Άρθρο στην ιστοσελίδα του Brookings Institute δημοσίευσε χθες ο κ. Θεόδωρος Πελαγίδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και συνεργάτης του Brookings.
Ούτε η σημερινή κυβέρνηση (η οποία έχει γίνει ο καλύτερος εταίρος των πιστωτών της χώρας) ούτε η πιθανή κατάκτηση της εξουσίας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη του κεντρικού κόμματος της αντιπολίτευσης, αποτελούν απειλή για τη σταθερότητα της Ελλάδας” αναφέρεται στο άρθρο.
Η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να πραγματοποιεί 16 μη ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις σε κρίσιμους τομείς όπως η αγορά ενέργειας και εργασίας, ενώ το πιο προβληματικό ζήτημα αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Υπάρχει σαφής καθυστέρηση στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες της χώρας: Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς.
Μια βασικά σημαντική μεταρρύθμιση αφορά την αναθεώρηση του νόμου 3869/2010, που αφορά την αναδιάρθρωση του χρέους των υπερχρεωμένων ατόμων.
Ο Νόμος Κατσέλη, όπως ονομάζεται, προστατεύει στεγαστικά δάνεια που αφορούν την πρώτη κατοικία, τα οποία, αν αναθεωρηθούν σύμφωνα με τις απαιτήσεις των πιστωτών, θα οδηγήσουν πιθανώς στην αποδέσμευση μιας δόσης 970 εκατομμυρίων ευρώ αργότερα αυτό το μήνα.
- Με λίγα λόγια, όχι μόνο η έκθεση της Κομισιόν υποβαθμίζει σκληρά τις ελλιπείς μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης, αλλά φαίνεται να είναι σε μεγάλο βαθμό σε αντίθεση με το σκεπτικό της Moody’s για αναβάθμιση πιστώσεων, η οποία βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα στις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις!
Το πολιτικό ρίσκο έχει μειωθεί μετά τη στροφή 180 μοιρών του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, αναφορικά με τη στάση της κυβέρνησής του απέναντι στα προγράμματα στήριξης.
Από τον Μάιο του 2017, μετά την πολύ καθυστερημένη ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος, η σημερινή κυβέρνηση φαίνεται να ευθυγραμμίζεται σχεδόν σε κάθε ζήτημα με τους πιστωτές.
Όσον αφορά ειδικότερα την οικονομία, είναι αλήθεια, σε ονομαστικές τιμές, ότι οι δημοσιονομικές ανισορροπίες έχουν μειωθεί και ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει τώρα ένα μικρό και εύχρηστο έλλειμμα.
Εν τω μεταξύ, η ανάπτυξη για το 2018 αναμένεται επίσημα να είναι πάνω από 2%, κάτι που δεν αρκεί για την άρση όλων των ελληνικών προβλημάτων.
Κατά τα επόμενα τέσσερα χρόνια, η Κομισιόν προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης λίγο πάνω από 2%, ενώ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει μέσους ρυθμούς ανάπτυξης πλησιέστερα στο 1% έως 1,5%.
Με βάση τις τρέχουσες προβλέψεις, η Ελλάδα μπορεί να μην είναι εξοπλισμένη να αναπτυχθεί με ρυθμό αρκετά υψηλό ώστε αυτός να της επιτρέψει μία άνετη αποπληρωμή, στο μέλλον, των χρεών της.
Οι οικονομικές δυσκολίες της χώρας δεν εξαφανίστηκαν μόνο με το τέλος του πιο πρόσφατου προγράμματος διάσωσης τον περασμένο Αύγουστο.
Καθώς η ακραία πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα υποχωρεί, η χώρα και η παραγωγική της βάση αρχίζουν να σταθεροποιούνται, αλλά μια ισχυρή ανάκαμψη που θα αναιρέσει τις ζημίες που προκλήθηκαν από την παρατεταμένη κρίση παραμένει ασαφής.
