ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ, Πάνος Ζαμπέλης, Αδειούχος Αναλογιστής, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΑΟΝ Hewitt Ελλάδας, Κύπρου, Τουρκίας, Πρόεδρος του ΤΕΑ-ΕΛΤΑ
Στην Κυρέλα Πέτρου
«Ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης αποτελεί ιδανικό μέσο για να αντιμετωπιστούν τα εμφανή προβλήματα του κοινωνικοασφαλιστικού συνταξιοδοτικού συστήματος» αναφέρει ο κ. Πάνος Ζαμπέλης, αδειούχος αναλογιστής, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΑΟΝ Hewitt Ελλάδας, Κύπρου, Τουρκίας και πρόεδρος του ΤΕΑ-ΕΛΤΑ.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Ζαμπέλης αναφέρεται στα προβλήματα και τις προοπτικές του θεσμού στην Ελλάδα, πραγματοποιώντας συγκεκριμένες προτάσεις, ανά περίπτωση.
Κύριε Ζαμπέλη, ποιο καθεστώς επικρατεί σήμερα ως προς τη λειτουργία των επαγγελματικών ταμείων;
Το καθεστώς λειτουργίας των ΤΕΑ καθορίζεται κυρίως από τα παρακάτω νομοθετήματα:
- από τον νόμο 3029/2002, με όσες προσθήκες και αλλαγές ακολούθησαν,
- από τον Κανονισμό Δεοντολογίας ΦΕΚ Β’ 2751/2014,
- από την Οδηγία 41/2003 και
- από την Οδηγία 2341/2016.
Αυτά τα βασικά νομοθετήματα συμπληρώνονται με μια σειρά άλλων επιμέρους νομοθετημάτων που προέρχονται κυρίως από την ΕΕ και αφορούν εξειδικευμένα θέματα.
Η υπάρχουσα ελληνική νομοθεσία, η οποία υποτίθεται ότι αποτελεί εξειδίκευση της αντίστοιχης ευρωπαϊκής, πάσχει σε πολλά σημεία και έχει ανάγκη να μπει σε νέες βάσεις, λαμβάνοντας εμπειρία από την πολύχρονη παρουσία του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως Ηνωμένο Βασίλειο και Ολλανδία.
Η άποψή μου είναι ότι η ελληνική νομοθεσία –και κυρίως ο ν. 3029/2002– αποτελεί έναν κακό ελληνικό αυτοσχεδιασμό, που δεν έλαβε υπόψη του καθόλου την ευρωπαϊκή εμπειρία στον τομέα αυτό, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική, αφού ο θεσμός έχει ιστορία μεγαλύτερη των 200 ετών σε χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία, δηλαδή είναι διεθνώς αρκετά παλαιότερος και αυτής της κοινωνικής ασφάλισης.
Στην Ελλάδα υπάρχουν, αυτήν τη στιγμή, περίπου 20 ΤΕΑ, τα οποία παρέχουν κυρίως μια εφάπαξ παροχή, η οποία σχηματίζεται με τη μέθοδο των ατομικών λογαριασμών του τύπου της καθορισμένης εισφοράς. Όλα αυτά τα ΤΕΑ είναι προαιρετικής συμμετοχής, που σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι συμμετέχουν μόνο αν το επιθυμούν.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι, πρόσφατα, κατόπιν σχετικής νομοθετικής ρύθμισης (2012), δόθηκε η δυνατότητα σε 4 ταμεία υποχρεωτικής επικουρικής ασφάλισης να μετατραπούν σε ΤΕΑ. Δεν αναμένεται να προστεθούν άλλα επικουρικά ταμεία στην κατηγορία αυτή.
Τα ΤΕΑ αυτά είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και διοικούνται από τα διοικητικά τους συμβούλια. Ορισμένα από αυτά είναι δημιουργήματα συνδικαλιστικών φορέων και αφορούν είτε μισθωτούς είτε ελεύθερους επαγγελματίες, και άλλα προέρχονται από σύμπραξη εργοδοτών και εργαζομένων. Στην τελευταία περίπτωση, οι εργοδότες συμμετέχουν στην καταβολή εισφοράς.
Τα ΤΕΑ στόχο έχουν να διαμορφώσουν μια παροχή επιπλέον αυτής που παρέχει το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα. Τα ΤΕΑ που παρέχουν παροχή συνταξιοδότησης λειτουργούν υποχρεωτικά με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.
Πού εντοπίζονται προβλήματα και ποιες είναι οι προτάσεις σας για την επίλυσή τους;
Το βασικότερο εμπόδιο στη δημιουργία νέων ΤΕΑ είναι το υψηλό επίπεδο των υποχρεωτικών εισφορών που καταβάλλουν στην κοινωνική ασφάλιση εργαζόμενοι και εργοδότες (από τα υψηλότερα στον κόσμο), πράγμα που περιορίζει τις δυνατότητες συμμετοχής και καταβολής εισφορών και σε ένα ΤΕΑ.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να αναπτυχθεί ο θεσμός των ΤΕΑ είναι να βρεθεί λύση στα προβλήματα που μαστίζουν τον θεσμό του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος.
