Σε 10 βασικά ερωτήματα, σχετικά με τα αναδρομικά 2,5 εκατ. συνταξιούχων έπειτα και από τις αποφάσεις του ΣτΕ απαντά ένας οδηγός ερωτήσεων-απαντήσεων που συνέταξε η εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”.
Ειδικότερα:
1. Ποιους αφορά η απόφαση του ΣτΕ και ποιοι περιμένουν απόφαση από το Ελεγκτικό Συνέδριο;
Οι αποφάσεις 1439-1443 του ΣτΕ αφορούν συνταξιούχους Ταμείων του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΝΑΤ, ΔΕΚΟ και τραπεζών, όπως και του ΕΤΑΑ, στους οποίους έχει δικαιοδοσία το Συμβούλιο της Επικρατείας να αποφασίζει για τη συνταγματικότητα ή μη των συνταξιοδοτικών εν προκειμένω διατάξεων. Για τα αναδρομικά των συνταξιούχων του Δημοσίου θα έρθει απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που έχει τη δικαιοδοσία για τα συνταξιοδοτικά ζητήματα του Δημοσίου και ενδέχεται να καθοριστούν επιστροφές πέραν του 11μήνου που επιδικάζει η απόφαση του ΣτΕ για τα άλλα Ταμεία!
2. Ποιοι πληρώνονται πρώτοι, πότε και πόσα;
Οι πληρωμές θα γίνουν για τα αναδρομικά κύριων συντάξεων μέχρι το τέλος του 2020. Τα αναδρομικά ξεκινούν από 600 ευρώ και μπορεί να φτάνουν πάνω και από 9.000 ευρώ. Οι πληρωμές θα γίνουν σε ημερομηνίες εκτός αυτών που πληρώνονται οι συντάξεις.
3. Τι προβλέπεται για τα αναδρομικά των επικουρικών συντάξεων;
Τα αναδρομικά των επικουρικών συντάξεων, όπως και των κύριων καθώς και των Δώρων, έχουν κριθεί από τις αρχικές αποφάσεις που έβγαλε το ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015 (αποφάσεις 2287 και 2288) με τις οποίες είναι αντισυνταγματικές οι μειώσεις των νόμων 4051 και 4093. Οι αποφάσεις αυτές δεν άλλαξαν. Στην πιλοτική δίκη κρίθηκαν κυρίως τα αναδρομικά των κύριων συντάξεων διότι προέκυπτε διφορούμενη ερμηνεία για το αν ο επανυπολογισμός που προέβλεψε ο νόμος Κατρούγκαλου στις κύριες συντάξεις, τον Μάιο του 2016, νομιμοποίησε τις παράνομες μειώσεις και για το προηγούμενο διάστημα (από το 2015). Εδώ ήρθε το ΣτΕ και είπε ότι οι μειώσεις απορροφήθηκαν μετά τον Μάιο του 2016 και έπρεπε να ακυρωθούν από τον Ιούνιο του 2015 για κύριες και επικουρικές όπως προέβλεπαν οι αρχικές αποφάσεις 2287-2288. Επομένως η απάντηση για τα αναδρομικά των κύριων συντάξεων από το ΣτΕ καλύπτει και τα αναδρομικά των επικουρικών για το ίδιο 11μημο διότι δεν «πειράχτηκαν» οι αποφάσεις 2287 και 2288!
4. Θα δοθούν έντοκα τα αναδρομικά;
Κανονικά και με βάση όσες υποθέσεις αναδρομικών έχουν δικαστεί πριν την πιλοτική δίκη του ΣτΕ οι δικαιωθέντες συνταξιούχοι παίρνουν τα αναδρομικά με τόκο 6%. Η νομοθετική ρύθμιση όμως προβλέπει άτοκα αναδρομικά για όλους τους συνταξιούχους.
