Σε όρους εξωτερικού εμπορίου, το 2017 ο κλάδος μεταποίησης των τροφίμων και ποτών αύξησε το εμπορικό του έλλειμμα, από τα €1,6 δισ. περίπου το 2016, στα €1,7 δισ., δηλ. κατά 5,1%.
Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ για την βιομηχανία τροφίμων και ποτών, η άνοδος στο εμπορικό έλλειμμα του κλάδου προήλθε από την πολύ μεγαλύτερη άνοδο των εισαγωγών το 2017 σε σχέση με την αντίστοιχη αύξηση των εξαγωγών. Συγκεκριμένα, οι εισαγωγές μεταποιημένων τροφίμων και ποτών ανήλθαν το 2017 στα €4,8 δισεκ. (από €4,7 δισεκ. το 2016), αυξημένες δηλαδή κατά 1,9%. Αντίστοιχα, οι εξαγωγές μεταποιημένων τροφίμων και ποτών αυξήθηκαν οριακά, ήτοι κατά 0,2%, στα €3,06 δισεκ. Ως αποτέλεσμα, το εμπορικό έλλειμμα στα μεταποιημένα τρόφιμα και ποτά διευρύνεται για δεύτερη συνεχή χρονιά κατά το 2017.
Σε όρους του λόγου εξαγωγών –εισαγωγών στη μεταποίηση τροφίμων και ποτών, δηλαδή ως προς το μερίδιο των εγχώριων εξαγωγών προς τις αντίστοιχες εισαγωγές, αυτό έχει μειωθεί ελαφρά το 2016, φθάνοντας στο 64% (από 65% το 2016 και 68% το 2015). Σε σχέση με το 2010, ο συγκεκριμένος δείκτης έχει ανέλθει ωστόσο κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι οι εξαγωγικές προσπάθειες στον τομέα των μεταποιημένων τροφίμων που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια έχουν ενισχυθεί σημαντικά. Ενδεικτικά, το 2016 σε σχέση με το 2010, οι εξαγωγές του κλάδου έχουν αυξηθεί σωρευτικά κατά 47%, όταν η αντίστοιχη αύξηση των εισαγωγών είναι της τάξης του 6%.
Ωστόσο, στο σύνολο των τροφίμων, ποτών και καπνού, δηλ. σε όλη την παραγωγική αλυσίδα αξίας τροφίμων, μαζί με την αγροτική παραγωγή, το αντίστοιχο έλλειμμα έχει αυξηθεί σημαντικά το 2017, στα €1.231 εκατ., δηλαδή κατά 24% περίπου σε σχέση με το 2016. Η μείωση του ελλείμματος οφείλεται στη μεγαλύτερη άνοδο των εισαγωγών (κατά 4,7%) το 2017 σε σχέση με τις εξαγωγές, οι οποίες αυξήθηκαν αλλά οριακά (0,9%). Το έλλειμμα αυτό είναι το μεγαλύτερο μετά το 2014. Ο δείκτης εξαγωγών/ εισαγωγών στο σύνολο του εμπορίου τροφίμων μειώνεται το 2017 στο 80% (από 84% το 2016), έχοντας ανέλθει όμως κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2010.
Τέλος, στο σύνολο του διεθνούς εμπορίου της χώρας, αυτό καταγράφει έλλειμμα της τάξης των €21,4 δισεκ. το 2017 (από €18,7 δισεκ. το 2016). Η αύξηση του ελλείμματος στην περίπτωση του συνόλου εμπορίου εκπορεύεται αφενός από την μεγαλύτερη άνοδο των εισαγωγών κατά 13,8% σε σχέση με τις εξαγωγές (13,3%).
Οι εξαγωγές στα μεταποιημένα τρόφιμα και ποτά αποτελούν το 60% των εξαγωγών το 2017 στο σύνολο των εξαγώγιμων τροφίμων και ποτών. Το αντίστοιχο ποσοστό εισαγόμενων μεταποιημένων τροφίμων και ποτών στο σύνολο των τροφίμων κινείται το 2017 στο 76%. Στο σύνολο των εξαγωγών, τα μεταποιημένα τρόφιμα και ποτά αποτελούν το 11% το 2017 (από 12% το 2016), ενώ στο σύνολο των εισαγωγών το 9%.
Στο διεθνές εμπόριο από τους βασικούς κλάδους τροφίμων και ποτών, τα επεξεργασμένα φρούτα και λαχανικά και τα έλαια και λίπη παρουσιάζουν πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο και το 2017. Συγκεκριμένα, το πλεόνασμα στα φρούτα και λαχανικά φθάνει τα €274 εκατ., όταν το 2016 ήταν υψηλότερο (€281 εκατ.). Στα έλαια και λίπη το αντίστοιχο εμπορικό πλεόνασμα έχει μειωθεί στα €224 εκατ. (από €381 εκατ. το 2016). Οι υπόλοιποι κλάδοι καταγράφουν εμπορικό έλλειμμα το 2017, με το υψηλότερο να καταγράφεται και πάλι στον κλάδο επεξεργασμένου κρέατος (-€1.053 από €984 εκατ.), το οποίο έχει μάλιστα αυξηθεί σε σχέση με το 2016. Από τους υπόλοιπους κλάδους, τα σχετικά ελλειμματικά εμπορικά ισοζύγια είναι υψηλότερα στα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αλευρώδη προϊόντα και τα ποτά.
