του ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΤΑΙΚΟΥΡΑ

Το 2020 άφησε βαρύ και ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ανθρωπότητα, εξαιτίας του πρωτόγνωρου, εξωγενούς σοκ από την πανδημία του κορονοϊού, που προκάλεσε τεκτονικές αλλαγές και αναταράξεις.

Αλλαγές και αναταράξεις για τις οποίες καμία κοινωνία και οικονομία δεν ήταν προετοιμασμένη.

Ταυτόχρονα όμως, το 2020 κληροδότησε και τα «όπλα» για την αντιμετώπιση της νόσου, σηματοδοτώντας την έναρξη της αντίστροφης μέτρησης για το τέλος της δοκιμασίας αυτής.

Στη χώρα μας, η Κυβέρνηση αντιμετωπίζει την υγειονομική κρίση και τις επιπτώσεις της στον βέλτιστο δυνατό βαθμό, με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, όπως έχει αναγνωριστεί και διεθνώς.

Με το συνεκτικό, μεθοδικό και δυναμικό σχέδιό της, ενίσχυσε τη δημόσια υγεία, στήριξε τα νοικοκυριά και την απασχόληση, τόνωσε τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και διαφύλαξε την κοινωνική συνοχή, με μέτρα συνολικού ύψους 24 δισ. ευρώ το 2020 και επιπλέον, τουλάχιστον, 7,5 δισ. ευρώ για εφέτος.

ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ στην ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τη στήριξη της ρευστότητας των επιχειρήσεων, η Κυβέρνηση υλοποίησε μέτρα και εργαλεία, όπως είναι:

• Η Επιστρεπτέα Προκαταβολή. Από τους 5 πρώτους κύκλους του χρηματοδοτικού εργαλείου, θα διοχετευτεί στην αγορά ρευστότητα συνολικού ύψους 7 δισ. ευρώ.

Μέχρι σήμερα, έχουν ενισχυθεί 531.613 μοναδιαίοι δικαιούχοι.

• Τα χρηματοδοτικά εργαλεία του Ταμείου Εγγυοδοσίας της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας και του Ταμείου Επιχειρηματικότητας (ΤΕΠΙΧ ΙΙ).

Συνολικά, μέχρι στιγμής, έχουν διατεθεί από το ΤΕΠΙΧ ΙΙ – εργαλείο που στηρίζει αποκλειστικά μικρομεσαίες επιχειρήσεις – 1,9 δισ. ευρώ, και από το Ταμείο Εγγυοδοσίας 5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,8 δισ. ευρώ σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

• Η επιδότηση τόκων υφιστάμενων δανείων επιχειρήσεων οι οποίες ανήκουν σε πληττόμενους κλάδους.

Στη δράση έχουν ήδη ενταχθεί 22.998 επιχειρήσεις με συνολικό ποσό ενίσχυσης 312,2 εκατ. ευρώ, για την επιδότηση τόκων 54.686 υφιστάμενων δανείων.

• Η αποζημίωση Ειδικού Σκοπού για τις πληττόμενες επιχειρήσεις, στην πρώτη φάση της πανδημίας.

Μέσω του μέτρου διατέθηκαν συνολικά 494,3 εκατ. ευρώ στην αγορά.

• Η αναστολή πληρωμής δόσεων τραπεζικών δανείων, σε συνεννόηση με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, για τις επιχειρήσεις που υπέστησαν ζημία λόγω της πανδημίας, έως τον Μάρτιο του 2021.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, από τα μέσα Μαρτίου 2020 – περίοδο έναρξης της υγειονομικής κρίσης – έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2020, δόθηκε η δυνατότητα αναστολής πληρωμής δόσεων δανείων σε 405.473  δάνεια, συνολικού ύψους 28,42 δισ. ευρώ.

Ενώ, 397.000 μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά δάνεια, συνολικού ύψους 21,2 δισ. ευρώ, ρυθμίστηκαν διμερώς και επιτυχώς μεταξύ Τραπεζών, Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις, και οφειλετών, από τον Ιούλιο 2019 έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2020.

• Οι αναστολές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων μέχρι τον Απρίλιο, και η ρύθμισή τους σε 12 άτοκες δόσεις ή σε 24 δόσεις με χαμηλό επιτόκιο.
• Η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών επί του ονομαστικού μισθού, και των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών εργαζόμενων στις εποχικές επιχειρήσεις.
• Η μείωση, ή ακόμα και ο μηδενισμός, της προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις, καθώς και η μείωση ΦΠΑ στις μεταφορές και στην εστίαση.
• Η μείωση του ενοικίου για τις επιχειρήσεις που παρέμειναν κλειστές με απόφαση του Κράτους.

Ειδικά για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο οι επιχειρήσεις αυτές απαλλάχθηκαν πλήρως από την καταβολή του ενοικίου, το 80% του οποίου καταβάλλεται, αφορολόγητα, στους ιδιοκτήτες των ακινήτων από το Κράτος.