5. Οι διεκδικήσεις που περιλαμβάνουν αναδρομικά 40 μηνών (από Ιούνιο 2015 ως και Δεκέμβριο 2018) παραγράφονται, ακυρώνονται, ή παραμένουν ενεργές;
Το όριο που έβαλε το ΣτΕ στα αναδρομικά για τις διεκδικήσεις που είχαν ήδη ασκηθεί στα ελληνικά δικαστήρια είναι το 11μηνο. Ωστόσο, υπάρχει ζήτημα αναδρομικών και πέραν του 11μήνου. Άλλωστε το αναγνωρίζουν χιλιάδες αποφάσεις Πρωτοδικείων που βγήκαν με αναδρομικά πέραν του 2016 πριν γίνει η πιλοτική δίκη. Το αν θα ευδοκιμήσουν οι υποθέσεις για αναδρομικά ως και το 2018 θα κριθεί πλέον στα ευρωπαϊκά δικαστήρια όπου ετοιμάζονται να γίνουν προσφυγές.
6. Τι παίρνουν οι δικαιούχοι με σύνταξη χηρείας;
Οι συνταξιούχοι λόγω θανάτου δικαιούνται αναδρομικά για το επίμαχο διάστημα των 11 μηνών εφόσον: α) στο διάστημα αυτό (Ιούνιος 2015-Μάιος 2016) ο θανών είχε κύρια ή επικουρική σύνταξη στις οποίες επεβλήθησαν όλες ή μία εκ των περικοπών που κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Αν, δηλαδή, ο θανών ήταν εν ζωή στο διάστημα αυτό και είχε μειώσεις από τους νόμους 4051 ή/και 4093, τότε τα αναδρομικά τα δικαιούται σήμερα ο επιζών σύζυγος, ή/και τα τέκνα, β) Στο 11μηνο καταβαλλόταν ήδη σύνταξη θανάτου, σε σύζυγο ή/και τέκνα, οπότε τα αναδρομικά που παίρνουν σήμερα είναι αυτά που αναλογούν στις περικοπές που είχαν γίνει στις συντάξεις χηρείας κατά το επίμαχο 11μηνο.
7. Οι συνταξιούχοι που έχουν επανυπολογισμό και προσωπική διαφορά-μείωση σε σχέση με την παλιά σύνταξη παίρνουν αναδρομικά; Μπορούν να διεκδικήσουν αφαίρεση των μειώσεων για να βγει μεγαλύτερη η επανυπολογισμένη τους σύνταξη;
Δεν παίζει κανένα ρόλο η προσωπική διαφορά στα αναδρομικά. Οι συνταξιούχοι θα έχουν επιστροφή από τις μειώσεις που έγιναν στη σύνταξη που έπαιρναν στο κρίσιμο 11μηνο Ιουνίου 2015-Μαΐου 2016. Δεν μπορούν να διεκδικήσουν όμως αφαίρεση των μειώσεων από την επανυπολογισμένη τους σύνταξη. Μόνον αν κάποια στιγμή κρίνουν τα ευρωπαϊκά δικαστήρια ότι βγαίνουν αναδρομικά και μετά τον Μάιο του 2016. Αλλά κάτι τέτοιο είναι μακριά.
8. Πότε δικαιούνται αναδρομικά και οι κληρονόμοι;
Στις περιπτώσεις που η σύνταξη δεν έχει μεταβιβαστεί σε σύζυγο ή τέκνα του θανόντος, τότε το δικαίωμα αναδρομικών περνάει στους νόμιμους κληρονόμους (συγγενείς δεύτερου, τρίτου βαθμού, ή άλλα πρόσωπα που αναφέρει η διαθήκη) υπό τον όρο ότι έχουν κάνει αποδοχή κληρονομιάς στα περιουσιακά στοιχεία που κατέλειπε ο θανών. Για το δικαίωμα είσπραξης θα πρέπει να έχουν απαραίτητα την αποδοχή κληρονομιάς.
