του ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΚΩΝΣΤΑ
Από το σύνθημα “κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη” φτάσαμε στις 3.000 πλειστηριασμούς ακινήτων κάθε μήνα αλλά και στην μαζική παραχώρηση των στεγαστικών μας δανείων από τις τράπεζες σε “επαγγελματίες διαχειριστές”.
Από τον Δεκέμβριο που καταργείται πλήρως η προστασία της πρώτης κατοικίας, οι “εταιρείες διαχείρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών” θα έχουν ένα ακόμη εργαλείο πίεσης προς τους δανειολήπτες.
Oι τράπεζες κάνουν γενναιόδωρες ρυθμίσεις δανείων αλλά δεν έχουν χρόνο, ανθρώπους και ωράρια λειτουργίας τέτοια που να επιτρέπουν το κυνήγι των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους.
Αντιθέτως, οι εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων έχουν αναπτύξει ειδική τεχνογνωσία, διαθέτουν εργαλεία διασταύρωσης στοιχείων και εξειδικευμένο προσωπικό για να καταλήγουν γρήγορα σε μια συμφωνία με τον δανειολήπτη. Επιπλέον οι εταιρείες αυτές επειδή αγοράζουν μεγάλες ποσότητες δανείων καταβάλλουν μόνο το 10% έως 15% της ονομαστικής τους αξίας επομένως έχουν πολλά περιθώρια για να διευκολύνουν τους δανειολήπτες.
Ήδη οι εταιρείες διαχείρισης “κόκκινων δανείων” που έχουν περάσει από τον αυστηρό έλεγχο και πήραν άδεια λειτουργίας στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια ανέρχονται όχι σε μία ή δύο ή τρεις αλλά σε 14. Προφανώς η διαχείριση αυτών των δανείων εξελίσσεται σε μια ιδιαίτερα κερδοφόρο δραστηριότητα, δεδομένης της πίεσης που δέχονται οι τράπεζες από την Φρανκφούρτη για πλήρες ξεκαθάρισμα των χαρτοφυλακίων τους, για μαζικούς πλειστηριασμούς και πώληση των δανείων τους.
Σήμερα τα “κόκκινα δάνεια” των τραπεζών υπολογίζονται σε 94 δισ Ευρώ.
Στις 15 Σεπτεμβρίου, ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός SSM της Φρανκφούρτης, θα ανακοινώσει νέους ακόμη πιο πιεστικούς στόχους στις διοικήσεις των τραπεζών για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 50 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2021.
Στόχος είναι ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPE) να υποχωρήσει κάτω από το 20%. Ο φετινός στόχος είναι 41%. Ο SSM έχει διαμηνύσει στις ελληνικές τράπεζες ότι θέλει στα τέλη του 2022 ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων να έχει υποχωρήσει κάτω του 10%.
Οι Διαχειριστές
Ακόμη και όταν τα δάνειά μας πωλούνται από τις τράπεζες σε κάποιο fund αυτά τα δάνεια πρέπει κάποιος να τα διαχειριστεί. Να αναζητήσει τους ιδιοκτήτες των ακινήτων, να διασταυρώσει τα περιουσιακά τους στοιχεία, να αναζητήσει τυχόν δόλιες μεταβιβάσεις ή παραχωρήσεις και τελικά να καταλήξει σε μια συμφωνία διευθέτησης της οφειλής.
Οι πωλήσεις δανείων θα αποτελέσουν πλέον το βασικό εργαλείο των τραπεζών για τη μείωση όλων των μη εξυπηρετούμενων δανείων . Τη διαχείριση αυτών των δανείων αναλαμβάνουν αυτές οι εταιρείες.
Ποιες είναι
Η πρώτη εταιρεία διαχείρισης κόκκινων δανείων που πήρε άδεια λειτουργίας από την Τράπεζα της Ελλάδος, τον Νοέμβριο του 2016 ήταν η Aktua Hellas. Ακολούθησαν τον Μάρτιο του 2017 η Eurobank FPS, τον Απρίλιο η Θεά Άρτεμις, τον Μάιο η Pillarstone, τον Ιούλιο οι Independent Portfolio Management, B2Kapital, UCI Ελλάς και Resolute Asset Management, και τον Νοέμβριο οι QQUANT MASTER Servicer και DV01 Asset Management.
Κατόπιν εμφανίσθηκε η Σουηδική Hoist η οποία ωστόσο είναι αρκετά “ελληνική” αφού συμμετέχει ήδη από τον Απρίλιο του 2016 στην PQH Ενιαία Ειδική Εκκαθάριση Α.Ε, η οποία έχει αναλάβει την ενιαία διαχείριση των υπό ειδική εκκαθάριση τραπεζών. Στο σχήμα αυτό συμμετέχουν επίσης οι PwC Business Solutions και Qualco που ανήκει στον εξάδελφο του Υπουργού Οικονομικών Οδυσσέα Τσακαλώτο. Την περασμένη εβδομάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε τη χορήγηση άδειας σε δύο νέες εταιρείες και συγκεκριμένα την LPN Capital και στη Melfin.