• Η αναστολή πληρωμών αξιογράφων και η πρόβλεψη χορήγησης διευκολύνσεων στους κομιστές αυτών.
• Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης.
• Η διαμόρφωση ενός προσωρινού μέτρου κρατικής ενίσχυσης επιχειρήσεων, με τη μορφή επιδότησης παγίων δαπανών.

Συγκεκριμένα, θεσπίζεται ένα καθεστώς ενίσχυσης σε επιχειρήσεις που πλήττονται οικονομικά από την εμφάνιση και διασπορά του κορονοϊού, μέσω στήριξης του Κράτους στις μη καλυπτόμενες πάγιες δαπάνες τους.

Μέτρα Στήριξης της Οικονομίας

Όλα τα παραπάνω είναι μέτρα ουσιαστικής στήριξης της οικονομίας, προκειμένου οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης να είναι όσο το δυνατόν μικρότερες και αναστρέψιμες.

Ωστόσο, οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι, η επιστροφή στην κανονικότητα θα είναι σταδιακή, και η μετα-κορονοϊό εποχή θα μας βρει αντιμέτωπους με νέες προκλήσεις, που σχετίζονται με τη δομή της οικονομίας, τον μετασχηματισμό της εργασίας, την ψηφιακή μετάβαση, τις διαφοροποιημένες εμπορικές συναλλαγές.

Εντούτοις, μαζί με τις προκλήσεις, αναδεικνύονται και ευκαιρίες, τις οποίες ως χώρα οφείλουμε να αξιοποιήσουμε.

Πρέπει να αξιοποιήσουμε, με σχέδιο, δυναμισμό και σύνεση, τη δημοσιονομική ευελιξία, τη νομισματική χαλάρωση, τα σημαντικά ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, την ενισχυμένη αξιοπιστία της χώρας.

«Κλειδί» για την ανάκαμψη και την είσοδο της χώρας σε τροχιά δυναμικής οικονομικής μεγέθυνσης αποτελεί το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο θα λάβει σύντομα την τελική μορφή του και θα αποτελέσει οδηγό για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, ύψους 32 δισ. ευρώ, από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Σχέδιο ρεαλιστικά φιλόδοξο, σύγχρονο και εξωστρεφές, το οποίο θα λειτουργήσει ως καταλύτης για τον επαναπροσανατολισμό της οικονομίας μας προς ένα νέο, καινοτόμο, ανταγωνιστικό και κοινωνικά δίκαιο αναπτυξιακό πρότυπο.

Βασικοί άξονες του Σχεδίου πάνω στους οποίους θα οικοδομηθεί και το νέο αυτό πρότυπο, είναι η πράσινη μετάβαση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, το τρίπτυχο απασχόληση-δεξιότητες-κοινωνική συνοχή και οι ιδιωτικές επενδύσεις.

Επενδύσεις οι οποίες, ακόμα και μέσα στη δίνη της πανδημίας, ενισχύθηκαν, με σημαντικούς ξένους επενδυτές (Microsoft, Pfizer, Cisco, Digital Realty, Deloitte, Volkswagen κ.ά.) να δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στην οικονομική πολιτική που εφαρμόζει η Κυβέρνηση και στις προοπτικές της χώρας.

Δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στο νέο μίγμα πολιτικής που εφαρμόσαμε από την πρώτη ημέρα διακυβέρνησης – ακόμη και μέσα στη πανδημία, παρά τον αναγκαίο επαναπροσδιορισμό της πολιτικής μας – με τη μείωση φορολογικών συντελεστών και την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων.

Μεταξύ άλλων:

• Μειώσαμε τον συντελεστή φορολογίας εισοδήματος.
• Μειώσαμε τον συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων.
• Καταργήσαμε την εισφορά στις πιστώσεις factoring και leasing.
• Ενθαρρύνουμε, με φορολογικά κίνητρα, τη δημιουργία εταιρειών συμμετοχών.
• Εξορθολογήσαμε τον τρόπο φορολόγησης των εταιρειών επενδύσεων, όπως των εταιρειών που επενδύουν σε ακίνητη περιουσία (ΑΕΕΑΠ), των αμοιβαίων κεφαλαίων ακινήτων, των εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου και των ΟΣΕΚΑ.
• Ψηφίσαμε διατάξεις για την υπερ-απόσβεση δαπανών έρευνας και ανάπτυξης και την υπερ-έκπτωση επενδύσεων σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση.
• Προχωρήσαμε στη θέσπιση φορολογικών κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων και ανθρώπινου κεφαλαίου στη χώρα.
• Θεσπίσαμε την πρόβλεψη απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος και την εισφορά αλληλεγγύης των τόκων εταιρικών ομολόγων, εισηγμένων σε οργανωμένη αγορά.
• Μειώσαμε κατά 50% τον φορολογικό συντελεστή του πρώτου κλιμακίου για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, για τα 3 πρώτα έτη λειτουργίας τους.

