Χωρίς μεταβολή (-0,4%) η τιμή του τυπικού πασχαλινού καλαθιού του 2020 στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ

Η παρούσα έκθεση-αναφορά του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) παρουσιάζει τα αποτελέσματα έρευνας τιμών των προϊόντων του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ) στην Ελλάδα το Πάσχα 2020. Βασίζεται σε πρωτογενή δεδομένα που συνέλεξαν ερευνητές του ΙΕΛΚΑ από τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ και αφορούν τις τιμές της μεγάλης εβδομάδας[1].

Συνολικά το μέσο τυπικό καλάθι του 2020 στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ υπολογίζεται στα 53,66€ παρουσιάζει μεταβολή της τάξης του -0,4% σε σχέση με το 2019 όταν ήταν 53,86€ (πίνακας 1). Παράλληλα το μέσο εύρος τιμών εντός των εξεταζόμενων κατηγοριών παραμένει υψηλό με 32%, καταδεικνύοντας ότι οι καταναλωτές για άλλη μία χρονιά έχουν πρόσβαση σε μεγάλο εύρος εναλλακτικών επιλογών (διαφορετικές ποικιλίες, ποιότητες, προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, αξιοποίηση προσφορών και εκπτώσεων. Σημαντικό ρόλο για άλλη μια χρονιά αναμένεται να παίξει και η παρατηρούμενη το τελευταίο διάστημα ένταση των προσφορών και προωθητικών ενεργειών από τις αλυσίδες σουπερμάρκετ και τις προμηθευτικές εταιρείες με τη μορφή παροχής επιπλέον εκπτώσεων, επιπλέον ποσοτήτων, δωροεπιταγών, εκπτωτικών κουπονιών κλπ, η οποία αφορά σχεδόν το σύνολο των εποχιακών προϊόντων και εκτιμάται ότι παρέχει επιπλέον όφελος περίπου 13% κατά μέσο όρο στους καταναλωτές που θα τις επιλέξουν.

Η τιμή του αρνιού στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ την Μεγάλη Εβδομάδα αναμένεται να διαμορφωθεί στις ίδιες τιμές περίπου με το προηγούμενο έτος παρουσιάζοντας ελάχιστες διακυμάνσεις. Συγκεκριμένα η μέση τιμή του αρνιού την Μεγάλη εβδομάδα αναμένεται να είναι κατά 0,19€ μειωμένη (-3%) το 2020 σε σχέση με το 2019 στα 5,80€ έναντι 5,99€ κατά Μ.Ο., ενώ η τιμή του Κατσικιού αναμένεται να είναι μειωμένη κατά 0,09€ (-1%) το 2020 σε σχέση με το 2019 στα 6,48€ ανά κιλό κατά Μ.Ο. έναντι 6,57€. Βέβαια όπως καταγράφεται στα στοιχεία που ακολουθούν της έρευνας καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ. Η κατανάλωση αρνιού και κατσικιού φέτος αναμένεται να είναι μειωμένη. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτές οι τιμές είναι ενδεικτικές και βασίζονται σε εκτιμήσεις και πως ανάλογα με τη ζήτηση της Μεγάλης Εβδομάδας αναμένεται να μειωθούν ακόμη περισσότερο, ενώ επίσης δεν εμπεριέχουν τις προωθητικές-εκπτωτικές ενέργειες που πραγματοποιούνται αυτή την περίοδο.

Πίνακας 1: Σύγκριση τιμών τυπικού καλαθιού Πάσχα 2018-2019

Το χαμηλό συγκριτικά με το παρελθόν επίπεδο τιμών του τυπικού Πασχαλινού καλαθιού είναι αποτέλεσμα της έντασης του ανταγωνισμού που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, τόσο στον κλάδο των σουπερμάρκετ, όσο και με τα ανταγωνιστικά κανάλια (π.χ. κρεοπωλείο, λαϊκή αγορά κλπ). Η διαφορά τιμών των καταστημάτων μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ από την υπόλοιπη αγορά (με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την τιμή του αρνιού) είναι αποτέλεσμα των οικονομιών κλίμακας, της αποτελεσματικής λειτουργίας των οργανωμένων τμημάτων προμηθειών των σουπερμάρκετ και της μακροχρόνιας συνεργασίας με οργανωμένους μεγάλους προμηθευτές.

Παράλληλα, το ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) πραγματοποίησε έρευνα καταναλωτών, με δείγμα 1.050 ατόμων την περίοδο 1 έως 3 Απριλίου 2020 με θέμα τις καταναλωτικές συνήθειες των καταναλωτών για την αγορά του Πάσχα λόγω της εμφάνισης του ιού VODID-19 στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα μέτρα περιορισμού κυκλοφορίας έχουν επηρεάσει και τις αγοραστικές αλλά και τις διατροφικές συνήθειες του κοινού.

Όπως καταγράφεται στο σχήμα 1, πολλές και έντονες αλλαγές καταγράφονται στις προβλέψεις των καταναλωτών σε σχέση με το τι θα κάνουν το φετινό Πάσχα. Συγκεκριμένα:

• Μία σημαντική ομάδα καταναλωτών, περίπου 1 στους 2, δεν θα ταξιδέψει εκτός των αστικών κέντρων για τις ημέρες του Πάσχα, κάτι που σημαίνει ανάμεσα σε άλλα και γεωγραφική ανακατανομή της δαπάνης των νοικοκυριών.
• Τα οικογενειακά τραπέζια αυτών των ημερών θα είναι μικρότερα. Το 2019, το 67% ή 2 στους 3 καταναλωτές συμμετείχαν σε μεγάλα οικογενειακά τραπέζια άνω των 10 ατόμων. Το ποσοστό αυτό πέφτει το 2020 στο 3%, ενώ αντίθετα το ποσοστό των καταναλωτών που θα συμμετέχουν σε μικρό τραπέζι κάτω των 10 ατόμων ανεβαίνει από 38% σε 52%. Τέλος το 31% το οποίο επέλεγε να κάνει το πασχαλινό του τραπέζι στον κλάδο της εστίασης, το 2020 πρακτικά μηδενίζεται λόγω των μέτρων περιορισμού κυκλοφορίας.
• Αυξάνεται η τάση Do-It-Yourself (DIY) όσον αφορά τη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική. Δηλαδή οι καταναλωτές επιλέγουν να φτιάξουν μόνοι τους γλυκά και άλλα πασχαλινά είδη σε μεγαλύτερα ποσοστά σε σχέση με το παρελθόν. Π.χ. το ποσοστό των καταναλωτών που θα αγοράσει γλυκά από ζαχαροπλαστείο πέφτει από το 53% το 2019 στο 39% το 2020, ενώ το ποσοστό που θα φτιάξει γλυκά στο σπίτι ανεβαίνει από το 51% στο 62% και το βάψιμο αυγών ανεβαίνει από το 67% στο 80%.
• Τέλος, όσον αφορά το αρνί και το κατσίκι, το σούβλισμα του αρνιού πέφτει από το 58% στο 13% και το ψήσιμο στον φούρνο ως εναλλακτική ανεβαίνει από το 34% στο 67%. Αυτή η εξέλιξη σε συνδυασμό με τον μειωμένο αριθμό ατόμων στα οικογενειακά τραπέζια μεταφράζεται σε εκτιμήσεις για αγορές μικρότερες ποσοτήτων, αλλά και την επιλογή διαφορετικών «κοπών» για τα είδη κρέατος από τους καταναλωτές.

Σχήμα 1: Αλλαγές στις αγοραστικές και καταναλωτικές συνήθειες του Πάσχα λόγω της εξάπλωσης του ιού COVID-19