Κτήρια και συσκευές αναβαθμίζονται και «πρασινίζουν»
Οι πράσινες επενδύσεις και το πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης των κτηρίων έχουν συμβάλει, τα τελευταία χρόνια, στην εξοικονόμηση ενέργειας και στην ενίσχυση της οικοδομικής δραστηριότητας.
Στο προσκήνιο, τώρα, έρχονται και οι εταιρείες πώλησης ηλεκτρικών συσκευών, προσδίδοντας νέα δυναμική στην αγορά, δεδομένου του ότι η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει τη χορήγηση ποσού ύψους 100 εκατ. ευρώ σε 200.000 νοικοκυριά για την αντικατάσταση παλαιών κλιματιστικών, ψυγείων και καταψυκτών.
Το πρόγραμμα αναμένεται να ξεκινήσει να «τρέχει» το αμέσως επόμενο διάστημα, επιδοτώντας την αντικατάσταση έως τριών συσκευών. Σημειώνεται πως βασική προϋπόθεση για την υπαγωγή στη δράση είναι η ανακύκλωση των παλαιών συσκευών. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, πέρα από τα προφανή οφέλη σε επίπεδο ενεργειακής αναβάθμισης και εξοικονόμησης ενέργειας, αναμένεται ότι θα έχει οφέλη και για τις επιχειρήσεις πώλησης ηλεκτρικών συσκευών. Μάλιστα, με τα μέχρι τώρα διαθέσιμα στοιχεία, φαίνεται ότι πολλοί καταναλωτές καθυστερούν την προγραμματισμένη αγορά νέων συσκευών, προσδοκώντας να ενταχθούν στο πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα αφορά τη χορήγηση ποσού ύψους 100 εκατ. ευρώ σε 200.000 νοικοκυριά για την αντικατάσταση παλαιών κλιματιστικών, ψυγείων και καταψυκτών
Το γεγονός αυτό ωστόσο έχει δημιουργήσει μια καθίζηση στη συγκεκριμένη αγορά, παράγοντες της οποίας εκτιμούν ότι αν καθυστερήσει περαιτέρω το άνοιγμα της πλατφόρμας, τα όποια οφέλη για τους καταναλωτές, ουσιαστικά, θα εξανεμιστούν από τις αυξήσεις των τιμών που σημειώνονται.
Τι προβλέπει το νέο πρόγραμμα επιδότησης ηλεκτρικών συσκευών
Αναλυτικά, το πρόγραμμα περιλαμβάνει την αντικατάσταση και ανακύκλωση κλιματιστικών, ψυγείων και καταψυκτών, καθώς οι συσκευές αυτές δημιουργούν τα μεγαλύτερα φορτία ηλεκτρικής ενέργειας.
Τα ωφελούμενα νοικοκυριά θα έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν έως και τρεις ηλεκτρικές συσκευές. Από το πρόγραμμα αναμένεται ότι θα ωφεληθούν 200.000 νοικοκυριά, ενώ τα ποσοστά επιδότησης θα κυμανθούν από 30% έως 50% ανά νοικοκυριό, ανάλογα με το ετήσιο εισόδημα.
Αναφορικά με την αξιολόγηση των αιτήσεων, θα ισχύσουν κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια, με το ετήσιο εισόδημα να αποτελεί το σημαντικότερο από αυτά. Προτεραιότητα θα δοθεί σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως ΑμεΑ, μονογονεϊκές οικογένειες, και σε πολύτεκνους.
Η αίτηση θα γίνεται ηλεκτρονικά μέσα από ειδική πλατφόρμα και οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να μπαίνουν στην πλατφόρμα χρησιμοποιώντας τους κωδικούς taxisnet. Παράλληλα, θα υπάρχει η δυνατότητα να γίνεται η σχετική αίτηση και από το κατάστημα αγοράς.
Εφόσον έχει εγκριθεί η αίτηση, η επιδότηση θα χορηγείται στους ωφελούμενους με εκπτωτικό κουπόνι, το οποίο θα αφαιρείται από την τιμή των νέων ηλεκτρικών συσκευών από το κατάστημα. Οι επιδοτούμενοι θα μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα τις συσκευές που θέλουν να αγοράσουν, με την προϋπόθεση ότι θα πληρούν κάποια ελάχιστα κριτήρια ενεργειακής απόδοσης και ποιότητας, ενώ υποχρεωτικά θα πρέπει να παραδίδεται η παλιά συσκευή, που θα πρέπει να λειτουργεί.