Στρατηγική Ανάπτυξης της Ελληνικής Κεφαλαιαγοράς

Η Ελληνική Κεφαλαιαγορά μπορεί – και πρέπει – να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στον επερχόμενο κύκλο ανάκαμψης και αναδιάρθρωσης της οικονομίας, λειτουργώντας ως μοχλός υποβοήθησης της κυβερνητικής πολιτικής για τον σχεδιασμό και την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Για να το επιτύχει αυτό, θα πρέπει να λειτουργήσει, παράλληλα/από κοινού με το τραπεζικό σύστημα, ως ένας δεύτερος πυλώνας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο καθοριστικά στην προσέλκυση και στη χρηματοδότηση επενδύσεων.

Προς αυτή την κατεύθυνση, ως πρώτο βήμα, και με στόχο την αναμόρφωση, την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό της εταιρικής διακυβέρνησης των ανωνύμων εταιρειών και της αγοράς κεφαλαίου, νομοθετήσαμε ένα πλαίσιο με το οποίο:

• Εισήχθη αναλυτικό πλέγμα διατάξεων που διέπει τη λειτουργία του διοικητικού συμβουλίου των εισηγμένων εταιρειών.
• Εισήχθησαν δύο νέες, πέραν της επιτροπής ελέγχου, επιτροπές του Διοικητικού Συμβουλίου, που στόχο έχουν να διασφαλίσουν την αποτελεσματική και ορθολογική συμμόρφωση της εταιρείας με το νομοθετικό πλαίσιο.
• Ορίστηκε, ως κύρια αποστολή της κανονιστικής συμμόρφωσης, η θέσπιση και η εφαρμογή κατάλληλων πολιτικών και διαδικασιών, με σκοπό να επιτυγχάνεται έγκαιρα η πλήρης και διαρκής συμμόρφωση της εταιρείας με το εκάστοτε ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο.
• Αναβαθμίστηκαν ουσιωδώς οι απαιτούμενες οργανωτικές δομές της εταιρείας.
• Εισήχθησαν σαφείς και συγκεκριμένες υποχρεώσεις ενημέρωσης από την εταιρεία προς τους μετόχους και το επενδυτικό κοινό.

Πρόσφατα δε, εκπονήθηκε, από μία άτυπη Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων που έχει συσταθεί, το Σχέδιο για τη «Στρατηγική Ανάπτυξης της Ελληνικής Κεφαλαιαγοράς», το οποίο θα αποτελέσει μία αρχική βάση για περαιτέρω, επωφελείς για την αγορά, ρυθμίσεις.

Έχουμε ήδη προχωρήσει στη σύσταση Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής, η οποία θα συντάξει σχετικό σχέδιο νόμου, με στόχο τον εκσυγχρονισμό των διατάξεων που αφορούν την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και τη θωράκιση και ενίσχυση της λειτουργίας της και της εμπιστοσύνης αγορών και επενδυτών στο χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα εποπτείας.

Όλα τα προαναφερθέντα θα συμβάλουν καθοριστικά στη μετεξέλιξη του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Περαιτέρω, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και στο πλαίσιο της προτεραιότητας λήψης μέτρων ανάκαμψης από την άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση που προκάλεσε ο κορονοϊός, είναι προφανές ότι η ανάπτυξη των κεφαλαιαγορών και η εξασφάλιση πρόσβασης σε χρηματοδότηση από την αγορά θα είναι ουσιαστικής σημασίας στην προσπάθεια αυτή.

Το νέο σχεδίου δράσης για την Ενοποίηση των Κεφαλαιαγορών λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση.

Η ύπαρξη μεγάλων και ολοκληρωμένων κεφαλαιαγορών θα διευκολύνει την ανάκαμψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς θα προσφέρει στις επιχειρήσεις – ιδίως τις μικρομεσαίες – πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης και κεφαλαίων, αλλά και στο αποταμιευτικό κοινό την εμπιστοσύνη που χρειάζεται για να επενδύει για το μέλλον του.

Οι δυναμικές κεφαλαιαγορές θα στηρίξουν επίσης την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση της Ευρώπης, καθώς και τη δημιουργία μιας πιο ανθεκτικής και χωρίς αποκλεισμούς οικονομίας, ενώ είναι επίσης καθοριστικής σημασίας για την ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ.

Μεταρρυθμίσεις

Με την παραπάνω στρατηγική, και μένοντας πιστοί στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων, η Ελλάδα προχωρά, με δημιουργικότητα και αυτοπεποίθηση, στην επούλωση των «πληγών» της υγειονομικής κρίσης και στη δημιουργία στέρεων θεμελίων, ώστε το 2021 να αποτελέσει την απαρχή μιας νέας πορείας.

Πορεία που θα οδηγήσει στη συστηματική αύξηση του εισοδήματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων, τη δημιουργία πολλών και καλών νέων θέσεων εργασίας και την ένταξη της χώρας μας στις δυναμικές οικονομίες της Ευρώπης, διασφαλίζοντας ένα μέλλον ευημερίας και ανάπτυξης για τις επόμενες γενιές.

{To κείμενο αποτελεί μέρος ομιλίας του Υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα στο διαδικτυακό συνέδριο «Το Ελληνικό Χρηματιστήριο στη μετά-Covid19 εποχή»}