του Γιώργου Παυλάτου, Senior Partner, OCTANE
Κάθε φορά που διεξάγεται το NPL Summit της ethosMEDIA, έχω τη χαρά να παρουσιάζω τη μελέτη της αγοράς NPLs της OCTANE, η οποία πλέον θεωρείται σημείο αναφοράς για τους συμμετέχοντες. Στα συμπεράσματα της παρουσίασης, ωστόσο, υπάρχει ένα σημείο αναφορικά με τις προοπτικές της αγοράς που παραμένει αμετάβλητο από το πρώτο NPL Summit μέχρι και σήμερα: η διαχείριση των «δύσκολων» κατηγοριών δανείων, που δεν έχει ακόμη ουσιαστικά ξεκινήσει.
Ως «δύσκολα» χαρακτηρίζουμε κυρίως τα επιχειρηματικά δάνεια που συνήθως συνδυάζουν μια σειρά από χαρακτηριστικά που καθιστούν δυσκολότερη τη διαχείρισή τους:
- Πολλαπλές δανειακές γραμμές
- Πολλαπλοί πιστωτές
- Πολλαπλές εξασφαλίσεις
- Σύνδεση επιχειρηματικών και προσωπικών οφειλών/εξασφαλίσεων
- Λειτουργική αποδοτικότητα επιχείρησης
Τα πρώτα τέσσερα αποτελούν χαρακτηριστικά που, σε κάποιο βαθμό, τόσο οι τράπεζες όσο και οι servicers και τα funds μπορούν να αντιμετωπίσουν.
Το θέμα της λειτουργίας της επιχείρησης, ωστόσο, που υπό κανονικές συνθήκες αποτελεί και την πηγή των ταμειακών ροών για την αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων, είναι κάτι που σε μεγάλο βαθμό έως σήμερα έχει αγνοηθεί.
Έτσι, βλέπουμε ότι οι περισσότερες περιπτώσεις χαρτοφυλακίων επιχειρηματικών NPLs που έχουν βγει στην αγορά αφορούν, επί της ουσίας, asset plays επί των ακινήτων-εξασφαλίσεων, ενώ είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις στις οποίες ένα deal έχει γίνει λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις δυνατότητες ανάταξης (turnaround) και ανάπτυξης της επιχείρησης-δανειολήπτη ως “going concern”.
Προφανώς, το γεγονός αυτό δεν είναι τυχαίο, αλλά οφείλεται σε μια σειρά από αντικειμενικές δυσκολίες που συνδέονται με τη φύση των χαρτοφυλακίων αλλά και τη διαδικασία που απαιτείται για την αποτελεσματική ανάταξη των επιχειρήσεων. Πιο συγκεκριμένα:
Χρονοδιάγραμμα: Η λύση της ρευστοποίησης προσφέρει μια πιο σύντομη και σίγουρη οδό προς την ανάκτηση κεφαλαίων. Παρά το γεγονός ότι το οικονομικό όφελος από την ανάταξη μιας επιχείρησης και την επιστροφή της στη βιωσιμότητα μπορεί να είναι σημαντικά μεγαλύτερο, ο μακρύτερος χρονικός ορίζοντας που απαιτείται αποθαρρύνει τους διαχειριστές.
Αναγνώριση: Ο διαχειριστής του χαρτοφυλακίου θα πρέπει με έναν γρήγορο, μαζικό, αλλά παράλληλα ρεαλιστικό και διαφοροποιημένο ανά κλάδο τρόπο, να αναγνωρίσει ποιες επιχειρήσεις έχουν ισχυρά fundamentals και πραγματικές δυνατότητες ανάταξης και ποιες αποτελούν, πλέον, μόνο αντικείμενο ρευστοποίησης.
Διάγνωση & Σχεδιασμός: Οι πραγματικές αιτίες των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η εταιρεία θα πρέπει να αναγνωριστούν γρήγορα και ο σχεδιασμός των αντίστοιχων ενεργειών που απαιτούνται για τη βραχυπρόθεσμη επιβίωση και τη μακροπρόθεσμη ανάταξη της εταιρείας θα πρέπει να σχεδιαστεί σε λεπτομέρεια.
Υλοποίηση & Παρακολούθηση: Πρέπει να εξασφαλίζεται η αυστηρή τήρηση του πλάνου δράσεων και η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση τυχόν αποκλίσεων.
Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν δεξιότητες, εμπειρία και πόρους που συχνά οι τράπεζες και οι διαχειριστές δεν διαθέτουν εσωτερικά. Οι διαδικασίες πρέπει σε κάποιο βαθμό να είναι «μαζικές», αλλά παράλληλα και εστιασμένες, και θα πρέπει να υλοποιούνται από έμπειρες ομάδες, που μπορούν γρήγορα και αποτελεσματικά να λύσουν μια σειρά από προβλήματα σε διαφορετικές λειτουργίες της επιχείρησης, από την παραγωγή μέχρι την εμπορική διεύθυνση.
Ειδικά στην περίπτωση χαρτοφυλακίων επιχειρηματικών NPLs, το όραμα της ανάταξης θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο από την κάθε μεμονωμένη επιχείρηση, αλλά να μπορεί να αναγνωρίσει και –πιο κρίσιμα– να υλοποιήσει “consolidation plays” σε αγορές που έχουν υποφέρει από τον μη υγιή ανταγωνισμό (οδηγώντας σε συνολικά προβληματικούς κλάδους), αλλά όπου τα fundamentals θα επέτρεπαν τη διαμόρφωση μεγαλύτερων, υγιών και ισχυρών σχημάτων και την εξυγίανση των κλάδων.
Το επενδυτικό ενδιαφέρον για τέτοιου είδους έργα έχει αρχίσει να διαφαίνεται τους τελευταίους μήνες, εστιάζοντας όμως σε μεγάλα μεγέθη και μεμονωμένες περιπτώσεις υψηλής αναγνωρισιμότητας. Η πρόκληση είναι να προχωρήσουν αντίστοιχες προσπάθειες με δομημένο τρόπο και σε εταιρείες μικρότερου μεγέθους, στις οποίες η διαχείριση είναι δυσκολότερη, λόγω του πλήθους των υποθέσεων, αλλά το πιθανό upside μπορεί να είναι σημαντικό τόσο για τους πιστωτές όσο και για την ευρύτερη ανάπτυξη και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
