Φώτης Κουρμούσης, Εκτελεστικό Μέλος Δ.Σ. του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας
Οι τράπεζες μέχρι σήμερα μελετούν την οικονομική κατάσταση μιας επιχείρησης, με σκοπό να της δώσουν δάνεια. Στο πλαίσιο αυτό αξιολογούν και τον κίνδυνο μη αποπληρωμής του δανείου, γεγονός που επηρεάζει και το επιτόκιο δανεισμού. Η αξιολόγηση αυτή βασίζεται σε στοιχεία και πληροφορίες κυρίως οικονομικού χαρακτήρα (π.χ. ισολογισμός, πωλήσεις, κόστη).
Στο πλαίσιο της πολιτικής για την αειφόρο οικονομία (sustainable finance), που προωθεί η Ε.Ε., οι τράπεζες θα αξιολογούν και άλλου είδους κινδύνους, που ενδέχεται να επηρεάζουν την οικονομική βιωσιμότητα μιας επιχείρησης, ειδικά σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Τα σημαντικότερα θέματα που επηρεάζουν την διατηρήσιμη / αειφόρο ανάπτυξη μιας επιχείρησης περιλαμβάνονται στο τρίπτυχο Διακυβέρνηση – Κοινωνία – Περιβάλλον.
Ειδικότερα:
– Όσον αφορά στον πυλώνα της ορθής εταιρικής διακυβέρνησης: εξετάζεται η νομιμότητα της εταιρείας (π.χ. ύπαρξη αδειών, τήρηση νομοθεσίας), η διαφάνεια (π.χ. δημοσίευση μη οικονομικών πληροφοριών), η πρόληψη της διαφθοράς και αποφυγή δωροδοκίας (π.χ. σύννομες / δηλωμένες ενέργειες lobbying).
– Όσον αφορά στον άξονα της στήριξης της κοινωνίας: λαμβάνεται υπόψη η ισότητα όλων των ανθρώπων (π.χ. εξάλειψη διακρίσεων φύλου), η προαγωγή της διαφορετικότητας (π.χ. συμπερίληψη ΑΜΕΑ, αυτισμού, πρώην παραβάτες), οι εργασιακές πρακτικές (π.χ. ισορροπία οικογενειακής – εργασιακής ζωής, τηλεργασία), ο διάλογος με τα ενδιαφερόμενα μέρη (π.χ. καταναλωτικές οργανώσεις), η υποστήριξη κοινωνικών δράσεων (π.χ. εθελοντισμός, χορηγίες σε ΜΚΟ).
– Όσον αφορά στην περιβαλλοντική προστασία: ερευνάται η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (π.χ. μείωση / αντιστάθμιση εκπομπών CO2), η αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων (π.χ. επαναχρησιμοποίηση νερού, εξοικονόμηση ενέργειας κτιρίων), η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. φωτοβολταϊκά), η αξιοποίηση αποβλήτων (π.χ. ανακύκλωση μετάλλων), η διάσωση της βιοποικιλότητας (π.χ. προφύλαξη περιοχών Natura).
Για να αξιολογηθούν οι ανωτέρω πληροφορίες από τις τράπεζες, θα πρέπει οι εταιρείες να υιοθετούν στρατηγική αειφόρου ανάπτυξης ενταγμένη στο επιχειρηματικό τους μοντέλο, να εφαρμόζουν συναφείς πρακτικές και να δημοσιεύουν ετήσιο απολογισμό πεπραγμένων, που να περιέχει τις σχετικές δράσεις και τα αποτελέσματα τους, όπως μετρούνται με ειδικούς δείκτες επίδοσης (KPIs). Εξάλλου, πρόσφατα το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2464/2022, η οποία καθιστά υποχρεωτική την έκδοση ετήσιας έκθεσης βιωσιμότητας (ESG) από τις μεγάλες / εισηγμένες επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα, ορισμένες καινοτόμες επιχειρήσεις ήδη δημοσιεύουν τέτοιους απολογισμούς ESG, όπου αποτυπώνουν τις δράσεις τους. Οι εταιρείες προσεγγίζουν τα θέματα ESG, τόσο στο πλαίσιο πρόληψης / αντιμετώπισης των συναφών κινδύνων, όσο και αξιοποιώντας τις σχετικές ευκαιρίες, με σκοπό να διαφοροποιηθούν από τον ανταγωνισμό και να καινοτομήσουν.
Στην Ελλάδα το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ΤΧΣ αναγνωρίζει την αξία που μπορεί να επιφέρει η αειφόρος ανάπτυξη και αειφόρος οικονομία. Ως εκ τούτου προωθεί τις απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου και στις τράπεζες στις οποίες συμμετέχει επενδυτικά. Στο πλαίσιο αυτό έχει ήδη αναπτύξει μια σειρά από πρωτοβουλίες και πολιτικές στις 4 συστημικές τράπεζες όπου είναι μέτοχος, με στόχο την υιοθέτηση, από την πλευρά τους, διεθνών προτύπων και βέλτιστων πρακτικών αναφορικά με τα θέματα ESG. Ως αποτέλεσμα, οι 4 συστημικές τράπεζες έχουν ήδη υιοθετήσει τις διεθνείς αρχές αειφορικής τραπεζικής (PRB) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (UNEP FI), ενώ επίσης εκδίδουν ετησίως απολογισμό αειφορίας, όπου δημοσιοποιούν τις δράσεις τους στα θέματα ESG.
