του ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΤΑΪΚΟΥΡΑ
Tο σχέδιο «ΗΡΑΚΛΗΣ» δεν συνιστά κρατική ενίσχυση, σύμφωνα με την επίσημη απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ενώ έχουν ενσωματωθεί στο τελικό Σχέδιο Νόμου οι περισσότερες παρατηρήσεις της επίσημης γνωμοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία είναι ούτως ή άλλως θετική επί του νομοθετικού πονήματος, αφού αυτές ήταν σε γνώση μας έγκαιρα.
Οι βασικές προβλέψεις:
- Παρέχεται η εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου σε τιτλοποιημένα μη εξυπηρετούμενα δάνεια – δηλαδή σε απαιτήσεις – των τραπεζών, εξαιρώντας τα δάνεια που είναι ήδη εγγυημένα από το Ελληνικό Δημόσιο.
- Η συμμετοχή των τραπεζών είναι εθελοντική.
- Η εγγύηση μπορεί να ζητηθεί όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου.
- Η εγγύηση αφορά το πιο ασφαλές τμήμα των τιτλοποιήσεων, δηλαδή τις ομολογίες που προηγούνται στην εξόφληση τόκου και κεφαλαίου.
- Οι ομολογίες αυτές πρέπει να έχουν λάβει αξιολόγηση τουλάχιστον ΒΒ- από έναν αναγνωρισμένο οίκο αξιολόγησης, ενώ τυχόν δεύτερη αξιολόγηση πρέπει, επίσης, να ικανοποιεί ελάχιστες ποιοτικές προδιαγραφές.
- Και για να απαντήσω και σε αυτό το ερώτημα, στο Σχέδιο Νόμου εφαρμόζεται η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία καθιστά υποχρεωτική την λήψη μίας αξιολόγησης από έναν αδειοδοτημένο οργανισμό αξιολόγησης, ο οποίος πρέπει πρόσθετα να είναι αναγνωρισμένος και από την ΕΚΤ, ενώ παράλληλα προβλέπει τη δυνατότητα λήψης και τυχόν δεύτερης αξιολόγησης. Ότι ορίζει και ο αντίστοιχος ιταλικός νόμος, το ίδιο υλοποιούμε και εμείς.
- Για την παροχή της εγγύησης, το Δημόσιο λαμβάνει ετήσια προμήθεια, η οποία υπολογίζεται με συγκεκριμένη μεθοδολογία η οποία «κλειδώνει» κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης παροχής της εγγύησης.
- Η συνολική εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου ανέρχεται στα 12 δισ. ευρώ.
- Και από αυτές τις εγγυήσεις, το Δημόσιο λαμβάνει προμήθεια. Όπως γίνονταν και επί ημερών της προηγούμενης Κυβέρνησης, όταν οι εγγυήσεις του Δημοσίου, εξαιτίας της καταστροφικής πολιτικής του 1ου εξαμήνου του 2015, εκτοξεύθηκαν.
- Το πρόγραμμα έχει διάρκεια 18 μηνών.
- Μπορεί να παραταθεί, αν κριθεί σκόπιμο. Η απόφαση παράτασης λαμβάνεται σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού.
- Η διαδικασία προβλέπει δύο στάδια: στο πρώτο παρέχεται η εγγύηση του Δημοσίου, ενώ στο δεύτερο στάδιο η εγγύηση τίθεται σε ισχύ.
- Με αυτό τον τρόπο διευκολύνεται η δυνατότητα συμμετοχής όλων των ενδιαφερομένων, χωρίς διακρίσεις σε «περισσότερο και λιγότερο έτοιμους», αρκεί το σχέδιο τιτλοποίησης να βρίσκεται σε ένα σχετικό ώριμο στάδιο υλοποίησης.
