του ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΚΩΝΣΤΑ
O όρος bad bank ίσως να μην είναι επαρκής για να περιγράψει το ρόλο και τη χρησιμότητα μιας Εθνικής Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (Asset Management Company- ACM) στην χώρα που υποφέρει από 110 δις Ευρώ μη εξυπηρετούμενων δανείων και ανοιγμάτων.
Η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως μια Εθνική Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων. Δυστυχώς η Κυβέρνηση της χώρας δεν μπορεί να συμφωνήσει με τη διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας στον τρόπο λειτουργίας αυτού του οργάνου ώστε να μην θεωρείται «κρατική βοήθεια» προς τις τράπεζες και να μην παραβαίνει τους Ευρωπαϊκούς τραπεζικούς αλλά και δημοσιονομικούς κανόνες.
Η σημερινή κυβέρνηση της Ελλάδας απεχθάνεται τις Ανεξάρτητες Αρχές, τους μη κρατικά ελεγχόμενους οργανισμούς και οτιδήποτε έχει ισχύ και δύναμη στην οικονομία χωρίς να έχει διορισμένη από το κόμμα διοίκηση.
Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα δεν αντέχει, δεν μπορεί να διογκώσει περαιτέρω το Δημόσιο Χρέος και τα δημοσιονομικά ελλείμματά της.
Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας προσπαθεί απεγνωσμένα να πείσει την κυβέρνηση, να ασχοληθεί με τη δημιουργία μιας Εθνικής Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (Asset Management Company- ACM) η οποία ωστόσο δεν θα αποτελεί κρατικό οργανισμό, θα στηρίζεται σε ιδιωτικά κεφάλαια ενδεχομένως και χρηματοδότηση από τα αδιάθετα κεφάλαια του Μνημονίου ΙΙΙ.
Στόχος είναι να τεθούν όρια στην πώληση “κόκκινων δανείων” σε εξευτελιστικές τιμές από τις τράπεζες στα διάφορα funds. Να δημιουργήσει δηλαδή συνθήκες ενεργούς ζήτησης στα περιουσιακά στοιχεία που υποχρεούνται να εκποιήσουν οι Τράπεζες για να μειώσουν το βάρος των «κόκκινων δανείων».
Η “Εθνική Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων” θα πρέπει να στηριχθεί κυρίως σε ιδιωτικά κεφάλαια γιατί αν δημιουργηθεί με κρατικό χρήμα θα πρέπει να περάσει από την έγκριση της Αρμόδιας Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού αφού αμέσως θα θεωρηθεί έμμεση “κρατική ενίσχυση προς τις τράπεζες”.
Ενώ λοιπόν οι τράπεζες προσπαθούν να ανταποκριθούν στους πιεστικούς στόχους μείωσης των “κόκκινων δανείων και ανοιγμάτων” στους ισολογισμούς τους – κυρίως με πωλήσεις χαρτοφυλακίων δανείων αφού οι πλειστηριασμοί κινούνται με αργούς ρυθμούς- οι τιμές στις οποίες πωλούνται μέχρι σήμερα τα δάνεια είναι πολύ χαμηλές, δημιουργώντας νέο -ίσως μεγαλύτερο- πρόβλημα αφενός για την αξία των ενεχύρων αφετέρου για τους ισολογισμούς των τραπεζών.
Γι’ αυτό ο Διοικητής της ΤτΕ έχει επανειλημμένα διατυπώσει την άποψη ότι “μετά τη δημοσίευση σχετικών κατευθύνσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο μεταβίβασης των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων σε έναν ή περισσότερους κεντρικούς φορείς που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν για τον σκοπό αυτό”.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τις κατευθύνσεις. Περιέγραψε το πλαίσιο λειτουργίας μιας Εθνικής Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (Asset Management Company- ACM).
Το κρισιμότερο σημείο αυτού του πλαισίου είναι το αν η bad bank ταξινομηθεί ή όχι στους εθνικούς λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης και επομένως επιβαρύνει το έλλειμμα. Με απλά λόγια, ζητούμενο είναι ο τρόπος και η έκταση της κρατικής χρηματοδότησης ή παροχής εγγυήσεων.
