Γράφει ο Γιώργος Προκοπάκης
Την προηγούμενη εβδομάδα στο επικοινωνιακό μπαράζ του ΟΔΔΗΧ συμπεριλαμβανόταν η επιλογή “η Ελλάδα ενεργοποιεί την επιλογή πιστοληπτικής γραμμής ESM” – επειδή η μόνη απαίτηση για το δάνειο ύψους 2% του ΑΕΠ 2019 είναι η ένταξη σε καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας στο οποίο η Ελλάδα βρίσκεται από το 2018, δεν τρέχει τίποτε.
Η επιλογή αυτή δεν εμφανίζεται πια.
Μεσολάβησε η παρουσίαση του ΥΠΟΙΚ στο Υπουργικό Συμβούλιο στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρεται πως η Ελλάδα θα βγει από το καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας της ΕΕ εντός του 2022.
Οπότε, για το εργαλείο του ESM, πρέπει να ξαναμπεί!
Το ενδιαφέρον είναι πως, από τα “έξι κλειδιά” που διαφήμιζε ο ΟΔΔΗΧ (πέντε πια!) είναι το μόνο το οποίο είναι βέβαιο πως υπάρχει.
Όλα τα άλλα είναι επιχειρήματα σε ενδεχόμενη διαβούλευση υπέρ του “ελληνικού εξαιρετισμού”.
Δεν είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται διαφοροποίηση πολιτικής στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Στο προσχέδιο προϋπολογισμού 2021 που κατατέθηκε στην Κομισιόν τον Οκτώβριο 2020, είχε εγγραφεί δανεισμός ίσος με το 2% του ΑΕΠ 2019 – όταν λέμε ίσος, εννοούμε ΑΚΡΙΒΩΣ ίσος.
- Η εκτίμησή μου είναι πως οι τεχνοκράτες του μηχανισμού (του ΟΔΔΗΧ συμπεριλαμβανομένου ή προεξάρχοντος) αγωνίζονται για το αυτονόητο, δηλαδή, την επιλογή ESM που λύνει τα χέρια.
Πλην όμως, το αυτονόητο βρίσκει τοίχο “λαϊκιάς δεξιάς, κάργα αντιμνημονιακιάς”.
Ο ΥΠΟΙΚ (ή όποιο είναι το μπλοκ που ξεσυνερίζεται τον Ευκλείδη σε αντιμνημονιασμό) επιλέγει την αβεβαιότητα μέχρι την τελευταία στιγμή.
- Επιλέγουν την “πολιτική λύση” της αναγνώρισης του ελληνικού εξαιρετισμού.
- Καλή τύχη – την χρειαζόμαστε!
Οι “πολιτικές λύσεις” έρχονται με πολιτικές δεσμέυσεις και η ΕΚΤ κάθε άλλο παρά “πολιτικά ευέλικτος οργανισμός” είναι.
Επί της ουσίας του διακυβεύματος.
Δεν πρόκειται για ΕΝΑ waiver, αλλά για ΔΥΟ.
Ως “waiver” αναφέρεται η άφεση της απαίτησης φερεγγυότητας ώστε οι τράπεζες να μπορούν να ενεχυριάζουν για ρευστότητα.
Η σχετική απόφαση επικυρώθηκε 4/6/2020. Η κατά παράκαμψη των κανόνων επιλεξιμότητα των ελληνικών ομολόγων είναι διαφορετική υπόθεση – η σχετική απόφαση επικυρώθηκε 27/3/2020. Η χρονική απόσταση δεν είναι “τρεις εβδομάδες” που αναφερόταν την προηγουμενη εβδομάδα, ούτε “ένας μήνας” που αναφέρεται σήμερα.
Ήταν δέκα (10) εβδομάδες!
Επί δυόμισυ μήνες γίνονταν αγορές ομολόγων και οι ελληνικές τράπεζες έκλαιγαν τη μοίρα τους χωρίς ρευστότητα.
Η διαφορά φαίνεται και στα μεγέθη:
- 44 δισ ρευστότητας παίρνουν οι τράπεζές μας, με 60 δισ ενέχυρα, ενώ κατέχουν μόλις 12 δισ ελληνικών ομολόγων.
