Τα τελευταία οκτώ χρόνια, οι συζητήσεις μεταξύ των βουλευτών από αριστερά και δεξιά έχουν επισκιαστεί από την οικονομική κατάρρευση της χώρας και από τη σειρά των προγραμμάτων διάσωσης που συνέταξαν η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, σημειώνει σε άρθρο του το πρακτορείο Bloomberg, αναλύοντας τις μεγάλες προκλήσεις που έχει ν’ αντιμετωπίσει η ελληνική πολιτική σκηνή του τόπου μετα-μνημονιακά ενώ προβλέπει πως η διακυβέρνηση για όποιον βρεθεί στην εξουσία θα πραγματοποιηθεί με ιδιαίτερα σκληρούς όρους.
Τι τονίζει το Bloomberg
Η Αθήνα βρέθηκε σε μόνιμη αντιπαράθεση με τους Ευρωπαίους εταίρους της, η οποία κορυφώθηκε με την αναμέτρηση του 2015, όταν η Ελλάδα σχεδόν έφτασε στην έξοδο από το ευρώ μετά από ένα δραματικό δημοψήφισμα. Οι πολιτικοί είχαν ελάχιστα περιθώρια ελιγμών, καθώς η οικονομική πολιτική υπαγορευόταν από τα “μνημόνια κατανόησης” με τους οικονομικούς διασώστες, οι οποίοι επέβαλαν δημοσιονομική εξυγίανση και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Η Ελλάδα ολοκλήρωσε το τρίτο μνημόνιο- πρόγραμμα προσαρμογής τον Αύγουστο και είναι αναζωογονητικό να μια αίσθηση επιστροφής στην πολιτική ως συνήθως πριν από τις γενικές εκλογές του επόμενου έτους. Οι πολιτικοί έχουν σταματήσει σε μεγάλο βαθμό να κατηγορούν τις Βρυξέλλες και φαίνεται να εστιάζουν σε αυτό που θα μπορούσαν να κάνουν για τους ψηφοφόρους. Η αντιπαράθεση μεταξύ της ΣΥΡΙΖΑ, του αριστερού κυβερνώντος κόμματος και της Νέας Δημοκρατίας, της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης που προηγείται στις δημοσκοπήσεις, είναι μεγάλη. Αλλά προσφέρει την εντύπωση μιας χώρας που λαχταρά για επιστροφή στην κανονικότητα.
Η βελτίωση της οικονομίας βοηθάει. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδας βρίσκεται σε φάση ανόδου κατά περίπου 2% φέτος, καθώς οι εξαγωγές αρχίζουν να αυξάνονται. Η ανεργία μειώθηκε τελικά κάτω από το 20% μετά το “ταβάνι” της τάξης του 30%, που έφτασε το 2013. Φυσικά, πολλές εταιρείες παραμένουν απρόθυμες να επενδύσουν λόγω των υψηλών φόρων και του επιδεινούμενου επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Τα επίπεδα της φτώχειας παραμένουν απαράδεκτα υψηλά. Αλλά υπάρχει ένα ελαφρύ διάλειμμα από τα ατέρμονα δεινά – μερικά αυτοεπιβαλλόμενα – που έπληξαν την ελληνική οικονομία για το μεγαλύτερο μέρος αυτής της δεκαετίας.
Οι δημοσιονομικές προοπτικές είναι επίσης πιο αισιόδοξες. Το ελληνικό δημόσιο χρέος εξακολουθεί να ανέρχεται σε σχεδόν 180% του ΑΕΠ. Αλλά η χώρα πληροί τους στόχους που έχουν τεθεί από τους πιστωτές της. Το πρωτογενές πλεόνασμα τους πρώτους 10 μήνες του τρέχοντος έτους ανήλθε σε περίπου 6,5 δισ. ευρώ (7,4 δισ. δολάρια). Αυτό δίνει περιθώριο στην κυβέρνηση, να αποφύγει περισσότερες περικοπές και να αυξήσει την ιδιωτική κατανάλωση.
Η πολιτική συζήτηση έχει αλλάξει θεματολογία. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και η Νέα Δημοκρατία δέχονται τώρα ότι η Ελλάδα χρειάζεται την εμπιστοσύνη των ευρωπαίων εταίρων της και των διεθνών επενδυτών. Οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο εξακολουθούν να κατηγορούνται για την εμβάθυνση της κρίσης, αλλά αυτό δεν αποτελεί πλέον το επίκεντρο των Ελλήνων πολιτικών. Τα μάτια τους έχουν στραφεί στις γενικές εκλογές του επόμενου έτους: μια πολιτική μάχη που θα μπορούσε να καθορίσει το οικονομικό μοντέλο της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια.
