Ποιος πληρώνει τα πολλά κενά στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης;

του ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΚΩΝΣΤΑ

Σπατάλη εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που επιβαρύνει τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, γεμίζει τις τσέπες των επιτηδείων, χωρίς να θεραπεύει ασθενείς που έχουν πραγματική ανάγκη, αποκαλύπτεται στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης.

Μια ειδική μυστική έρευνα επαγγελματιών του χώρου αποκάλυψε μια σειρά από «δαπανηρές υπερβολές» στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης το οποίο αναμφισβήτητα αποτελεί πρόοδο και μεγάλο επίτευγμα για τον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης πλην όμως εκατοντάδες επιτήδειοι βρίσκουν ακόμη τρόπους για να «φουσκώνουν» παράνομα τον λογαριασμό για το Κράτος.

Η Δημόσια Φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα σήμερα ανέρχεται σε 1,9 δις Ευρώ και σ’ αυτήν προστίθεται η Νοσοκομειακή Δαπάνη των 530 εκατ. Ευρώ. Επιπλέον 1,2 δις Ευρώ βάζουν οι ίδιες οι φαρμακευτικές εταιρείες με τις διαφόρων τύπου επιστροφές, claw back, rebate κλπ ενώ άλλο 1 δις Ευρώ βάζουν από την τσέπη τους οι ασθενείς.

Τα λεφτά είναι πολλά και γι’αυτό το σύστημα πρέπει να ορθολογικοποιηθεί.

Το πόρισμα της μυστικής έρευνας παραδόθηκε ήδη στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Το παρέλαβε ο Γενικός Γραμματέας Γιώργος Γιαννόπουλος αλλά και η Επιτροπή Φαρμακευτικής Δαπάνης του Υπουργείου Υγείας.

Στο πόρισμα που αποκαλύπτει σήμερα το «Β» προκύπτει στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης ακόμη και σήμερα επιτρέπεται η εγγραφή σκευασμάτων που περιλαμβάνουν μη εγκεκριμένες ενδείξεις.

• Σε άλλες περιπτώσεις τα σκευάσματα χορηγούνται για χρονικό διάστημα πολύ μεγαλύτερο από το προβλεπόμενο στις προδιαγραφές του κάθε προϊόντος.
• Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ασθενών που πήγαν στον γιατρό τους για να τους γράψει ένα φάρμακο και το απόγευμα της ίδιας μέρας ξαναπήγαν σε άλλο γιατρό για να τους γράψει το ίδιο φάρμακο πάλι!
• Καταγράφηκαν περιπτώσεις σκευασμάτων που χορηγούνται σε δόσεις όχι απλώς εκτός του εγκεκριμένου θεραπευτικού εύρους του προϊόντος αλλά σε υπερπολλαπλάσιες δόσεις ικανές να προκαλέσουν επικίνδυνη τοξικότητα και μάλιστα σε εξάμηνη συνταγή.
• Χαρακτηριστικότερη όλων ήταν συνταγογράφηση φαρμάκων κύησης ή νόσων της μήτρας σε …άνδρες ασθενείς ή ακριβώς το αντίστροφο, δηλαδή χορήγηση φαρμάκων για …καλοήθη υπερπλασία του προστάτη σε …γυναίκες!
• Η έρευνα αποκάλυψε ότι το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης επιτρέπει στον γιατρό να αναγράφει συμμετοχή του ασθενούς διαφορετική από αυτή που προβλέπει ο νόμος. Χορηγούνται φάρμακα χωρίς να υπάρχουν στόχοι θεραπείας δηλαδή χωρίς κανένα περιορισμό.
• Αποκαλύφθηκαν περιπτώσεις συνταγογράφησης σκευασμάτων για δεύτερης γραμμής θεραπεία, ενώ στο ηλεκτρονικό σύστημα δεν φαίνεται η θεραπεία πρώτης γραμμής που έλαβε ο ασθενής γιατί ενδεχομένως ήταν φθηνή και την πλήρωνε από τα δικά του χρήματα. Φάνηκαν εγγραφές σκευασμάτων χωρίς να υπάρχουν αυτόματα καταχωρημένα από το σύστημα τα αποτελέσματα διαγνωστικών εξετάσεων που θα πρέπει να έχουν προηγηθεί.
• Κάποιοι γιατροί άλλαξαν ξαφνικά την θεραπεία του ασθενούς  λόγω «ανεπιθύμητων παρενεργειών χωρίς όμως πουθενά να καταγράφεται ποιες είναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες ούτε φυσικά συμπληρώθηκε η περίφημα «κίτρινη κάρτα». Αποκαλύφθηκε φαρμακοποιός που χορηγούσε σκεύασμα αντιβίωσης για οξεία νόσο… σε εξάμηνη συνταγή, σκευάσματα κατηγορίας «ΦΥΚ» (φάρμακα της περίπτωσης α΄ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 3816/2010) χωρίς γνωμάτευση ειδικού ιατρού.

