Έξι απλές προτάσεις για ένα απλό, σύγχρονο και αναπτυξιακό φορολογικό σύστημα

Δημήτρης Τσαγκάρης, Οικονομολόγος

Η Ακαδημία Φορολογίας και Λογιστικής του EPLO στο πλαίσιο της υλοποίησης των σκοπών της και με την ιδιότητα ενός φορέα μελέτης, προβληματισμού και διατύπωσης προτάσεων, παρουσιάζει με διάφορες πρωτοβουλίες στο επόμενο διάστημα μια σειρά από θέματα φορολογίας που ενδιαφέρουν τους φορολογούμενους και την επιχειρηματική κοινότητα, ώστε να προκύψουν από την ανταλλαγή απόψεων χρήσιμα συμπεράσματα και προτάσεις για την αντιμετώπιση των θεμάτων αυτών.

Αρχίζουμε με τον ακόλουθο κατάλογο θεμάτων ο οποίος στην πορεία θα εμπλουτίζεται:

1. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

• Ο ανώτατος συντελεστής 44% εφαρμόζεται στην πράξη σε εισοδήματα άνω των 40 000 Ευρώ και είναι πολύ μεγαλύτερος από το συντελεστή για μερίσματα, υπεραξίες, κέρδη επιχειρήσεων κλπ. Προτείνεται εξέταση ανώτατου συντελεστή 35%, με διατήρηση του ενδιάμεσου στο 22% και του χαμηλού στο 9%.
• Οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται για το φορολογικό προφίλ του φορολογούμενου καθιστούν πλέον άχρηστη και άδικη την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης αγαθών. Προτείνεται η κατάργησή τους.
• Η φορολόγηση επιχειρηματικής δραστηριότητας με διαφορετικό συντελεστή αναλόγως του αν η επιχείρηση ασκείται σε ατομική μορφή ή σε εταιρική μορφή. Προτείνεται η εξέταση φορολόγησης των ατομικών επιχειρήσεων με το συντελεστή φορολογίας των νομικών προσώπων με πρόβλεψη για 9% στις πρώτες 10.000€.
• Προκειμένου να ενισχυθούν χαμηλά και μεσαία εισοδήματα να εξετασθεί η πρακτική που εφαρμόσθηκε σε άλλες χώρες για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους διαβίωσης με απαλλαγή από φορολογία και ασφαλιστικές εισφορές bonus μισθωτών με μηνιαίες ακαθάριστες αποδοχές μέχρι 1 800 Ευρώ και με ετήσιο ατομικό πλαφόν bonus 6 000 Ευρώ.
• Η επενδυτική κουλτούρα και η συμμετοχή σε ανερχόμενες/καινοτόμες επιχειρήσεις από φορολογούμενους με χαμηλά ή μεσαία εισοδήματα μπορεί να ενισχυθεί με τη θέσπιση έκπτωσης φόρου (με πλαφόν σε ποσοστό εισοδήματος και σε απόλυτο ποσό) για ποσά που χρησιμοποιούνται σε Ατομικό Επενδυτικό Λογαριασμό (ISA-Individual Savings Account).
• Άρση της απαγόρευσης αναδρομικής αλλαγής φορολογικής κατοικίας για όσους μετοικούν στο εξωτερικό που ισχύει μετά την ΣτΕ 1627/2020 εφόσον αποδεικνύεται από έγγραφα.

2. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

• Ο Φορολογικός Ανταγωνισμός στη Βαλκανική Χερσόνησο χρειάζεται συντελεστή πλησίον των αντίστοιχων των κρατών της περιοχής τηρώντας και τη δημοσιονομική ισορροπία. 20% συντελεστής, 50% συντελεστής προκαταβολής και ίσως μεγαλύτερος για πολύ μεγάλες επιχειρήσεις.
• Τα συγκυριακά κέρδη επιχειρήσεων πχ λόγω διεθνών συνθηκών και όχι λόγω της συντονισμένης τους επιχειρηματικής δραστηριότητας πρέπει να φορολογούνται επιπλέον ώστε να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για μέτρα ενίσχυσης των φορολογούμενων όπως η χρηματοδότηση της έκπτωσης του τόκου στεγαστικών δανείων για ορισμένες κατηγορίες δανειοληπτών.
• Η εφαρμογή της Οδηγίας ΕΕ 2022/2523 της 14^ης Δεκεμβρίου 2022 σχετικά με την εξασφάλιση παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας των ομίλων πολυεθνικών επιχειρήσεων και των εγχώριων ομίλων μεγάλης κλίμακας στην Ένωση.
• Το πλαίσιο στο επιχειρείν που θα επιβάλει, εφόσον υιοθετηθεί, το σχέδιο της 3^ης Οδηγίας ΕΕ (Unshell Directive) για τη θέσπιση κανόνων πρόληψης της κατάχρησης εικονικών οντοτήτων για φορολογικούς σκοπούς και για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ

3. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ

• Το σύστημα MyData να εστιάσει σε πρώτη φάση σε μέτρα χαμηλού κόστους και άμεσης αποτελεσματικότητας.
• Έμφαση στον έλεγχο πλούτου φυσικών προσώπων μέσω των πληροφοριών που συγκεντρώνονται στην Ελλάδα και από την ανταλλαγή πληροφοριών και επίλυση των προβλημάτων σωστής μετάδοσης πληροφοριών.
• Η υποχρέωση ενδικοφανούς προσφυγής για τις φορολογικές διαφορές, όταν μάλιστα ορισμένες προσφυγές δεν εξετάζονται, προκαλεί ανισότητες και μαζί με τις καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης προκαλεί προβλήματα στη γρήγορη επίλυση διαφορών και στη δημιουργία ιδανικού επενδυτικού κλίματος. Προτείνονται: α) Διατήρηση της ΔΕΔ ως ανεξάρτητης υπηρεσίας για τη διοικητική επανεξέταση αντλώντας βέλτιστες πρακτικές από το Alternate Dispute Resolution στο Ηνωμένο Βασίλειο, β) Φορολογική Διαιτησία για υποθέσεις άνω των 100.000 κατά τα πρότυπα της αντίστοιχης για πλοία νηολογημένα με το καθεστώς του ΝΔ 2687/1953 αλλά με υποστήριξη από τα Επιμελητήρια και επιλογή επιδιαιτητή με κλήρωση από μόνιμο κατάλογο ειδικών, γ) Μεταρρυθμίσεις στη Διοικητική Δικαιοσύνη με συνθέσεις για φορολογικά θέματα, στελέχωση και διαδικασίες ώστε η συζήτηση να γίνεται εντός το αργότερο 1 έτους από την κατάθεση προσφυγής και η απόφαση εντός 6 μηνών από τη συζήτηση.
• Εφαρμογή μεγίστου διαστήματος (6 μήνες) διάρκειας φορολογικού ελέγχου σε όλες τις περιπτώσεις, και μόνο μια αιτιολογημένη παράταση μέχρι 6 μήνες με εξαίρεση περιπτώσεις που έχουν ζητηθεί πληροφορίες από αλλοδαπές αρχές.
• Προκαλεί πρόβλημα στους φορολογούμενους όταν έχουν ρυθμίσει φορολογική οφειλή και την εξυπηρετούν και πρόκειται να εισπράξουν από το Δημόσιο να αγνοείται η ρύθμιση και να συμψηφίζεται το προς είσπραξη ποσό με το υπόλοιπο της οφειλής. Προτείνεται η κατάργηση αυτής της διαδικασίας και εφόσον η ρυθμισμένη οφειλή είναι μεγάλη και το προς είσπραξη ποσό επίσης μεγάλο να παρακρατείται από το προς είσπραξη ποσό 10% ως εγγύηση.
• Η συνυπευθυνότητα διοικούντων στα νομικά πρόσωπα δεν πρέπει να αλλοιώνει τον κεφαλαιουχικό χαρακτήρα των εταιριών και για το λόγο αυτό πρέπει να υπάρχει ακριβές πλαίσιο για την υποκειμενική ευθύνη και το χρόνο αναγωγής της οφειλής.

4. ΦΠΑ

• Ο κανονικός συντελεστής είναι από τους υψηλότερους στην ΕΕ και πρέπει να υπάρξει προσπάθεια μείωσής του στο 19-20% με χρηματοδότηση της απώλειας εσόδων από την κάλυψη του κενού στο ΦΠΑ (εισπραττόμενος V εισπρακτέος) που είναι το μεγαλύτερο στην ΕΕ.
• Γρήγορες επιστροφές με ενίσχυση του συστήματος αυτόματων επιστροφών ΑΑΔΕ και θεσμοθέτηση της επιστροφής με πιστοποίηση από ορκωτό ελεγκτή, όπου δεν μπορεί να γίνει αυτόματη επιστροφή.
• Επειδή προκαλεί πρόβλημα η απόδοση μη εισπραχθέντος ΦΠΑ, εκτός των περιπτώσεων που έχουν ρυθμισθεί ειδικά, προτείνεται να συμπεριληφθεί διευκρίνιση στον Κώδικα ΦΠΑ ότι δεν υπάρχει υποχρέωση απόδοσης ανείσπρακτου ΦΠΑ.

5. ΕΝΦΙΑ

Μεταβίβαση εσόδων και επιβολής – είσπραξης στους Δήμους με αντικατάσταση ισόποσης επιχορήγησης.

6. ΕΜΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ

• Εφόσον δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος η αναχρονιστική φορολογία χαρτοσήμου πρέπει να καταργηθεί.
• Πλήρης κατάργηση του Φόρου Συγκέντρωσης Κεφαλαίων.