Δεν αποτελούν πλέον φόβητρο.
Οι περισσότεροι “κόκκινοι δανειολήπτες”, ιδιώτες και επιχειρηματίες, ανακαλύπτουν με έκπληξη ότι όταν το δάνειό τους έχει παραχωρηθεί σε κάποια εταιρεία διαχείρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών ή σε κάποιο fund, η συνεννόηση για την οριστική διευθέτηση οφειλής είναι ευκολότερη, ταχύτερη και αποτελεσματικότερη.
O Εξωδικαστικός Μηχανισμός ρύθμισης οφειλών -ειδικά μετά τις νέες νομοθετικές παρεμβάσεις που έπρεπε να καταχωρηθούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα- λειτουργεί με απελπιστικά αργούς ρυθμούς. Ουσιαστικά μόνο 65 επιχειρήσεις έχουν καταφέρει να βρουν έναν τρόπο τακτοποίησης των οφειλών τους.
- Από τη στιγμή που τα “κόκκινα δάνεια” μεταβιβαστούν από τις τράπεζες σε ειδικές εταιρείες διαχείρισης ή πωλήθούν σε funds, η διαδικασία διευθέτησης προχωρά πολύ γρηγορότερα.
Οι λόγοι είναι απλοί:
Τα στελέχη της εταιρείας διαχείρισης δεν κινδυνεύουν από τις δικαστικές επιπλοκές, διώξεις και την ταλαιπωρία με τις οποίες βρίσκονται διαρκώς αντιμέτωπα τα τραπεζικά στελέχη όταν αποτολμούν γενναίες ρυθμίσεις, κούρεμα οφειλών και διευκολύνσεις.
Τα funds έχουν αγοράσει τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών με μεγάλες εκπτώσεις, στο 10% έως το πολύ 20% της αξίας τους, επομένως έχουν μεγάλα περιθώρια για μειώσεις, κουρέματα και διευθετήσεις πληρωμών.
- Οι εταιρείες διαχείρισης έχουν οι ίδιες μεγαλύτερα περιθώρια χρηματοδότησης από τις μητρικές τους εταιρείες που απολαμβάνουν τα σημερινά χαμηλά επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Επομένως, μπορούν να προτείνουν σχέδια αναδιάρθρωσης των επιχειρηματικών δανείων εφόσον υπάρχει ένα σαφές business plan.
Από τη Φρανκφούρτη, ο Ευρωπαϊκός Εποπτικός Μηχανισμός στέλνει σαφές μήνυμα ότι τα κόκκινα δάνεια και ανοίγματα -ειδικά τα επιχειρηματικά- πρέπει να ρυθμίζονται με ενιαίο, σαφή και ξεκάθαρο τρόπο που να προστατεύει από τον λεγόμενο ηθικό κίνδυνο (moral hazard) και την ευνοϊκή αντιμετώπιση στρατηγικών κακοπληρωτών.
Με απλά λόγια, ο SSM υποδεικνύει στις τράπεζες να πωλήσουν τα κόκκινα δάνειά τους το συντομότερο δυνατό για να μπορέσουν να ελαφρύνουν τους ισολογισμούς τους και να δανείσουν ξανά υγιείς επιχειρήσεις πάλι, ώστε να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη.
Η Συντονιστική Επιτροπή Κόκκινων Δανείων, NPL Forum, έχει ήδη αναπτύξει νέες μεθόδους γρήγορης αποτίμησης και διευθέτησης οφειλών, που στην ουσία υιοθετούν την πρακτική και τις μεθόδους των εταιρειών διαχείρισης και των funds που αγοράζουν κόκκινα δάνεια.
Οι μέθοδοι αυτές καταλήγουν σ’ έναν αλγόριθμο που μοιράζει ορθολογικά τον κίνδυνο και τη ζημιά ανάμεσα στις πιστώτριες τράπεζες και καταλήγει σε μια «λογική πρόταση» προς τον δανειολήπτη, για να κλείσει οριστικά τις εκκρεμότητές του.
Το μυστικό της επιτυχίας σε όλες αυτές τις ρυθμίσεις είναι να αποφευχθεί ο λαβύρινθος των δικαστικών διαδικασιών, ο οποίος στο τέλος επιβαρύνει με νέους τόκους και κόστη τον δανειολήπτη, ακόμη και στην περίπτωση που καταλήξει σε ρύθμιση των χρεών του..