Άλλου παπά το ευαγγέλιο.
- Με τη λήξη των πανδημικών προγραμμάτων, η ΕΚΤ θα βρεθεί με κάπου 35 δισ ελληνικών ομολόγων, ήδη αγορασμένων.
Όποια “κανονικοποίηση” επιλεγεί, θα περάσει από μεταβατική περίοδο – δεν μπορεί να στείλει στον ΥΠΟΙΚ λογαριασμό για όποιο μέγεθος απαιτεί διόρθωση.
Η ρευστότητα όμως κόβεται με το μαχαίρι – ρωτήστε και τον Βαρουφάκη (11/2/2015 η ενεργοποίηση της απόφασης άρσης του τότε waiver, 28/2/2015 ο ELA από μηδέν στα 59 δισ).
Το κρίσιμο στη συγκυρία είναι το roll-off plan, το πλάνο μεταβατικής περιόδου με τη λήξη του PEPP. Αναμένεται να αποφασισθεί από την ΕΚΤ το φθινόπωρο (έως και το πρώτο 15ήμερο Σεπτεμβρίου).
- Εάν δεν έχει υπάρξει μέχρι τότε η ¨πολιτική συμφωνία”, η αβεβαιότητα σε σχέση με την πορεία των δημοσιονομικών της Ελλάδας θα χτυπήσει στα ουράνια.
- Αυτό το ρίσκο παίρνουν οι λαϊκοδεξιοί αντιμνημονιακοί αγωνισταράδες.
Φαντασtείτε διαπραγμάτευση, με τον Σουρνάρα να μιλάει για τον ελληνικό εξαιρετισμό. Οποιοσδήποτε (και είναι πολλοί) στο Γενικό Συμβούλιο της ΕΚΤ μπορεί να πει: αυτονόητη η επιλογή του ESM, δεν κοστίζει τίποτε στην Ελλάδα, τι μας λέτε τώρα; Τέλος της συζήτησης! Αυτό το ρίσκο, ποιός το παίρνει;
Το άλλο ενδιαφέρον είναι η άνεση που αισθάνονται όσοι μεταφέρουν τις απόψεις του ΟΔΔΗΧ με την επόμενη μέρα. Με τη λήξη του PEPP, οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ περιορίζονται δραστικά. Σήμερα οι μηνιαίοι ρυθμοί είναι 80 δισ PEPP και 20 δισ APP (το QE Ντράγκι).
Την επομένη, με μόνο το APP, οι αγορές ελληνικών ομολόγων περιορίζονται κατά 75%. Μικρό το κακό, ούτως ή άλλως λίγα χαρτιά έχουμε να σπρώξουμε.
Το κρίσιμο δεν είναι οι αγορές ομολόγων – το οικονομικό επιτελείο έχει κάνει την επιλογή του προ πολλού.
Το κρίσιμο είναι η τραπεζική ρευστότητα, το ένα και μοναδικό waiver.
Υπό κανονικές συνθήκες, η Ελλάδα δεν έχει καν επιχειρήματα για το waiver των ενεχύρων. Από τα 36 δισ € πανδημικής ρευστότητας, λιγότερα από 5 δισ € βρήκαν το δρόμο τους στην οικονομία.
Τα υπόλοιπα πήγαν για βελτίωση του ισολογισμού των τραπεζών και για το σφίξιμο της αγκαλιάς κυβέρνησης-τραπεζών.
Ακριβώς αυτά που πάνε αντίθετα στην ευρωπαϊκή πολιτική.
Ποιά λύση θα επιλεγεί;
Πέραν των επικοινωνιακών μπαράζ, η Ελλάδα κάνει ελάχιστα ώστε να ενισχύσει τη θέση της εν όψει της λήξης των πανδημικών διευκολύνσεων. Η επιλογή φαίνεται να είναι η καταφυγή στον “ελληνικό εξαιρετισμό”. Μεγάλο το στοίχημα, μεγάλο το ρίσκο. Ας ελπίσουμε πως θα μας βγει.