Τα επεξεργασμένα φρούτα και λαχανικά παρουσιάζουν πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο καθόλα τα έτη από το 2010 έως το 2017, ενώ με εξαίρεση το 2010 και το 2014, πλεονασματικό ήταν και το ισοζύγιο των ελαίων και λιπών την ίδια περίοδο. Σωρευτικά για την περίοδο 2010-2017, το εμπορικό ισοζύγιο των περισσότερων κλάδων των μεταποιημένων τροφίμων έχει αυξηθεί. Ο κλάδος των ποτών έχει μειώσει σημαντικά το έλλειμμά του από €212 εκατ. το 2010, σε €104 εκατ. το 2017, ενώ αξιοσημείωτη μείωση του ελλείμματος καταγράφουν και τα γαλακτοκομικά προϊόντα κατά την περίοδο αυτή (στα €200 εκατ. το 2017 από €482 εκατ. το 2010). Μόνο τα προϊόντα κρέατος έχουν αυξήσει το εμπορικό τους πλεόνασμα σωρευτικά από το 2010 στο 2017 κατά 9%.
Ως προς το ποσοστό συμμετοχής κάθε κλάδου στο σύνολο των εμπορικών ροών των μεταποιημένων τροφίμων και ποτών, τα επεξεργασμένα φρούτα και λαχανικά, μαζί με τα έλαια και λίπη και τα γαλακτοκομικά καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο ποσοστό εξαγωγών (21% αντίστοιχα στους τρεις κλάδους), ενώ ακολουθούν τα άλλα είδη διατροφής (8%) και τα ποτά (7%). Τα έλαια και λίπη έχουν μειώσει το μερίδιό τους στις εξαγωγές, αφού σε σχέση με δύο χρόνια πριν, το 2015, κάλυπταν το 26%. Στις εισαγωγές, πρώτα στη σχετική κατάταξη το 2017 βρίσκονται ξανά το κρέας (24%), τα γαλακτοκομικά (17%) και τα άλλα είδη διατροφής (15%).
Πού εξάγουμε
Σε σχέση με τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της χώρας ως προς τις εξαγωγές μεταποιημένων τροφίμων και ποτών, την πρώτη θέση κατέχει η Γερμανία, η οποία έχει αυξήσει ελαφρώς το ποσοστό της το 2017 (17%) σε σχέση με το 2016. Ακολουθεί η Ιταλία, της οποίας η συμμετοχή περιορίζεται στο 14% του συνόλου το 2017 (από 18%), ενώ έπονται οι ΗΠΑ (9%), το Ην. Βασίλειο (8%) και η Κύπρος (6%). Την πρώτη δεκάδα των βασικών χωρών στις οποίες εξάγει η χώρα μεταποιημένα τρόφιμα συμπληρώνουν χώρες της ΕΕ και συγκεκριμένα η Βουλγαρία, η Ολλανδία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Ρουμανία. Συνολικά, οι δέκα πρώτες χώρες στις οποίες εξάγονται μεταποιημένα τρόφιμα καταλαμβάνουν το 71% του συνόλου των εξαγωγών το 2017. Στον πρωτογενή τομέα παραγωγής τροφίμων, η σχετική κατάταξη έχει πολλές ομοιότητες. Πρώτη χώρα στην κατάταξη στην οποία εξάγονται μη μεταποιημένα τρόφιμα είναι η Ιταλία (23%), ενώ ακολουθεί η Γερμανία με πολύ μικρότερο ποσοστό (11%), η Ισπανία (6%), το Ην. Βασίλειο, (7%), η Ρουμανία (6%) και η Βουλγαρία (6%). Τέλος, το 74% των συνολικών εξαγωγών μεταποιημένων τροφίμων της Ελλάδας πραγματοποιείται εντός της ΕΕ-28 και το 26% εκτός αυτής.
Ως προς τις εισαγωγές, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της χώρας σε προϊόντα μεταποιημένων τροφίμων και ποτών το 2017 είναι η Ολλανδία, από την οποία εισάγεται το 17% των αγαθών, η Γερμανία (15%), η Ιταλία (11%), η Γαλλία (10%) και η Βουλγαρία (7%), των οποίων οι συμμετοχές δεν διαφοροποιούνται σημαντικά σε σχέση με το 2016. Την πρώτη δεκάδα των εισαγωγέων μεταποιημένων τροφίμων και ποτών συμπληρώνουν επίσης χώρες της ΕΕ και συγκεκριμένα η Ισπανία, η Δανία, το Βέλγιο, το Ην. Βασίλειο και η Πολωνία. Συνολικά, οι δέκα πρώτες χώρες από τις οποίες εισάγονται μεταποιημένα τρόφιμα καταλαμβάνουν το 80% του συνόλου των εισαγωγών στην Ελλάδα. Από τις χώρες εκτός ΕΕ, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος στις εισαγωγές προϊόντων τροφίμων το 2017 είναι η Ινδονησία (12η θέση) και η Τουρκία (14η θέση), με μερίδια της τάξης του 1,6% και 1% αντίστοιχα. Στον πρωτογενή τομέα παραγωγής τροφίμων, η σχετική κατάταξη έχει και εδώ πολλές ομοιότητες, αφού πρώτη χώρα από την οποία εισάγονται μη μεταποιημένα τρόφιμα είναι η Ολλανδία (σε ποσοστό 11%), ενώ ακολουθεί η Γερμανία (7%), η Ιταλία (6%), η Γαλλία (5%), η Βουλγαρία (5%) και η Ισπανία (5%). Το 88% των συνολικών εισαγωγών μεταποιημένων τροφίμων της Ελλάδας πραγματοποιείται εντός της ΕΕ-28 και το 12% εκτός αυτής.