Το κατάστημα, στη συνέχεια, θα παραδίδει τις συσκευές αυτές στα συστήματα διαχείρισης, ώστε να ανακυκλωθούν. Σε περίπτωση εξάντλησης της διαθέσιμης χρηματοδότησης, προβλέπεται η δημιουργία λίστας επιλαχόντων, οι οποίοι θα μπορούν να επωφεληθούν με την εξασφάλιση επιπλέον πόρων.
Εκτιμάται ότι θα αντικατασταθούν και θα ανακυκλωθούν περισσότερες από 380.000 ενεργοβόρες συσκευές.
Εκτιμάται ότι θα αντικατασταθούν και θα ανακυκλωθούν περισσότερες από 380.000 ενεργοβόρες συσκευές. Η μέση εξοικονόμηση ενέργειας που θα έχει το κάθε νοικοκυριό εκτιμάται στις 1.000 KWh τον χρόνο. Αυτό σημαίνει πως ένα νοικοκυριό με μεσαία κατανάλωση έως και 5.000 KWh τον χρόνο αναμένεται να επιτύχει έως και 25% εξοικονόμηση ενέργειας. Στις περιπτώσεις μεγαλύτερης χρήσης, το ποσοστό μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και το 40%. Από την εξοικονόμηση αυτή εκτιμάται ότι οι πολίτες θα δουν μείωση στους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών τους από 150 έως 300 ευρώ τον χρόνο. Το όφελος της ελληνικής οικονομίας από τη μείωση των εισαγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου, λόγω της εγκατάστασης νέων συσκευών, υπολογίζεται ότι θα ανέλθει στα 15-27 εκατ. ευρώ ετησίως.
Πώς μπορούμε να επιλέξουμε οικονομικές ενεργειακά συσκευές
Σύμφωνα με την Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ), πριν την αγορά των ηλεκτρικών συσκευών, ο καταναλωτής πρέπει να έχει μελετήσει τις ανάγκες του νοικοκυριού, ώστε να επιλέξει συσκευές κατάλληλου μεγέθους και τεχνικών χαρακτηριστικών. Σημαντικό είναι να επιλεγεί ένα μοντέλο που ανήκει στην υψηλότερη ενεργειακή κλάση, δηλαδή να είναι ενεργειακά αποδοτική συσκευή, με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση. Η ενεργειακή σήμανση που διαθέτουν όλες οι σύγχρονες ηλεκτρικές συσκευές μάς δίνει πληροφορίες για την κατανάλωση ενέργειας της συσκευής.
Προσοχή πρέπει να δίνεται στο σύστημα βαθμολόγησης, καθώς στις περισσότερες κατηγορίες συσκευών, εκτός από την ενεργειακή κλάση Α, υπάρχουν ακόμα Α+, Α++ και Α+++. Η πιο αποδοτική συσκευή ενεργειακά ανήκει στην υψηλότερη τάξη ενεργειακής απόδοσης (που είναι χρωματισμένη με έντονο πράσινο χρώμα/Α+++), ενώ η λιγότερο αποδοτική συσκευή ανήκει στη χαμηλότερη τάξη ενεργειακής απόδοσης (που είναι χρωματισμένη με έντονο κόκκινο χρώμα/G). Η σήμανση κάθε προϊόντος γίνεται με βέλος, η αιχμή του οποίου είναι απέναντι από την αντίστοιχη τάξη ενεργειακής απόδοσής του.
«Εξοικονομώ 2021»
Τα παραπάνω οφέλη λειτουργούν πολλαπλασιαστικά σε συνδυασμό με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021», το οποίο εντάσσεται στα εμβληματικά έργα που επιδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, βελτιώνοντας την ενεργειακή κλάση των νοικοκυριών κατά τουλάχιστον 3 ενεργειακές κατηγορίες (πάνω από 30% Εξοικονόμηση Πρωτογενούς Ενέργειας). Η συνολική επένδυση του έργου θα συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας κατά τουλάχιστον 213 ktoe ετησίως και στην ενεργειακή ανακαίνιση κατ’ ελάχιστον 105.000 κατοικιών έως το 2025. Η επένδυση περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη των φτωχών και ευάλωτων νοικοκυριών με τη μορφή αυξημένου ποσοστού επιχορηγήσεων και χωριστού προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ.