Το Ηλεκτρονικό Σύστημα Συνταγογράφησης δεν μπορεί να ελέγξει αποτελεσματικά τους περιορισμούς του Θετικού καταλόγου (χρονικά περιθώρια-προηγούμενες αγωγές) ούτε όμως –κυρίως- ελέγχει τα δημογραφικά δεδομένα (ηλικία- φύλου) και σύνδεση τους με διαγνώσεις και αγωγές. Το Σύστημα δεν ελέγχει την ποσότητα ούτε τη συχνότητα των σκευασμάτων ιδίας δραστικής στον ίδιο ΑΜΚΑ.

Είναι προφανές ότι το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης πρέπει να βελτιωθεί.  Μετά από αρκετά χρόνια εφαρμογής του χώρα, έχουν πλέον ωριμάσει οι συνθήκες για την περαιτέρω εξέλιξη σε ένα εργαλείο που να μπορεί να συμβάλει με ακόμα πιο αποτελεσματικό τρόπο στον εξορθολογισμό της συνταγογράφησης των φαρμακευτικών Ιδιοσκευασμάτων αλλά και την ουσιαστικότερη προστασία του ασθενούς από τυχόν παραλήψεις ή σφάλματα που μπορούν δυνητικά να συμβούν.

Οι επαγγελματίες του κλάδου, προτείνουν συγκεκριμένες λύσεις όπως για παράδειγμα να ενσωματωθεί η χρήση των θεραπευτικών πρωτοκόλλων στη ηλεκτρονική συνταγογράφηση ώστε να υπάρχει εφαρμογή της Evidence Based Medicine στην καθημερινή συνταγογραφική πράξη. Το Σύστημα πρέπει να εμπλουτισθεί με φίλτρα συνταγογράφησης που να βασίζονται σε δεδομένα καθοριζόμενα από το φύλλο οδηγιών Χρήσης των Ενδείξεις, αντενδείξεις, προειδοποιήσεις, ειδικοί πληθυσμοί κ.α.

Η μελέτη που παραδόθηκε στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας διαπιστώνει ότι ο έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης μπορεί πρακτικά να προκύψει μόνο μέσα από τον εξορθολογισμό του όγκου συνταγογραφούμενων σκευασμάτων . Ο εξορθολογισμός θα επιφέρει και σημαντική μείωση της δαπάνης, το σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης μπορεί να αποτελέσει το σημαντικότερο εργαλείο ελέγχου και όχι απλά καταγραφής, όπως ισχύει σήμερα.

Υπάρχουν διάφορα φίλτρα που μπορούν να ενσωματωθούν στο σύστημα ώστε να αποφευχθεί η παραβατικότητα.

Επιπλέον, η καθολική εφαρμογή ενός συστήματος ηλεκτρονικού φακέλου υγείας, που θα περιείχε πλήρες ατομικό ιστορικό υγείας με δεδομένα νοσηρότητας, αποτελέσματα διαγνωστικών εξετάσεων, φαρμακευτική αγωγή, νοσηλείες κ.α., θα λειτουργούσε συνδυαστικά με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση για την ακόμα πιο αξιόπιστη και ευρύτερη εφαρμογή φίλτρων και περιορισμών και ταυτόχρονα θα δημιουργούσε μια βάση δεδομένων απαραίτητη για τη χάραξη εθνικής πολιτικής στο φάρμακο και την υγεία.

Η μελέτη προτείνει ακόμα η σύσταση ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΝΗΘΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ που θα διευκόλυναν τη διαδικασία συνταγογράφησης στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών.