Αποστολή στην Πράγα: Δημήτρης Μαλλάς
Δημοτικά σχολεία όπου οι μαθητές εισέρχονται με κάρτες και μπορούν να αγοράσουν το γεύμα τους αλλά και γραφική ύλη. Τερματικά που επιτρέπουν να αγοράσεις το εισιτήριο σου για το τραμ μέσα στο βαγόνι με ένα απλό tap της ανέπαφης κάρτας σου. Υπαίθριες αγορές όπου απαγορεύονται τα μετρητά και πρατήρια καυσίμων όπου πληρώνεις χωρίς να βγεις από το αυτοκίνητο σου. Και όμως όλα τα παραπάνω δεν είναι εικόνες από κάποια χώρα της Σκανδιναβικής χερσονήσου αλλά από την Τσεχία, μία χώρα όπου πλέον οι κάρτες δεν χρησιμοποιούνται μόνο για συναλλαγές.
«Η κάρτα που χρησιμοποιούμε για τις συναλλαγές μπορεί να αξιοποιηθεί και πολλούς άλλους τομείς. Και ένας εξ αυτών είναι και οι έξυπνες πόλεις» τόνισε αρκετές φορές ο Miroslav Lukes, γενικός διευθυντής της MasterCard για την Τσεχία, τη Σλοβακία και την Αυστρία, κατά τη διάρκεια της ειδικής παρουσίασης που πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές ημέρες σε εκπροσώπους μέσων ενημέρωσης από την ανατολική και νότια Ευρώπη αναφορικά με τα «έξυπνα» έργα που έχουν υλοποιηθεί στην Τσεχία και τα οποία αξιοποιούν την ευκολία που προσφέρουν οι κάρτες αλλά και οι ανέπαφες συναλλαγές.
Σύμφωνα με τα στελέχη της MasterCard, οι Τσέχοι καταναλωτές αρέσκονται να δοκιμάζουν νέες τεχνολογίες και προϊόντα και ενδεχομένως να μην είναι τυχαίο ότι πάνω από το 90% των συναλλαγών με κάρτες που γίνονται στη χώρα αυτή της κεντρικής Ευρώπης πραγματοποιούνται ανέπαφα, ενώ και οι πληρωμές με τη χρήση smartphones παρουσιάζουν συνεχή άνοδο.
Όπως και μάλλον δεν είναι τυχαία η μεγάλη αποδοχή που έχει η δυνατότητα να εκδίδει κανείς εισιτήριο για ο τραμ μέσα στο βαγόνι, φέρνοντας απλά την κάρτα του κοντά στο ειδικό τερματικό. Δυνατότητα που είχαμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε και ήταν εξαιρετικά πρακτική, ενώ όπως σημείωναν οι άνθρωποι του δήμου της Πράγας, έχει εξυπηρετήσει πολύ τους τουρίστες, οι οποίοι δεν χρειάζεται να αναζητούν κορώνες (σ.σ. το νόμισμα της Τσεχίας) προκειμένου να αγοράσουν το εισιτήριο τους!
Μία αγορά όπου απαγορεύονται τα μετρητά!
Ένα άλλο ενδιαφέρον παράδειγμα αξιοποίησης των ανέπαφων συναλλαγών και γενικότερα των καρτών είναι το Manifesto Market, μία υπαίθρια αγορά με κιόσκια φαγητού αλλά και μικρά μαγαζιά κοντά στο κέντρο της Πράγας, όπου απαγορεύονται τα …μετρητά και όλες οι συναλλαγές γίνονται υποχρεωτικά με τη χρήση καρτών. Η συγκεκριμένη αγορά άνοιξε στις αρχές του καλοκαιριού και είναι ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των κατοίκων της πρωτεύουσας της Τσεχίας με τους επισκέπτες της να μην έχουν παραπονούνται για το γεγονός ότι το μόνο που χρειάζεται να έχουν μαζί τους για τις πληρωμές τους είναι μία κάρτα. Το Manifesto Market έχει ως χορηγό τη MasterCard, οι άνθρωποι της οποίας δήλωναν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από την αποδοχή που υπάρχει για μία αγορά χωρίς μετρητά!