Ο προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 632 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η κατανομή του διανέμεται ανά περιφερειακή ενότητα (ΠΕ).
Συμβάλλοντας στην υλοποίηση του ΕΣΕΚ, το νέο πρόγραμμα Εξοικονομώ 2021 υλοποιείται με προσαρμογή και βελτίωση του υφιστάμενου χρηματοδοτικού μοντέλου, αποσκοπώντας στη μεγιστοποίηση των ωφελειών για τους πολίτες μέσω της αύξησης των πολιτών που μπορούν να λάβουν μέρος, της απλοποίησης της πιστοποίησης των παρεμβάσεων και της ενεργοποίησης της αγοράς με την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση των απαιτούμενων παρεμβάσεων. Έτσι, το νέο πρόγραμμα θα προσφέρει υψηλά οικονομικά και λειτουργικά οφέλη προς τα ελληνικά νοικοκυριά, με ταυτόχρονη κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών.
Πράσινη περιβαλλοντική πολιτική
Η πράσινη περιβαλλοντική πολιτική που έχει χαραχθεί από την κυβέρνηση και έχει αποτυπωθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) στοχεύει σε μια ενεργειακή μετάβαση για τη μείωση των εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (ΑτΘ), την αύξηση της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), την απολιγνιτοποιημένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, με στόχο τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς και την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας.
Ο ευρωπαϊκός κτηριακός τομέας ευθύνεται για την κατανάλωση του 40% της συνολικής τελικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και για το 36% των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον, το 35% από τα κτήρια της ΕΕ είναι παλαιότερα των 50 ετών και το 75% από αυτά κρίνονται μη αποδοτικά ενεργειακά.
Σύμφωνα με το ενεργειακό ισοζύγιο του έτους 2017, η ενεργειακή κατανάλωση που σχετίζεται με τα κτήρια στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 42% της συνολικής τελικής κατανάλωσης ενέργειας στη χώρα, ενώ οι κατοικίες αποτελούν έναν από τους πλέον σημαντικούς καταναλωτές ενέργειας στη χώρα, καθώς αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του κτηριακού αποθέματος (79,1%). Το 83,82% των κτηρίων που έχουν κατασκευαστεί πριν το έτος 1980 έχουν πολύ μικρή ενεργειακή αποδοτικότητα (κτήρια κατηγορίας Η), με τα πιο ενεργοβόρα κτήρια κατοικιών να είναι οι μονοκατοικίες. Αναφορικά με την ενεργειακή κατηγορία των κτηρίων κατοικιών, παρατηρείται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό (66,83%) αυτών κατατάσσεται στην Ε-Η, το 26,81% στην Γ-Δ και μόλις το 6,36% στην Α-Β. Επομένως, το ελληνικό κτηριακό απόθεμα κατοικιών παρουσιάζει ιδιαίτερα μεγάλο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας.
Παρότι τα νοικοκυριά στην Ελλάδα παρουσιάζουν χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση συγκριτικά με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (6η θέση στην ΕΕ), όταν αυτή η ενεργειακή κατανάλωση συγκρίνεται με τις κλιματικές συνθήκες των υπόλοιπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα πέφτει στη 17η θέση της αντίστοιχης ενεργειακής κατάταξης. Η αναγκαιότητα, λοιπόν, ανακαίνισης του κτηριακού τομέα στην Ελλάδα είναι αναμφισβήτητη, καθώς έτσι επιτυγχάνονται ταυτόχρονα σημαντικά ποσοστά εξοικονόμησης ενέργειας, εξοικονόμηση κόστους για τους πολίτες, βελτίωση των καθημερινών συνθηκών διαβίωσης και άνεσης καθώς και της ασφάλειας και της υγείας των πολιτών κατά τη χρήση των κτηρίων αυτών.