Προς το παρόν, η επιτυχία των τριών διαδοχικών προγραμμάτων διάσωσης περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εξάλειψη των «δίδυμων» ελλειμμάτων – εκείνου στον κρατικό προϋπολογισμό και του άλλου στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών- για να μην αναφέρουμε τις εκτεταμένες περικοπές των μισθών που έκαναν τμήματα της οικονομίας ανταγωνιστικό και πάλι.
Αυτές οι περικοπές μισθών προκάλεσαν εκτεταμένες παράπλευρες ζημίες, αφήνοντας στους εργαζόμενους με περιορισμένη αγοραστική δύναμη.
Όμως και οι εκθέσεις της Κομισιόν αναγνωρίζουν ότι οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι σήμερα λιγότερο από 13%, το χαμηλότερο από όλες τις χώρες της ευρωζώνης.
Το επενδυτικό έλλειμμα εκτιμάται σήμερα σε περίπου 80 δισ. ευρώ. Απαιτείται μια μεγάλη αναπτυξιακή ώθηση τόσο για υψηλότερο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ όσο και για μεγαλύτερη παραγωγικότητα.
Η αύξηση αυτή είναι η χαμηλή αποτελεσματικότητα της αγοράς εργασίας στη χώρα και το διαρκώς υψηλό κενό παραγωγής, όπου το δυνητικό (πλήρης απασχόληση) ΑΕΠ και το πραγματικό ΑΕΠ είναι πολύ διαφορετικά.
Σε αυτό το δυναμικό, το δυνητικό ΑΕΠ μπορεί να μειωθεί όταν υπάρχει διαρροή εγκεφάλων ή γηράσκων πληθυσμός.
Το ΑΕΠ μπορεί επίσης να υποχωρήσει (ή να σταματήσει) όταν η απόσβεση του κεφαλαίου είναι υψηλότερη από τις νέες επενδύσεις, γεγονός που συμβάλλει σε μεγάλο έλλειμμα επενδύσεων.
- Ο υψηλός φόρος της χώρας για την εργασία, που επιβλήθηκε για να φτάσει στο 3,5% το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού που απαιτείται στο πλαίσιο της διάσωσης, σκουραίνει μόνο τη ζοφερή εικόνα.
Επιπλέον, αυτός ο επιβαρυντικός φόρος είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη αποδοτικότητα στην αγορά εργασίας στην Ευρώπη .
Σε ένα άλλο σημείωμα, καθώς οι εξαγωγές συνέβαλαν περισσότερο στο ρυθμό ανάπτυξης του 2018, η ανησυχία είναι ότι, καθώς η παγκόσμια οικονομία επιβραδύνεται, οι ελληνικές εξαγωγές ενδέχεται να αποδυναμωθούν.
Η αύξηση του ΑΕΠ θα πρέπει να προέρχεται από τις εγχώριες δαπάνες, τις άμεσες ξένες επενδύσεις ή άλλους τομείς.
Τέλος, η ελληνική πολιτική εξακολουθεί να μην βασίζεται στην αξιοκρατία αλλά στην ευνοιοκρατία.
Για να χειροτερέψουν τα πράγματα, η οικονομική κρίση έχει αφήσει πολλά άτομα με χαμηλά ή μεσαία προσόντα άνεργα.
Μερικοί από αυτούς τους άνεργους πολίτες προσπαθούν τώρα να εισέλθουν στην πολιτική για να ζουν ανεξάρτητα από τα προσόντα και την ιδεολογία.
Η χαμηλή ποιότητα της πολιτικής είναι πραγματικά απογοητευτική και η αδυναμία της κρατικής συσκευής καθιστά ακόμα χειρότερα τα πράγματα.
Ένα νέο κύμα πελατειακής συμπεριφοράς (συμπεριλαμβανομένης της τρέχουσας κυβέρνησης) και ένα πνεύμα ελευθεριότητας μεταξύ ορισμένων τμημάτων του πληθυσμού δεν αναφέρονται ούτε στις εκθέσεις της Moody’s ούτε στης Κομισιόν.
Ωστόσο, και οι δύο τάσεις υπονομεύουν σοβαρά τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της Ελλάδας.
Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα νέο κύμα θυμωμένου εθνικιστικού λαϊκισμού μέσα στους δύσκολους καιρούς που βρίσκονται μπροστά…