Το Manifesto Market είναι ένα μόνο παράδειγμα των «έξυπνων» υλοποιήσεων που γίνονται στην Τσεχία και αξιοποιούν τις δυνατότητες των ανέπαφων συναλλαγών και των ηλεκτρονικών πληρωμών. Μία άλλη ενδιαφέρουσα εφαρμογή που είχαμε την ευκαιρία να δούμε από κοντά είναι αυτή που επιτρέπει στους οδηγούς να βάλουν καύσιμα και να πληρώσουν για αυτά χωρίς να χρειάζεται να βγουν καν από το όχημα τους. Αυτό γίνεται εφικτό μέσω της συνεργασίας της MasterCard με τη Shell και τη δημιουργία ενός ψηφιακού πορτοφολιού που βασίζεται πάνω στην πλατφόρμα MasterPass και στο οποίο ο χρήστης μπορεί να συνδέσει οποιαδήποτε κάρτα. Για να πληρώσει για τα καύσιμα του απλά «σκανάρει» μέσα από την εφαρμογή ένα QR code που βρίσκεται δίπλα από την κάθε αντλία στα πρατήρια καυσίμων που υποστηρίζουν τη συγκεκριμένη υπηρεσία.
Σημειωτέον πως στην Τσεχία το MasterPass χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων για να εισέλθει κανείς στον ζωολογικό κήπο χωρίς να περιμένει στην κλασική ουρά των εισιτηρίων ή προκειμένου να προπαραγγείλει το φαγητό ή το ποτό του για το διάλειμμα σε θεατρικές παραστάσεις.
Μία «έξυπνη» πρωτεύουσα
Αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι πως ο δήμος της Πράγας έχει αρκετά έργα σε εξέλιξη που αποτελούν μέρος μίας καμπάνιας που φέρει την επωνυμία Smart Prague 2020 και ο στόχος της είναι μάλλον προφανής. Όπως σημείωσε ο Vladimir Zadina, διευθυντής του τομέα έξυπνης πόλης του Operator ICT, ενός ειδικού οργανισμού του δήμου της Πράγας με σκοπό την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, μεταξύ άλλων, έχει ήδη ξεκινήσει η εγκατάσταση έξυπνων κάδων απορριμμάτων, υπάρχει ένα app για smartphones που προσφέρει -και με ανανέωση σε πραγματικό χρόνο- όλες τις πληροφορίες για την πόλη της Πράγας που μπορεί να χρειαστεί ένας πολίτης ή ένας επισκέπτης, ενώ έχουν αρχίσει να τοποθετούνται και τα δέκα πρώτα «έξυπνα» παγκάκια! Τα τελευταία προσφέρουν δυνατότητα φόρτισης συσκευών -μέσω φωτοβολταϊκών πάνελ-, ασύρματη πρόσβαση στο Διαδίκτυο αλλά και μετρητές των περιβαλλοντολογικών συνθηκών.
Ο κ. Zadina σημείωσε, φυσικά, ότι η προσπάθεια συναντά αρκετές φορές εμπόδια αλλά η δημοτική αρχή είναι πεπεισμένη ότι η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών είναι μονόδρομος. Και γι’ αυτό προωθεί μία σειρά από έργα όπως είναι η δημιουργία εφαρμογής για να μοιράζονται οι πολίτες τη χρήση αυτοκινήτων (carsharing), συστήματα ενημέρωσης για ελεύθερες θέσεις στάθμευσης, ηλεκτρικά λεωφορεία για τη μετάβαση στο αεροδρόμιο, δωρεάν πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε όλη την πόλη, έξυπνες λάμπες φωτισμού κ.ά.
Το πιο ενδιαφέρον και πιο σημαντικό έργο, όμως είναι το Golemio, μία πλατφόρμα όπου θα συγκεντρώνονται όλα τα δεδομένα που αφορούν την πόλη και τα οποία θα μπορούν στη συνέχεια να αξιοποιηθούν τόσο από τις αρχές όσο και από τους πολίτες με τη χρήση καινοτόμων εφαρμογών. Η πλατφόρμα αναμένεται να είναι έτοιμη προς λειτουργία στα μέσα του 2019 και εκτιμάται πως θα δώσει πολλές λύσεις και τη δυνατότητα για το λανσάρισμα μίας σειράς από «έξυπνες» υπηρεσίες.
Μία μικρή αλλά «έξυπνη» πόλη
Εκτός της Πράγας, υλοποιήσεις που εντάσσονται στην προσπάθεια που γίνεται από πολλούς δήμους για «έξυπνες» πόλεις γίνονται σε αρκετές ακόμη πόλεις της Τσεχίας, η οποία δείχνει ότι έχει προχωρήσει πολύ σε σχέση με άλλες χώρες της ανατολικής και νότιας Ευρώπης.
Η περίπτωση του Kόλιν είναι από τις πλέον ενδιαφέρουσες. Το Κόλιν είναι μία μικρή πόλη της Τσεχίας με 31.000 κατοίκους, περίπου 70 χλμ από την Πράγα. Παρ’ όλα αυτά όμως είναι η πρώτη πόλη της Ευρώπης όπου οι μαθητές των δημοτικών σχολείων χρησιμοποιούν μία μικρή μεγέθους «έξυπνη» κάρτα με την οποία εισέρχονται στο σχολείο, παραλαμβάνουν το γεύμα που τους έχουν διαλέξει οι γονείς τους, έχουν αποθηκευμένο και προσβάσιμο ανά πάσα στιγμή το ιατρικό ιστορικό τους, ενώ μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν και στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Η κάρτα αποτελεί προϊόν της συνεργασίας των τοπικών αρχών με τη MasterCard και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για συναλλαγές καθώς είναι και μία προπληρωμένη κάρτα που «φορτίζει» online. Και αν ένας μαθητής χρειαστεί στυλό ή γραφική ύλη την ώρα που βρίσκεται στο σχολείο το μόνο που έχει να κάνει είναι να πάει στον αυτόματο πωλητή που υπάρχει και απλά να επιλέξει αυτό που θέλει και να πληρώσει με την ατομική κάρτα του!
Όμως, οι «έξυπνες» υλοποιήσεις δεν σταματούν εκεί. Όπως σημείωσε στη σχετική παρουσίαση ο αντιδήμαρχος Michael Kaspar, οι κάτοικοι του Κόλιν μπορούν να βλέπουν σε ειδικές πινακίδες αν υπάρχουν ελεύθερες θέσεις στάθμευσης στο κέντρο της πόλης, όπως επίσης μπορούν να «κατεβάσουν» και ένα app για smartphones, το οποίο εκτός από ενημέρωση για το τι γίνεται στην πόλη, προσφέρει τη δυνατότητα στους δημότες να αναφέρουν προβλήματα και ζητήματα που υπάρχουν αλλά και να βλέπουν κατά πόσον έχουν διευθετηθεί ή όχι. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στο 2017 υπήρξαν πάνω από 3000 αιτήματα, τα οποία κατατέθηκαν ηλεκτρονικά μέσω της συγκεκριμένης πλατφόρμας. Επίσης, το app μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πληρωμή της ελεγχόμενης στάθμευσης.
Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο που επεσήμανε ο αντιδήμαρχος του Κόλιν είναι πάντως πως τέτοιου είδους «έξυπνες» εφαρμογές βοηθούν ώστε οι πολίτες να προτιμούν να μείνουν στην πόλη τους και να μη μετακομίσουν στις γειτονικές μεγαλύτερες πόλεις. Άλλωστε, η Πράγα δεν απέχει παρά μόλις 70 χιλιόμετρα.
Σύμφωνα με τα στελέχη της MasterCard, η περαιτέρω αξιοποίηση των καρτών και των ανέπαφων συναλλαγών σε τομείς όπως είναι οι «έξυπνες» πόλεις είναι κάτι που δίνεται ιδιαίτερα έμφαση από τον οργανισμό. Όσον αφορά το τι μπορεί να προσφέρει η ίδια, ο ρόλος της μπορεί να είναι συμβουλευτικός αλλά μπορεί και να υλοποιήσει λύσεις και να βοηθήσει στην εφαρμογή τους, όπως και να συμμετάσχει στη διαδικασία εκπαίδευσης των πολιτών. Ειδικά, το τελευταίο σκέλος θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς πολλές φορές τα πραγματικά προβλήματα δεν σχετίζονται τόσο με τις τεχνικές δυσκολίες όσο με τις αντιδράσεις που υπάρχουν από πολίτες, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις απλά δεν κατανοούν τα οφέλη που θα φέρει στην πόλη τους η περαιτέρω αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών.