Όσον αφορά στα νοικοκυριά, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προβλέπει την ανακαίνιση τουλάχιστον 600.000 κατοικιών έως το 2030. Η επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου συμβάλλει σημαντικά στη ριζική αναβάθμιση του γηρασμένου κτηριακού αποθέματος της χώρας, δίνοντας ταυτόχρονα μια ώθηση στον κατασκευαστικό τομέα, ο οποίος παρουσίασε ύφεση την περασμένη δεκαετία.
Με τα προγράμματα Εξοικονομώ κατ’ Οίκον Ι, Εξοικονομώ κατ’ Οίκον ΙΙ (Α και Β Κύκλος) και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» των προγραμματικών περιόδων 2007-2013, 2014–2020, υλοποιήθηκαν ενεργειακές παρεμβάσεις σε περισσότερες από 140.000 κατοικίες/κτηριακές μονάδες.
Το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021» προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται από τα κλιματικά δεδομένα της χώρας και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακολουθώντας ταυτόχρονα τις επιταγές των καιρών: ανάγκες πολιτών, κλιματική αλλαγή, ψηφιοποίηση, νέες τεχνολογίες κ.λπ.
Το πρόγραμμα, ακολουθώντας τις βασικές αρχές της εξοικονόμησης ενέργειας, επιδοτεί και την εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων διαχείρισης ενέργειας (smart home), τα οποία συμβάλλουν στην κατεύθυνση αυτή.
Παροχή κινήτρων
Το πρόγραμμα συνίσταται στην παροχή κινήτρων για παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό κτηριακό τομέα, με στόχο τη μείωση των ενεργειακών αναγκών και της κατανάλωσης συμβατικών καυσίμων, στο πλαίσιο της μετάβασης σε ένα «Ενεργειακά Αποδοτικό Σπίτι». Αφορά σε κτήρια που υφίστανται νόμιμα, χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία και των οποίων οι ιδιοκτήτες πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια.
Ειδικότερα, το πρόγραμμα περιλαμβάνει πέντε (5) κατηγορίες επιδοτήσεων. Επίσης, προβλέπονται κίνητρα για παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε πολυκατοικίες με επιμέρους αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων, που περιλαμβάνουν κοινόχρηστες και μη κοινόχρηστες παρεμβάσεις αναβάθμισης αυτών.
Κάθε φυσικό πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα εξετάζει αν πληροί τα κριτήρια, συγκεντρώνει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και απευθύνεται σε Ενεργειακό Επιθεωρητή, ώστε να διενεργηθεί η πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση της ιδιοκτησίας του και να εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ ΠΕΑ). Κατόπιν, κατά το διάστημα της υποβολής αιτήσεων, συμπληρώνει την αίτηση στο πληροφοριακό σύστημα της επίσημης διαδικτυακής πύλης του προγράμματος.
Επιλέξιμες είναι οι παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται μετά την έκδοση του ΠΕΑ της πρώτης ενεργειακής επιθεώρησης (που αποτελεί την ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας των σχετικών δαπανών). Μέρος των παρεμβάσεων μπορεί να πραγματοποιηθεί και πριν από την έκδοση της απόφασης υπαγωγής, με αποκλειστική ευθύνη του Ωφελούμενου.
Η υποβολή της αίτησης, η παρακολούθηση της υλοποίησης των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας καθώς και οι ενέργειες για την ολοκλήρωση του έργου, συμπεριλαμβανομένης της προσκόμισης των δικαιολογητικών για την πιστοποίηση ολοκλήρωσης του έργου, μπορούν να ανατίθενται από τους δυνητικά Ωφελούμενους σε σύμβουλο έργου. Οι δυνητικά Ωφελούμενοι (ή οι σύμβουλοι του έργου) αναρτούν στο πληροφοριακό σύστημα του προγράμματος στοιχεία που αφορούν στο ΠΕΑ, στις παρεμβάσεις που έχουν προκύψει από το ΠΕΑ και οδηγούν στην επίτευξη του ενεργειακού στόχου, το αντίστοιχο κόστος αυτών, καθώς και λοιπά δικαιολογητικά.
Aπό το περιοδικό ΧΡΗΜΑ
