Η κλιματική αλλαγή έχει πολλά πρόσωπα, που όμως το καθένα έχει επιπτώσεις στην ατμόσφαιρα και τη μορφολογία του πλανήτη. Τα αεροσκάφη και τα πλοία που ταξιδεύουν συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή, αλλά επίσης επηρεάζονται κι από αυτήν. Από τη μία έχει διαπιστωθεί πως έχουν αυξηθεί οι αναταράξεις που αντιμετωπίζουν τα αεροσκάφη που διασχίζουν τον Ατλαντικό Ωκεανό και από την άλλη εξετάζεται πόσο επηρεάζουν οι εκπομπές καπνού από τα πλοία στις χαμηλές νεφώσεις και η πιθανή συμβολή τους στην κλιματική αλλαγή.
Οι αναταράξεις σε καλές καιρικές συνθήκες είναι δύσκολο να προβλεφθούν εκ των προτέρων από τα συστήματα εναέριας κυκλοφορίας και μία από τις αιτίες της είναι η κάθετη διάτμηση του ανέμου κατά την αλλαγή της ταχύτητάς του ανάλογα με το ύψος. Πρόσφατη μελέτη συμπεραίνει πως το φαινόμενο αυτό αυξήθηκε κατά 15% κατά μέσον όρο αφ’ ότου άρχισαν το 1979 να χρησιμοποιούνται δορυφόροι για την παρατήρηση των ατμοσφαιρικών αλλαγών, κατά τις πτήσεις σε ύψος 10.000 μ. όπου επιδρά το ρεύμα του Κόλπου, που διατρέχει τον Ατλαντικό με φορά από δυτικά προς τα ανατολικά.
“Τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν πως η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει μεγάλη επίδραση πάνω στο ρεύμα του Κόλπου, περισσότερο απ’ όση πιστεύαμε”, τονίζουν οι συντάκτες της έκθεσης που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature. Το συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι τείνουν να αυξάνονται οι αναταράξεις που συναντούν τα αεροσκάφη στην πυκνή εναέρια κυκλοφορία πάνω από τον Ατλαντικό(3.000 πτήσεις ημερησίως). Για να καθησυχάσουν τους ταξιδιώτες, οι συντάκτες της έκθεσης επισημαίνουν πως αυτού του τύπου οι αναταράξεις σπάνια έχουν επιβλαβείς, ή ακόμη καταστροφικές συνέπειες.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Ρίντινγκ στην Βρετανία υπενθυμίζουν στην έρευνα αυτή πως η θερμοκρασία στον Αρκτικό Κύκλο αρχίζει να μειώνεται σε μεγάλα ύψη (έστω και πολύ λίγο πλέον), ενώ αυξάνονται ιδιαίτερα οι θερμοκρασίες γύρω από τον Ισημερινό της Γης. Η αντίθεση αυτή αποτελεί την κινητήριο δύναμη του ρεύματος και στην περίπτωση της αύξησής του έχει παρατηρηθεί εμφάνιση της κάθετης διάτμησης του ανέμου σε ορισμένα επίπεδα στην ατμόσφαιρα. Τα κλιματικά μοντέλα που ανέπτυξαν υποδεικνύουν αύξηση των ατμοσφαιρικών αναταράξεων, όμως ακόμη δεν έχουν εντοπισθεί σαφείς ενδείξεις για συγκεριμένες μετεωρολογικές αποτυπώσεις τους.
Κι ενώ κάποιες από τις επιπτώσεις που τα αεροσκάφη συναντούν στις πτήσεις τους τις προκαλούν τα ίδια με τα καύσιμά τους, οι εκπομπές αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου από τα πλοία αποτυπώνονται σε μετεωρολογικές μεταβολές που ακόμη δεν έχουν γίνει ευρέως γνωστές.
Στις πλέον πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς, πολύ συχνά κι ανάλογα με τις εποχές του έτους, έχουν εντοπισθεί ίχνη από τον διάπλου των σκαφών στα χαμηλά σύννεφα. Στις εικόνες των δορυφόρων αποτυπώνονται ως εκτεταμένοι και λεπτοί νεφελώδεις αστερισμοί, που σχηματίζονται όταν συμπυκνώνονται οι ατμοί του νερού γύρω από τα σωματίδια που εκπέμπουν οι ρυπαρές μηχανές των πλοίων και δημιουργούν αερολύματα.
Είναι δε αυτά μία μορφή ρύπανσης που αντιπροσωπεύει το καλύτερο παράδειγμα της διαδραστικής σχέσης ανάμεσα στα νέφη και τα αερολύματα που παράγονται από ανθρώπινη δραστηριότητα, καθώς διευκολύνει τη λεπτομερή μελέτη των ατμοσφαιρικών μηχανισμών, που σχετίζονται με την ρύπανση του πλανήτη.
Οι νεφελώδεις αστερισμοί της ρύπανσης είναι δύσκολο να ταυτοποιηθούν και γι’ αυτό μία ομάδα ερευνητών επιχειρεί να αναπτύξει ένα σύστημα αυτόματης αναγνώρισής τους, το οποίο θα διευκολύνει τόσο τον εντοπισμό τους όσο και να αντληθούν περισσότερες πληροφορίες για την επίπτωσή τους στα μετεωρολογικά φαινόμενα. Το σύστημα αυτό βασίζεται στα όργανα του δορυφόρου Aqua της ΝΑSA κι έχει εντοπίσει 70.300 ίχνη από πλοία στις δυτικές θαλάσσιες οδούς της Βορείου Αμερικής, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύονται στο περιοδικό Geophysical Research Letters.
Πλέον οι ερευνητές από πολλά αμερικανικά επιστημονικά ιδρύματα εμπλουτίζουν τη μελέτη τους με εικόνες από προηγούμενα έτη και σκοπεύουν να τις συνδυάσουν και με άλλα δεδομένα, όπως τις βροχοπτώσεις σε εκείνες τις ζώνες κ.α. Γνωρίζουν δε, πως κάθε φορά η έρευνά τους δυσχεραίνεται λόγω της μετατροπής των κινητήρων των πλοίων, λόγω των διεθνών κανονισμών που επιβάλλουν πιο καθαρές μηχανές. Όσο λιγότερο ρυπαίνουν, τόσο μικρότερα ίχνη αφήνουν στην ατμόσφαιρα, όμως η έρευνα θα συμβάλλει παρά ταύτα στην κατανόηση του μέλλοντος της ατμόσφαιρας, χάρη στην διαλεύκανση της σχέσης των αερολυμάτων με την κλιματική αλλαγή.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
