Η επιτάχυνση του ρυθμού μεγεθύνσεως της ελληνικής οικονομίας, κατά 2,3%, σε ετήσια βάση, στο πρώτο τρίμηνο του 2018, προήλθε σχεδόν αποκλειστικά από τη θετική συμβολή των εξωτερικών συναλλαγών σε αγαθά και υπηρεσίες, αναφέρει η Alpha Bank στο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων που κυκλοφόρησε σήμερα.
Την ίδια στιγμή, η ιδιωτική κατανάλωση παρέμεινε στάσιμη, ενώ η επενδυτική δαπάνη μειώθηκε σημαντικά, αναφέρει η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της τράπεζας.
Στο τελευταίο δελτίο η τράπεζα εξετάζει την εξέλιξη των βασικών δεικτών οικονομικής συγκυρίας που αφορούν στις εξωτερικές συναλλαγές και τους δείκτες επενδυτικής και καταναλωτικής ζητήσεως κατά το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία παρατηρείται τάση ενισχύσεως των συνιστωσών που συνθέτουν το ΑΕΠ, με αποτέλεσμα ο ρυθμός μεγεθύνσεώς του να δύναται να διαμορφωθεί σε επίπεδα περί το 2,0% για το έτος συνολικά.
Δείκτες εξελίξεως των εξωτερικών συναλλαγών
Η θετική συμβολή των εξωτερικών συναλλαγών στο ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018 υποστηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό από (α) την ενίσχυση των εξαγωγών λόγω της αναπτυξιακής δυναμικής της Ευρωπαϊκής οικονομίας, και (β) τη μείωση των εισαγωγών, λόγω της αδύναμης εσωτερικής ζητήσεως (εθνικολογιστικά στοιχεία). Με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης Ελλάδος, στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου του 2018 συνεχίζεται η τάση ενισχύσεως των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών.
Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 1, οι εξαγωγές αγαθών εμφανίζουν έντονα ανοδική πορεία από το 2010 έως και σήμερα, με εξαίρεση την περίοδο 2015 έως και το πρώτο εξάμηνο του 2016, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών – υποστηριζόμενες κυρίως από τις τουριστικές εισπράξεις – εμφανίζουν καλές επιδόσεις καθ’όλη την διάρκεια της κρίσεως.
Ειδικότερα στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου του 2018,
- οι εξαγωγές αγαθών ενισχύθηκαν σημαντικά και αυξήθηκαν κατά 14,2% σε ετήσια βάση, επιπλέον της σημαντικής αυξήσεως κατά 19,9% την αντίστοιχη περίοδο του 2017.
- οι εισπράξεις από υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 11,1%, εξέλιξη που προκύπτει από την αύξηση των εισπράξεων από μεταφορές (11%) και τις ταξιδιωτικές εισπράξεις (21,7%).
Παράλληλα, η αναμενόμενη ενίσχυση των επενδύσεων και της εγχώριας ζητήσεως συνολικά αναμένεται ότι θα ενισχύσουν τις εισαγωγές με αποτέλεσμα την μικρή θετική συμβολή του εξωτερικού τομέα στην οικονομία.
Δείκτες Επενδυτικής Ζητήσεως
Στο πρώτο τρίμηνο του 2018 προέκυψε μείωση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, λόγω μειώσεως των επενδύσεων σε μεταφορικό εξοπλισμό με παράλληλη ανάλωση αποθεμάτων. Ωστόσο, οι δείκτες επενδυτικής ζητήσεως που παρουσιάζονται στο Γράφημα 2, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των επιχειρηματικών προσδοκιών που σημειώνεται καθώς ολοκληρώνεται το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής υποδηλώνουν τάσεις ενισχύσεως των επενδύσεων τόσο κατά το τρέχον όσο και τα επόμενα έτη.
Ειδικότερα, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 2, η ενίσχυση της εξωστρέφειας του βιομηχανικού τομέα συνεχίζεται κατά το τρέχον έτος, καθώς η παραγωγή κεφαλαιακών αγαθών στη βιομηχανία μετά την δραματική μείωση στην περίοδο 2010-2014, σταδιακά ενισχύεται καταγράφοντας θετικό ρυθμό μεταβολής κατά 3,9% σε ετήσια βάση στο πρώτο πεντάμηνο του έτους. Παράλληλα, η βελτίωση της παραγωγής κεφαλαιακών αγαθών αντικατοπτρίζεται στην αύξηση του βαθμού χρησιμοποιήσεως του εργοστασιακού δυναμικού στη βιομηχανία, ο οποίος βελτιώθηκε σημαντικά (κόκκινη γραμμή) στο 70,4% στο πρώτο τετράμηνο του 2018, από 64,1% το 2017 συνολικά. Από την άλλη πλευρά, επιβραδύνεται σημαντικά η ροή εκταμιεύσεως του προγράμματος δημοσίων
επενδύσεων (ΠΔΕ), ως αποτέλεσμα της προσπάθειας επιτεύξεως των δημοσιονομικών στόχων. Συγκεκριμένα, οι δαπάνες του ΠΔΕ μειώνονται κάθε χρόνο από το 2014 (πράσινη γραμμή), ενώ με βάση τα στοιχεία εκτελέσεως του Προϋπολογισμού προκύπτει ότι στο πρώτο εξάμηνο του έτους, οι δαπάνες διαμορφώθηκαν στα € 956 εκατ., δηλαδή κατά € 679 εκατ. χαμηλότερα του στόχου που είχε τεθεί για το διάστημα αυτό.