- Εάν η αγορά των δανείων από την bad bank γίνει με την παράδοση στα πιστωτικά ιδρύματα τίτλων κύριου ανασφάλιστου χρέους (senior unsecured bonds), οι τίτλοι αυτοί ενδέχεται να φέρουν την εγγύηση του Δημοσίου και συνεπώς
- θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ενέχυρο από τα πιστωτικά ιδρύματα στις πράξεις νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
- Υπάρχει, όμως, ο κίνδυνος η εταιρεία ειδικού σκοπού να χαρακτηριστεί ως δημόσιος οργανισμός.
Κατά συνέπεια για να υπάρξει, να λειτουργήσει και να αποδώσει μια Εθνική Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (Asset Management Company- ACM) θα πρέπει τα senior unsecured bonds να μην φέρουν κρατική εγγύηση.
- Εναλλακτικά, μπορούν να εκδοθούν τίτλοι μειωμένης εξασφάλισης (subordinated bonds) από την ΕΕΔΠΣ για τη χρηματοδότηση και την αναγνώριση των δανείων στην εύλογη αξία (fair value), κατά την πρώτη μέρα λειτουργίας της, κάτι τέτοιο, όμως, θα επιφέρει μεγαλύτερη επιβάρυνση στο κόστος διαχείρισης.
Αντίθετα, εάν η Εθνική Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (Asset Management Company- ACM) ταξινομηθεί εκτός των εθνικών λογαριασμών, οι τυχόν καταβληθείσες κρατικές εγγυήσεις μπορεί να έχουν δημοσιονομική επίδραση μόνο κατά την έναρξη, στη διαδικασία της σύστασης της εταιρίας.
Προφανώς υπάρχουν δυσκολίες και παγίδες σ’ αυτό το εγχείρημα.
Αν η Εθνική Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (Asset Management Company- ACM) χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά και μόνο με ιδιωτικά κεφάλαια, τότε, θα πρέπει να αποκτήσει τα «κόκκινα» δάνεια από τις τράπεζες μόνο σε τιμές αγοράς. Αυτό θα προκαλέσει ζημιές στις τράπεζες και θα επηρεάσει αρνητικά την κεφαλαιακή τους βάση.
Υπάρχουν ωστόσο 3 συγκεκριμένες περιπτώσεις που το Κράτος θα μπορούσε να συμμετάσχει στην Εθνική Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (Asset Management Company- ACM):
1. στο πλαίσιο εφαρμογής μέτρων εξυγίανσης (ν. 4336/2015). H bad bank ιδρύεται με αποκλειστικό σκοπό το διαχωρισμό των περιουσιακών στοιχείων του ισολογισμού της τράπεζας στην οποία ενεργοποιούνται μέτρα εξυγίανσης.
2. λόγω πτώχευσης τραπεζικού ιδρύματος και ενεργοποίησης της δυνατότητας διαχωρισμού της τράπεζας σε καλή και κακή (bad bank).
3. όταν εφαρμόζονται μέτρα προληπτικής κεφαλαιοποίησης. Στην περίπτωση αυτή, η κρατική ενίσχυση χορηγείται με το σκεπτικό ότι εξυπηρετεί τον ίδιο σκοπό για τον οποίο πραγματοποιούνται και οι ανακεφαλαιοποιήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Το συμπέρασμα είναι απλό:
Η Κυβέρνηση καλό θα ήταν να αφήσει την Τράπεζα της Ελλάδος να κάνει τη δουλειά της. Να δημιουργήσει ένα αυτόνομο και αυτοδύναμο εργαλείο ενεργούς ζήτησης των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών, το οποίο θα διαχειρίζονται πραγματικοί επαγγελματίες και γνώστες του αντικειμένου και όχι διορισμένοι κρατικοί υπάλληλοι.
Η ευκαιρία χρησιμοποίησης των αδιάθετων κεφαλαίων από το Τρίτο Μνημόνιο είναι μοναδική και εξασφαλίζει την διακριτική «μερική συμμετοχή» του Κράτους που εξασφαλίζει τον έλεγχο, την εποπτεία χωρίς όμως να ξεπερνά τα όρια.
Το μόνο που χρειάζεται είναι να βρεθεί κοινός τόπος συνεννόησης μεταξύ της κυβέρνησης και της διοίκησης της ΤτΕ. Να συνεργαστούν και να διεκδικήσουν κάτι που οι Έλληνες έχουν πληρώσει με το αίμα και τους φόρους τους και να χρησιμοποιηθεί για το κοινό καλό.
Πόσο δύσκολο μπορεί να είναι αυτό;