- Ταυτόχρονα, με τον τρόπο αυτό, η εγγύηση του Δημοσίου ενεργοποιείται μόνον όταν διαπιστωθεί ότι έχουν ικανοποιηθεί όλες οι προϋποθέσεις για αυτό (π.χ. πώληση των απαιτούμενων ομολογιών χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, λήψη βαθμίδας αξιολόγησης, ανεξαρτησία του διαχειριστή από το πιστωτικό ίδρυμα κ.α.).
- Αν μέσα σε 12 μήνες από την παροχή της εγγύησης, η ενδιαφερόμενη τράπεζα δεν ολοκληρώσει την τιτλοποίηση και δεν ικανοποιήσει τις προϋποθέσεις του νόμου ώστε να τεθεί σε ισχύ η εγγύηση, αυτή παύει να ισχύει.
- Η διαχείριση των τιτλοποιημένων δανείων ανατίθεται σε εποπτευόμενο – από την Τράπεζα της Ελλάδος – διαχειριστή, ο οποίος πρέπει να είναι ανεξάρτητος από το πιστωτικό ίδρυμα που κάνει την τιτλοποίηση.
- Στοιχεία, όπως οι προηγούμενες αποδόσεις ή τα διευθυντικά στελέχη του διαχειριστή, τίθενται σε γνώση του οίκου αξιολόγησης, γεγονός που διασφαλίζει την επιλογή αξιόλογου και αποτελεσματικού διαχειριστή.
- Συστήνεται Επιτροπή Παρακολούθησης Εγγυήσεων, στην οποία συμμετέχουν ο ΟΔΔΗΧ, η Τράπεζα της Ελλάδος και το Υπουργείο Οικονομικών.
- Το Δημόσιο διασφαλίζει τη συνεχή παρακολούθηση της απόδοσης των διαχειριστών και διαθέτει σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, στην περίπτωση καθυστερημένων εξοφλήσεων ή στον κίνδυνο κατάπτωσης της εγγύησης.
- Παράλληλα, ανατίθεται η εποπτεία της εφαρμογής του συνολικού προγράμματος σε ανεξάρτητο επόπτη, ο οποίος ορίζεται με σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
- Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η σφαιρική και αντικειμενική παρακολούθηση της ορθής υλοποίησης του προγράμματος, προς όφελος όλων ανεξαιρέτως των εμπλεκομένων σε αυτό.
- Προβλέπονται επιπλέον δικλείδες ασφαλείας για την προστασία του Δημοσίου, όπως είναι, ενδεικτικά:
- η δυνατότητα αναβολής της πληρωμής μέρους της αμοιβής του διαχειριστή αν δεν πετύχει τους συμφωνημένους στόχους, ή
- η δυνατότητα αναβολής της πληρωμής μέρους του τοκομεριδίου στους κατόχους των ομολογιών μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων και των εγχώριων και ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών, η υλοποίηση του παρόντος Σχεδίου Νόμου αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική μείωση των μη-εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών.
Μείωση άνω των 30 δισ. ευρώ, ή πλέον του 40% των «κόκκινων δανείων».
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος και τη σημασία του εγχειρήματος, με την παρούσα συστημική λύση εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί μείωση «κόκκινων δανείων» υψηλότερη από το σύνολο της μείωσης που επετεύχθη την τελευταία τετραετία, από τα ιστορικά υψηλά επίπεδα του Μαρτίου 2016 έως σήμερα.
Βασική επιδίωξη του οικονομικού επιτελείου, και συνολικά της Κυβέρνησης, είναι τα τραπεζικά ιδρύματα να αποτελέσουν, ξανά, μοχλό ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας.
Η ανάγκη ταχείας και μεγάλης μείωσης των «κόκκινων δανείων», εντός των επόμενων ετών, αποτελεί για την Κυβέρνηση, και για την οικονομία, μία μεγαλύτερη πρόκληση.
{Το κείμενο αποτελεί τμήμα της Ομιλίας του Υπουργού Οικονομικών στη Βουλή κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου}