Από την άλλη πλευρά, η εκτίμηση για ανάκαμψη της επενδυτικής δαπάνης στο άμεσο μέλλον υποστηρίζεται από την βελτίωση τόσο της εικόνας των αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, όσο και από την τόνωση των συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία. Πέραν της ανάγκης αυξήσεως των δαπανών του ΠΔΕ, υπάρχουν περαιτέρω δράσεις που θα βοηθήσουν στην εμπέδωση της εμπιστοσύνης και την ενίσχυση των επενδύσεων.
Περαιτέρω ενέργειες για την τόνωση των επενδύσεων είναι:
(α) οι ρυθμίσεις που προορίζονται για την αντιμετώπιση του όγκου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, οι οποίες θα βελτιώσουν τη δυνατότητα του τραπεζικού συστήματος για ενίσχυση της χρηματοδοτήσεως των επιχειρήσεων. Ήδη, τον Ιούνιο του 2018, περιορίσθηκε αισθητά ο ρυθμός μειώσεως των χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις στο -0,4%, σε ετήσια βάση, από -1,6% τον Μάιο του 2018 (βλ. ανάλυση οικονομικής συγκυρίας).
(β) η επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων, οι οποίες προβλέπεται με βάση τον Προϋπολογισμό να διαμορφωθούν στα € 2,736 δισ. το 2018.
(γ) η επιτάχυνση της απορροφήσεως του προγράμματος ΕΣΠΑ, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της χρηματοδοτήσεως που προσφέρεται μέσω του Ταμείου Επιχειρηματικών Συμμετοχών και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, για την υλοποίηση επενδύσεων που στοχεύουν στην βελτίωση της παραγωγικότητας των συντελεστών εργασίας και κεφαλαίου.
Δείκτες Καταναλωτικής Ζητήσεως
Η πτώση της ιδιωτικής καταναλώσεως, στο πρώτο τρίμηνο του 2018, συνάδει με τις περιορισμένες καταναλωτικές δυνατότητες των νοικοκυριών, λόγω της υπέρμετρης φορολογήσεως που έχει επιβληθεί τόσο στην άμεση όσο και στην έμμεση φορολογία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλαδος, η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να σημειώσει μικρή αύξηση, κατά 0,8% το 2018, η οποία θα υποστηριχθεί από την αύξηση της απασχολήσεως και την αρνητική μέση ροπή προς αποταμίευση.
Με εξαίρεση την σημαντική ενίσχυση των πωλήσεων ΙΧ αυτοκινήτων, οι οποίες καταγράφουν υψηλό ρυθμό αυξήσεως κατά 33%, σε ετήσια βάση, στο πρώτο εξάμηνο του 2018 (Γράφημα 3), οι υπόλοιποι δείκτες συγκυρίας προοιωνίζονται υποτονική εξέλιξη της ιδιωτικής καταναλωτικής δαπάνης. Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται στο Γράφημα 4, ο δείκτης όγκου των λιανικών πωλήσεων αυξήθηκε κατά μόλις 0,6%, σε ετήσια βάση, στο πρώτο τετράμηνο του 2018, έναντι αυξήσεως 1,1% το 2017 συνολικά.
Τέλος, δύο επιπλέον δείκτες που αντανακλούν την καταναλωτική ζήτηση είναι η πορεία των εσόδων από ΦΠΑ και τα τέλη κινητής τηλεφωνίας. Συγκεκριμένα, τα έσοδα από ΦΠΑ υπεχώρησαν ελαφρά στο πρώτο εξάμηνο του 2018 (-0,3%), υποδηλώνοντας την ασθενική ζήτηση, μετά από σημαντικές αυξήσεις στην περίοδο 2015-2017, οι οποίες οφείλοντας, ωστόσο, στην αύξηση των φορολογικών συντελεστών εκείνης της περιόδου. Αντιθέτως, παρατηρείται αύξηση των εσόδων από τα τέλη κινητής τηλεφωνίας στο πρώτο τετράμηνο του 2018 (6,9%).