Ο Αλέξης Τσίπρας, ο πρωθυπουργός που παρέλαβε την Ελλάδα στο χείλος της εξόδου από το ευρώ και στη συνέχεια την επανέφερε, πιστεύει ότι ήρθε η ώρα να βοηθήσουμε όσους έμειναν πίσω κατά τη διάρκεια της ύφεσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιλέγει να βοηθήσει τις εταιρείες, προχωρώντας σε μείωση του εταιρικού φόρου από 29% σε 25% τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Αλλά το κύριο ενδιαφέρον του κόμματος είναι αλλού. Επιθυμεί να ενισχύσει τον δημόσιο τομέα με την πρόσληψη περισσότερων εργαζομένων στην εκπαίδευση και την τοπική αυτοδιοίκηση και να επιτύχει την αποκατάσταση της συλλογικής διαπραγμάτευσης των μισθών και την αύξηση του κατώτατου μισθού, των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών.
Οι προτεραιότητες του Κυριάκου Μητσοτάκη, αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας, είναι ριζικά διαφορετικές. Ο επιχειρηματίας που έχει εκπαιδευτεί στο Χάρβαρντ επιθυμεί περικοπές δαπανών οι οποίες θα τον βοηθήσουν να χρηματοδοτήσει μια γενναιόδωρη μείωση φόρου. Θα αναθέσει υπηρεσίες του δημοσίου σε εξωτερικούς συνεργάτες, ενώ θα μειώσει τον φόρο εταιρειών στο 20%. Θέλει επίσης να επανεξετάσει τις συντάξεις, ενισχύοντας τις ιδιωτικές παροχές.
Οι πολιτικοί του ΣΥΡΙΖΑ απορρίπτουν τη Νέα Δημοκρατία ως «νεοφιλελεύθερη» και ανίκανη να επιδιορθώσει τον κοινωνικό ιστό της Ελλάδας που έχει διαρραγεί. Αλλά έχουν ένα πολύ ιδιαίτερο ρεκόρ να υπερασπιστούν. Η τελευταία ύφεση προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον εαυτό της, καθώς ο Τσίπρας και ο υπουργός Οικονομικών του, Γιάνης Βαρουφάκης, επέμειναν να τεθούν απέναντι στους πιστωτές. Η Ελλάδα έχασε μερικά από τα καλύτερα χρόνια της ανάκαμψης της Ευρώπης. Η σύγκριση με την Πορτογαλία – η οποία αναπτύχθηκε κατά περισσότερο από 12% μεταξύ 2014 και 2017, ενώ η Ελλάδα παρέμεινε στάσιμη – είναι επώδυνη για τη βαλκανική χώρα.
Οι εγχώριοι επενδυτές αποζητούν απελπισμένοι την αλλαγή. Κάποιοι μετακόμισαν στη Βουλγαρία και την Κύπρο, καθώς ελκύστηκαν από τους χαμηλότερους φόρους. Άλλοι επισημαίνουν την έλλειψη προόδου όσον αφορά στις μεταρρυθμίσεις, καθώς και την επίθεση σε ανεξάρτητα ιδρύματα όπως η Τράπεζα της Ελλάδος. Αλλά ενώ οι εκκλήσεις της Νέας Δημοκρατίας προς τις πλουσιότερες τάξεις συνεχίζονται, το μήνυμα του Συρίζα εξακολουθεί να απευθύνεται στους φτωχούς. Η σε πρώτη φάση οικονομική ανάκαμψη θα μπορούσε να βοηθήσει τον Τσίπρα.
Η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις, οι οποίες θα καταστήσουν τη διακυβέρνηση σκληρή για όποιον έχει εξουσία. Σχεδόν το ήμισυ των δανείων στο τραπεζικό σύστημα δεν είναι εξυπηρετούμενα και οι μετοχές των τραπεζών έχουν χάσει σχεδόν το 50% της αξίας τους φέτος. Η παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση θα μπορούσε να μετατραπεί σε ύφεση από τη στιγμή που θα αναλάβει μια νέα κυβέρνηση. Αυτό θα καθιστούσε πολύ πιο δύσκολο να διατηρηθούν τα υποσχεθέντα πρωτογενή πλεονάσματα και θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες εντάσεις με την ΕΕ. Η παραγωγικότητα παραμένει πολύ κάτω από τα επίπεδα στα οποία βρισκόταν πριν από την ύφεση, καθώς η διαρροή εγκεφάλων απορροφά ταλέντα από τη χώρα. Η εγχώρια κατανάλωση παραμένει υποτονική, μετά από τη δραματική μείωση του βιοτικού επιπέδου.
Αλλά τουλάχιστον η Ελλάδα φαίνεται έτοιμη να ξαναπάρει το πεπρωμένο της, στα χέρια της. Ενώ αυτό δεν θα είναι αρκετό για να πετύχει, τυχόν σημάδια ελπίδας είναι πάντοτε ευπρόσδεκτα.
