χώρες (π.χ. ΗΠΑ, ΗΒ κ.ά.). Έμφαση πρέπει να δοθεί στην αγορά ενέργειας, στο χονδρικό και ηλεκτρονικό εμπόριο, στο εξαγωγικό εμπόριο (π.χ. συμμετοχή σε διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού), καθώς και στην ενίσχυση των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη. Ειδικότερα, χρειάζεται ενίσχυση της παραγωγής προϊόντων εντάσεως τεχνολογίας ώστε να αυξηθούν οι εξαγωγές αλλά και να υποκατασταθούν οι εισαγωγές. Επίσης, ΔΜ απαιτούνται στην αγορά εργασίας (π.χ. εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα του εργατικού δυναμικού) και ιδιαίτερα στον χρηματοπιστωτικό τομέα της οικονομίας (στο σύνολο των αγορών χρήματος και κεφαλαίων).
- Αξιοποίηση της περιουσίας (ιδιαίτερα της ακίνητης) του Δημοσίου. Ενίσχυση και επέκταση της σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικών επιχειρήσεων στους τομείς της δικαιοσύνης, της υγείας και της κοινωνικής ασφάλισης.
- Επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας, ιδιαίτερα του Δημοσίου. Η ψηφιακή μεταρρύθμιση μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα και προσβασιμότητα των δημόσιων υπηρεσιών και κυρίως να περιορίσει την γραφειοκρατία, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην επιτάχυνση της ψηφιακής μετατροπής των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα. Οι δυνατότητες αυτές αναμένεται να οδηγήσουν σε ένα πιο παραγωγικό και αποτελεσματικό επιχειρηματικό περιβάλλον και να συμβάλλουν στην μεσομακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη.
Την τελευταία τριετία έγιναν εντυπωσιακά βήματα προόδου σε πολλούς τομείς της δημόσιας διοίκησης και της οικονομίας (όπως της υγείας, της φορολογικής διοίκησης, κ.ά.). Επιπρόσθετα, η ψηφιακή μεταρρύθμιση βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0”.
Ωστόσο, η Ελλάδα χρειάζεται όχι μόνο να επιταχύνει αλλά και να διευρύνει την ψηφιακή μεταρρύθμιση του δημοσίου, ώστε να πλησιάσει το μέσο όρο της ΕΕ. Συνεπώς, απαιτούνται ενέργειες με σκοπό:
(i) την ασφαλή, εύχρηστη και αδιάλειπτη διαθεσιμότητα των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών, καθώς και την ενίσχυση της διασύνδεσης των διαφόρων φορέων του δημοσίου,
(ii) την περαιτέρω ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης,
(iii) την ολοκλήρωση της σύνδεσης των ταμειακών μηχανών με την ΑΑΔΕ και
(IV) τον εκσυγχρονισμό των υποδομών τηλεπικοινωνιών.
- Θεσμική κατοχύρωση της οικονομικής ελευθερίας.
- Οργάνωση και λειτουργία της αγοράς των στερεών αποβλήτων (υιοθετώντας επιτυχημένα πρότυπα άλλων χωρών π.χ. Αυστρίας), της κυκλικής οικονομίας, καθώς και των πράσινων και γαλάζιων επενδύσεων. Όσον αφορά την ανακύκλωση καθίσταται πλέον αναγκαία η αναθεώρηση της σχετικής νομοθεσίας, και
10. Νομοθεσία για την υποχρεωτική κατασκευή χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων και μοτοποδηλάτων από την τοπική αυτοδιοίκηση (δήμους) των μεγάλων πόλεων της χώρας. Ο σχεδιασμός, προγραμματισμός και υλοποίηση του σημαντικού αυτού κοινωνικού και οικονομικού έργου μπορεί να ανατεθεί σε ανεξάρτητη αρχή
