γράφει ο Δημήτρης Μαλλάς
Τα καλά νέα είναι πως σε σχέση με πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο, η Ελλάδα -τουλάχιστον αυτή τη φορά- δείχνει να ανταποκρίνεται πολύ καλύτερα σε μία κρίση που σίγουρα δεν έχει προηγούμενο.
Τα κακά νέα είναι ότι σε μία παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν είναι αρκετό για μία χώρα να τα έχει πάει αυτά καλά στην αντιμετώπιση της όποιας κρίσης.
Η εξάπλωση της πανδημίας του COVID-19 δεν έχει φθάσει ακόμη στην κορύφωση της, όπως τονίζουν συνεχώς οι αρμόδιοι επιστήμονες. Θα χρειαστεί να οπλιστούμε με αρκετή υπομονή και επιμονή -θα πρόσθετα- προκειμένου να αντέξουμε τις επιπτώσεις που υπάρχουν. Επιπτώσεις που δεν είναι μόνο σε σωματικό και οικονομικό επίπεδο αλλά και σε ψυχολογικό. Και η ψυχολογία των πολιτών μάλλον θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο όταν θα αρχίσουμε να επιστρέφουμε στην κανονικότητα.
Αν ξεπεράσει κανείς την άμεση ανησυχία για τον ρυθμό εξάπλωσης της πανδημίας και την αύξηση του αριθμού των νεκρών, υπάρχουν διάφορα ζητήματα που θα μας απασχολήσουν μεσοπρόθεσμα. Αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο, αλλαγές σε πολιτικό επίπεδο, διαφοροποίηση απόψεων για θέματα όπως είναι η προστασία των προσωπικών δεδομένων και άλλα. Και, φυσικά, ένα μεγάλο ερωτηματικό είναι τι θα γίνει με την οικονομία και τις επιχειρήσεις.
Πρακτικά, μιλάμε για αχαρτογράφητα νερά. Η κρίση είναι σίγουρα άνευ προηγουμένου και η διασύνδεση των οικονομιών όλου του κόσμου δημιουργεί πολλές επιπλοκές, αλλά αντίθετα με την περίπτωση ενός πολέμου δεν έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή υποδομών όπως είναι τα δίκτυα μεταφορών και επικοινωνιών. Αν και στην προκειμένη περίπτωση, μάλλον έχουμε να κάνουμε με καταστροφικές επιπτώσεις στα επιχειρηματικά μοντέλα ολόκληρων κλάδων, όπως, για παράδειγμα, αυτός των αερομεταφορών.
Σίγουρα, οι αποφάσεις που θα λάβουν τις επόμενες εβδομάδες οι κυβερνήσεις των μεγάλων κρατών θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην επόμενη ημέρα. Η επιστροφή στην κανονικότητα -όποια και αν είναι αυτή- θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις αυτές.
- Είναι επίσης σχεδόν βέβαιο ότι θα δούμε νέα επιχειρηματικά μοντέλα.
Η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες και αυτό θα το δούμε και αυτή τη φορά. Όπως, επίσης, βλέπουμε αυτή την περίοδο πολλές startups να αντιμετωπίζουν τρομακτικά προβλήματα προκειμένου να ανταποκριθούν στα δεδομένα που προέκυψαν λόγω του κορωνοϊού. Στο όχι πολύ μακρινό μέλλον δεν αποκλείεται να δούμε τους επενδυτές αλλά και τους επίδοξους entrepreneurs να είναι περισσότερο προσεκτικοί στις κινήσεις τους και να κρατάνε και κεφάλαια ως ταμειακά διαθέσιμα προκειμένου να μην βρεθούν εκ νέου στην ανάγκη να απολύσουν το 80% του ανθρώπινου δυναμικού τους, όπως είδαμε ακόμη και μεγάλα ελληνικά startups.
Μία προσωπική εκτίμηση είναι πως πολλά θα εξαρτηθούν από το πως θα εξελιχθεί η ψυχολογία των πολιτών.
Και επιμένω ότι δεν έχει σημασία αν η ψυχολογία των Ελλήνων ή των Ρώσων είναι καλή.
Θα πρέπει να είναι της πλειοψηφίας σε όλο τον πλανήτη.
Το πιο απλό παράδειγμα είναι ο ελληνικός τουρισμός, ο οποίος αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο του ΑΕΠ της χώρας μας. Μπορεί η ψυχολογία των Ελλήνων να είναι καλή, αλλά πως θα είναι εκείνη των Βρετανών, των Γερμανών, των Γάλλων, των Ιταλών και των Αμερικανών που αποτελούν και τις χώρες από όπου προέρχεται ο συντριπτικά μεγαλύτερος όγκος των τουριστών στην Ελλάδα; Θα έχουν διάθεση να πάνε διακοπές; Και αν ναι, θα λειτουργούν οι αεροπορικές εταιρείες σωστά;
Τα ερωτήματα είναι, φυσικά, πολύ περισσότερα και θα αυξηθούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Αλλά σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει όλοι μας και ιδίως οι επιχειρήσεις να αρχίσουν να σκέφτονται την επόμενη ημέρα. Και να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις επιλογές τους και να μην προχωράνε σε κινήσεις πανικού.
Για παράδειγμα, οι αθρόες απολύσεις ίσως να μην είναι η ενδεδειγμένη λύση καθώς αν πιστεύει η διοίκηση της ότι σε 1-2 χρόνια θα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση θα είναι πολύ πιο δύσκολο να προσελκύσει το ταλέντο που θα θέλει.
Θέλει προσοχή το συγκεκριμένο θέμα.
Και το κυριότερο; Θέλει καλή ψυχολογία προκειμένου να κινηθούμε σε αυτά τα αχαρτογράφητα νερά.
