Θα αυτοχειριασθεί η Ευρώπη επαναφέροντας βιαστικά προγράμματα λιτότητας και σύσφιξης όπως στην κρίση του 2008; Φαίνεται ότι το Citigroup το φοβάται ιδιαίτερα, και δημοσιοποίησε μία έκθεση, στην οποία αναφέρει ότι μετά την κρίση του 2008 η Ευρώπη προκάλεσε μεγαλύτερη ύφεση με βιαστική δημοσιονομική και νομισματική σύσφιξη.
Όταν επιστρέψει ξανά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης από το 2023 και μετά, με αυστηρούς κανόνες για χρέος και ελλείμματα, η κληρονομιά που θα έχουν αφήσει τα προγράμματα χαλάρωσης θα είναι πρόβλημα, λέει το Citigroup.
Αν πρέπει να υποχωρήσει το χρέος στο 60% του ΑΕΠ τότε 13 χώρες θα έχουν πρόβλημα. Αν το χρέος πρέπει να υποχωρήσει στο 100% του ΑΕΠ τότε έξι χώρες θα έχουν πρόβλημα και μεταξύ αυτών η Ελλάδα και η Ιταλία, θα έχουν ένα βουνό να ανέβουν λέει ο οίκος.
Το Citigroup θυμίζει, ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένουν σε αναστολή και το 2022 θα είναι άλλο ένα έτος επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής στην Ευρωζώνη, αν και μικρότερου μεγέθους και διαφορετικής φύσης σε σύγκριση με το 2020 και το 2021. Το δημοσιονομικό έλλειμμα στην περιοχή πιθανότατα θα εξακολουθήσει να μειώνεται σε σύγκριση με το 2020-21, σε περίπου 4,5% του ΑΕΠ το 2022.
Ο οίκος σημειώνει ιδιαίτερα ότι η δημοσιονομική λιτότητα που απαιτείται ειδικά από τον κανόνα του χρέους, είναι απίθανο να είναι ρεαλιστική σε πολλές περιπτώσεις, ενώ χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, πρέπει να ανεβούν ένα βουνό.
Το Citigroup αναφέρει ότι 13 στις19 χώρες θα έχουν πρόβλημα αν ο κανόνας του χρέους αφορά το 60% και έξι χώρες αν αφορά το 100%. Αναφέρει ακόμα ότι καμία χώρα δεν είναι έτοιμη γι αυτό και ότι πολλές χώρες έχουν πρόβλημα αν επανέλθουν οι κανόνες, τόσο με το χρέος όσο και με το έλλειμμα ταυτόχρονα.
Υπάρχουν πάντως και άλλες προτάσεις που βοηθούν να μετριασθεί το βάρος μίας σύσφιξης με κανόνες που σήμερα θεωρούνται ξεπερασμένοι και στην πραγματικότητα ήταν πάντοτε περιοριστικοί στην ανάπτυξη. Το Citigroup αναφέρει σχετικά:
Έχει γίνει μια σειρά προτάσεων για την αντικατάσταση των κανόνων για το χρέος και το έλλειμμα με έναν κανόνα δαπανών, όπου η αύξηση των κρατικών δαπανών περιορίζεται από τη δυνητική αύξηση του ΑΕΠ ( π.χ. του Pisani-Ferry).
Άλλοι (π.χ. το μέλος του Γερμανικού Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων Peter Bofinger) έχουν ζητήσει δημοσιονομικές ρυθμίσεις τύπου «χρυσού κανόνα», όπου μόνο οι τρέχουσες δαπάνες και τα φορολογικά έσοδα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, και οι καθαρές δημόσιες επενδύσεις να εξαιρούνται.
Υπάρχει επίσης μια σειρά προτάσεων για τη μείωση των δεικτών χρέους, με αμοιβαιοποίηση μεταξύ των κρατών μελών ή – σε μια λιγότερο ευνοϊκή εκδοχή – με αναδιαρθρώσεις κρατικών χρεών.
Όπως καταλήγει η Citi, η μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων θα πρέπει να είναι βασικό θέμα για το Eurogroup των υπουργών Οικονομικών καθώς και για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2022.
Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι καθοριστικό για το αν η Ευρώπη θα επαναλάβει τα λάθη της μετά την κρίση του 2008. Τότε, η πρόωρη δημοσιονομική σύσφιξη και η έλλειψη αναχώματος στα νομισματικά και δημοσιονομικά μέτρα της Ευρωζώνης προκάλεσαν μεγαλύτερη ύφεση που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί.
Νίκος Κωτσικόπουλος