Άλλο πολύ σημαντικό πρόβλημα είναι η ύπαρξη μιας διάσπαρτης εποπτείας, η οποία κατανέμεται σε τρεις εποπτικές αρχές:
- την Εθνική Αναλογιστική Αρχή,
- τη Διεύθυνση Επαγγελματικής Ασφάλισης της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων και
- την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μια μη αποτελεσματική εποπτεία. Ένα άλλο εποπτικό μειονέκτημα είναι η ασύλληπτη γραφειοκρατία, που αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στη δημιουργία νέων ΤΕΑ. Προτείνεται η δημιουργία ενιαίας και ανεξάρτητης εποπτείας, που να λειτουργεί μόνο με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
Μεγάλο μειονέκτημα αποτελεί και η απαγόρευση δημιουργίας ΤΕΑ από ομάδες μικρότερες των 100 ατόμων.
Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι προοπτικές του θεσμού στην Ελλάδα;
Ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης αποτελεί ιδανικό μέσο για να αντιμετωπιστούν τα εμφανή προβλήματα του κοινωνικοασφαλιστικού συνταξιοδοτικού συστήματος. Ήδη αυτό έχει επισημανθεί από την ΕΕ, η οποία έχει δώσει αντίστοιχες κατευθύνσεις σε όλα τα κράτη μέλη.
Το ελληνικό κοινωνικοασφαλιστικό συνταξιοδοτικό σύστημα βρίσκεται εδώ και 10 χρόνια σε φάση συνεχούς συρρίκνωσης παροχών και αυτό αναμένεται να συνεχιστεί στα επόμενα χρόνια. Όσο αυτό υποχωρεί τόσο αφήνει έδαφος για να καλυφθεί από τα επαγγελματικά ταμεία. Η συγκέντρωση μεγάλων αποθεματικών κεφαλαίων στα ΤΕΑ μπορεί να αποτελέσει πηγή χρηματοδότησης για τη χειμαζόμενη ελληνική οικονομία.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα επαγγελματικά ταμεία κυριαρχούν στις χρηματαγορές των χωρών όπου ο θεσμός είναι αναπτυγμένος (Μεγάλη Βρετανία, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Ολλανδία κ.λπ.).
Τι μας διδάσκει η λειτουργία τους σε άλλες χώρες; Υπάρχουν κάποια επιτυχημένα παραδείγματα που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε;
Ο θεσμός των ΤΕΑ έχει επιτυχημένη ιστορία αιώνων στις χώρες του αγγλοσαξονικού τομέα. Για τον λόγο αυτό, τα επαγγελματικά ταμεία προωθούνται από την ΕΕ. Όλες οι χώρες που αναφέρθηκαν παραπάνω (Μεγάλη Βρετανία, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Ολλανδία) αποτελούν επιτυχημένα παραδείγματα.
Όμως και σε άλλες χώρες στις οποίες ο θεσμός δεν εξαπλώθηκε τόσο πολύ όσο στις προαναφερόμενες, εν τούτοις επέτυχε στον βαθμό που εφαρμόστηκε (Γερμανία, Σκανδιναβία κ.λπ.).
Πείτε μας για τη δραστηριότητα της AON Hewitt στην Ελλάδα και για τους στόχους σας.
Η AON Hewitt Ελλάδος είναι μέλος ενός πολύ μεγάλου ομίλου που είναι εισηγμένος στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Είναι γνωστός για την προσφορά υψηλού επιπέδου αναλογιστικών υπηρεσιών προς ασφαλιστικούς φορείς σε όλο τον κόσμο, είναι επίσης γνωστός για την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης των λειτουργικών διαδικασιών για επαγγελματικά ταμεία.
Το ελληνικό γραφείο της AON Hewitt είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης αναλογιστών σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή. Στην περιοχή μας υπάρχουν γραφεία της ΑΟΝ Hewitt στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία. Το διοικητικό κέντρο για τα γραφεία αυτά είναι η Αθήνα.
Η AON Hewitt προσφέρει αναλογιστικές υπηρεσίες σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή μέσω αυτών των γραφείων.
Επίσης, η AON Hewitt προσφέρει υπηρεσίες διαχείρισης των λειτουργικών διαδικασιών σε ΤΕΑ στην Κύπρο για περισσότερα από 10 χρόνια και στην Ελλάδα πρόσφατα.
…………………….
Περιοδικό ΧΡΗΜΑ, τευχ. Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2020