9. Τι πρέπει να κάνουν όσοι υπέβαλαν αιτήσεις για τα αναδρομικά το 2018;
Οι αιτήσεις που υπέβαλαν το 2018 σχεδόν 1,6 εκατ. συνταξιούχοι είχαν σκοπό τη διακοπή της 5ετούς παραγραφής των αξιώσεών τους στον ΕΦΚΑ. Με τις αιτήσεις έχουν ανανεώσει το χρόνο παραγραφής για άλλη μία πενταετία. Αυτό σημαίνει ότι αν δεν τους καλύψει η ρύθμιση της κυβέρνησης, έχουν περιθώριο να διεκδικήσουν τα αναδρομικά για το 11μηνο 2015-2016, με αγωγή την οποία μπορούν να καταθέσουν εντός 5ετίας από την ημερομηνία της αίτησης, δηλαδή αγωγή ως το τέλος του 2023.
10. Μέχρι πότε δικαιώνονται όσοι έκαναν αγωγές;
Όσοι άσκησαν αγωγές δικαιώνονται με αναδρομικά μέχρι τον Μάιο του 2016. Προσοχή: Οι διεκδικήσεις μετά τον Μάιο του 2016 δεν αναγνωρίζονται από το ΣτΕ για αναδρομικά. Όσοι έχουν καταθέσει αγωγές έως το 2015 πρόκειται να λάβουν αναδρομικά ποσά από το 2013 έως τον Μάιο του 2016.
Όσοι έχουν προσφύγει στα δικαστήρια μετά τον Ιούνιο του 2015 θα λάβουν αναδρομικά μόνο για το 11 μηνο( Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016).
Η ρύθμιση των πληρωμών
Η διάταξη για τα αναδρομικά κύριων συντάξεων αναφέρεται στις επιστροφές συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα αλλά θα έχει επέκταση και στο Δημόσιο μόλις βγει η απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Η διάταξη για τα αναδρομικά κύριων συντάξεων αναφέρει:
«Με τις υπ’ αρ. 1439/2020, 1440/2020, 1441/2020, 1442/2020 και 1443/2020 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς και με τις προγενέστερες υπ’ αρ. 2287/2015 και 2288/2015 αποφάσεις του ως άνω Δικαστηρίου, κρίθηκε η συνταγματικότητα διατάξεων των νόμων 4051/2012 (Α’ 40) και 4093/2012 (Α’ 222). Με την παρούσα ρύθμιση, συμφώνως με τα κριθέντα με τις προαναφερόμενες αποφάσεις του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου μας, καταβάλλονται ποσά στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα, προς αποκατάσταση των μειώσεων που επιβλήθηκαν με τους παραπάνω νόμους και αίρεται με τον τρόπο αυτό το σωρευτικό αποτέλεσμα των ανωτέρω μειώσεων και περικοπών στο βιοτικό επίπεδο των θιγομένων.
Με την καταβολή των άνω σημαντικών ποσών, η οποία αφορά το σύνολο των συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα, οι αξιώσεις των συνταξιούχων των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης για ποσά που αντιστοιχούν σε περικοπές, μειώσεις και καταργήσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων, επιδομάτων αδείας και εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, κατά το χρονικό διάστημα από 11.6.2015 έως τη δημοσίευση του ν. 4387/2016 (Α’ 85), αποσβέννυνται. Απώτατο χρονικό σημείο ολοκλήρωσης της διαδικασίας επιστροφής των ανωτέρω ποσών ορίζεται το εξάμηνο από της δημοσιεύσεως της παρούσας ρυθμίσεως, για δε τον τρόπο, τη διαδικασία και τις λεπτομέρειες της καταβολής παρέχεται νομοθετική εξουσιοδότηση. Περαιτέρω, διασφαλίζεται η ακώλυτη πρόοδος των εκκρεμών δικών, αναφορικά με αξιώσεις για την καταβολή ποσών πέραν των διά της παρούσας ρυθμίσεως καταβαλλόμενων ».
