Στο ιερό καθήκον που έχουν οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών να διαχειρίζονται τις αποταμιεύσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων με σύνεση και διαφάνεια εστίασε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ), κ. Βασίλης Ράπανος, ξεκαθαρίζοντας πως δεν θα δοθούν ανεύθυνες χορηγήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη δημιουργία νέων «κόκκινων» δανείων.
«Επιτρέψτε μου να επισημάνω κάτι που συνεχώς λησμονούν όσοι επικρίνουν τις τράπεζες για την περιορισμένη χρηματοδότηση, κυρίως των μικρών επιχειρήσεων. Θέλω, για άλλη μια φορά, να τονίσω ότι οι τράπεζες χορηγούν δάνεια με κεφάλαια που προέρχονται από τις καταθέσεις επιχειρήσεων και κυρίως πολιτών. Οι διοικήσεις έχουμε ιερό καθήκον να διαχειριζόμαστε τις αποταμιεύσεις τους με σύνεση, διαφάνεια και αυστηρή τήρηση όλων των κανόνων που επιβάλλουν οι ρυθμιστικές αρχές. Ασφαλώς και αναλαμβάνουμε λελογισμένους κινδύνους. Δεν θα προχωρήσουμε όμως σε ανεύθυνες χορηγήσεις, που θα δημιουργήσουν νέα σειρά κόκκινων δανείων και θα υποσκάψουν την, με πολλές θυσίες, ανάκτηση της αξιοπιστίας του τραπεζικού συστήματος, αλλά και την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας», τόνισε χαρακτηριστικά, στο πλαίσιο εκδήλωσης του The Economist, με τίτλο «Sustainable finance in uncertain times».
Σύμφωνα με τον ίδιο, το 2020 οι χορηγήσεις ανήλθαν σε 20 δις ευρώ, συμπεριλαμβάνοντας και τα ιδιαίτερα χρήσιμα εργοδοτικά εργαλεία της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ). Το 2021, παρά την εκπνοή του προσωρινού πλαισίου στήριξης και τη μείωση των διαθέσιμων πόρων της Αναπτυξιακής Τράπεζας, οι χορηγήσεις του ελληνικού τραπεζικού συστήματος παρέμειναν επίσης στο ίδιο επίπεδο, δηλαδή 20,2δις ευρώ ενώ ακόμη καλύτερη είναι η εικόνα για το 2022, καθώς τους πρώτους οκτώ μήνες οι χρηματοδοτήσεις έφτασαν τα 17,2 δις με μικρό μέρος από αυτό να καλύπτεται από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ειδικότερα στον τομέα της χρηματοδότησης επενδύσεων για βιώσιμη ανάπτυξη, ο κ. Ράπανος υπενθύμισε πως το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ανταποκρίθηκε από νωρίς στο κάλεσμα για βιώσιμη ανάπτυξη, υιοθετώντας τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής στο πλαίσιο της Χρηματοοικονομικής Πρωτοβουλίας του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον. Έχει δε, χρηματοδοτήσει πολλά επενδυτικά σχέδια για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επεξεργασίας αποβλήτων, κ.α. «Η ελληνική κυβέρνηση με τη σειρά της, προχώρησε ταχύτατα στην υποβολή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Με την ίδια ταχύτητα ανταποκρίθηκαν στην αξιοποίηση των πόρων αυτών και τα μέλη μας με την ανάπτυξη ειδικών προγραμμάτων», σημείωσε.
Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του κ. Ράπανου
Κύριοι Υπουργοί, Αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι, Η κλιματική αλλαγή, πέρα από ένα πρόβλημα γενικότερου ενδιαφέροντος απασχολεί σημαντικά και το τραπεζικό σύστημα. Τα τελευταία χρόνια είμαστε όλοι μάρτυρες των καταστροφών από τις πυρκαγιές στα δάση, τις πλημμύρες, τις καταιγίδες. Αποτέλεσμα αυτών των έντονων φαινομένων είναι οι καταστροφές σε υποδομές, στην αγροτική παραγωγή, η αύξηση στις τιμές των τροφίμων και τεράστια κοινωνικά προβλήματα, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Με καθυστέρηση ίσως, οι περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες και οι διεθνείς οργανισμοί έχουν κατανοήσει τους κινδύνους που συνεπάγεται η κλιματική κρίση και έχουν προχωρήσει στη λήψη μέτρων για τον περιορισμό των συνεπειών της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Ο στόχος αυτός απαιτεί μεγάλες επενδύσεις και καινοτόμες λύσεις, που θα επηρεάσουν σημαντικά την οικονομική και νομισματική πολιτική. Γι’ αυτό και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για να στηρίξει αυτή την πολιτική, μέσα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Μέσα από τη νομισματική πολιτική και τις ρυθμιστικές της αρμοδιότητες στηρίζει την ανάπτυξη πράσινων κεφαλαιαγορών, που είναι αναγκαίες για τη χρηματοδότηση της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα. Επιπλέον διαμορφώνει πλαίσια που θα διασφαλίζουν ότι οι τράπεζες θα λάβουν υπόψη τους τους κινδύνους που συνδέονται με την κλιματική κρίση στα πιστοδοτικά τους προγράμματα. Πέρα από τις τράπεζες, και οι άλλοι φορείς των χρηματοοικονομικών αγορών και οι επιχειρήσεις πρέπει να προετοιμαστούν για την πράσινη μετάβαση και να διαχειριστούν αποτελεσματικά τους κινδύνους που αυτή συνεπάγεται. Οι Ελληνικές τράπεζες προετοιμάζονται, γιατί όπως τόνισε ο επικεφαλής του Ενιαίου Εποπτικού μηχανισμού της ΕΚΤ, Αντρέα Ενρία, κατά τη δημοσίευση του stress test, που έγινε πρόσφατα: «Οι τράπεζες της Ευρωζώνης πρέπει επειγόντως να εντείνουν τις προσπάθειες για τη μέτρηση και διαχείριση του κλιματικού κινδύνου, κλείνοντας τα κενά που υπάρχουν σήμερα αναφορικά με στοιχεία και υιοθετώντας καλές πρακτικές που υπάρχουν ήδη στον κλάδο». Είναι σαφές ότι οι προκλήσεις είναι σημαντικές και οι τράπεζες για να ανταποκριθούν σε αυτές έχουν ξεκινήσει μεθοδικά την προετοιμασία για ενσωμάτωση των κριτηρίων που είναι γνωστά με τα αρχικά Περιβάλλον, Κοινωνική Υπευθυνότητα και Διακυβέρνηση (ESG) στις δραστηριότητες τους αλλά και σε εκείνες των επιχειρήσεων που χρηματοδοτούν. Ο χρηματοπιστωτικός κλάδος και ιδιαίτερα οι τράπεζες αναλαμβάνουν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στο θέμα της ώθησης των επιχειρήσεων προς τα πρότυπα της βιωσιμότητας, συμβάλλοντας στην ανακατανομή κεφαλαίων από δραστηριότητες επιβλαβείς για το περιβάλλον σε βιώσιμα επιχειρηματικά πρότυπα. Παράλληλα, προετοιμάζονται συστηματικά για να συμμορφωθούν στις απαιτήσεις των κανόνων που επιβάλλουν οι ρυθμιστικές μας αρχές. Ας μη μας διαφεύγει ακόμη ότι οι τράπεζες, εδώ και χρόνια έχουν ξεκινήσει εσωτερικά προγράμματα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων μας, εξοικονόμησης ενέργειας και φυσικών πόρων, αποτελεσματικής διαχείρισης χαρτιού και στερεών αποβλήτων, ενίσχυσης της περιβαλλοντικής συνείδησης του προσωπικού.
Κυρίες και κύριοι, Είναι γνωστό ότι ο τραπεζικός κλάδος στη χώρα μας δοκιμάστηκε δραματικά από την οικονομική κρίση που ταλάνισε τη χώρα μας για σχεδόν μια δεκαετία και για την οποία οι τράπεζες δεν είχαν ευθύνη. Το τραπεζικό τοπίο έχει μεταμορφωθεί ριζικά. Παρά τις δυσκολίες, οι Ελληνικές τράπεζες μπόρεσαν να εξορθολογήσουν τους ισολογισμούς τους, να μειώσουν δραστικά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα εργαλεία, με πιο βασικό το πρόγραμμα ΗΡΑΚΛΗΣ, και να επανέλθουν στον βασικό ρόλο τους, που είναι η στήριξη και χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Είναι αλήθεια ότι η πανδημία, αλλά κυρίως η ενεργειακή κρίση, ο υψηλός πληθωρισμός και η αύξηση των επιτοκίων, έχουν επηρεάσει σημαντικά τα προγράμματα τους και δημιουργούν εν δυνάμει κινδύνους για νέα γενιά κόκκινων δανείων. Η μέχρι τώρα εξέλιξη όμως δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, διότι αφενός οι δανειολήπτες έχουν ανακτήσει σε σημαντικό βαθμό την νοοτροπία και αντίληψη εξυπηρέτησης των οφειλών τους και αφετέρου οι ίδιες οι τράπεζες διαθέτουν πλέον την τεχνογνωσία να προσφέρουν βιώσιμες λύσεις στους πελάτες τους. Επιπλέον, έχει αρχίσει να αυξάνει σημαντικά ο αριθμός των αιτήσεων για εξωδικαστικές ρυθμίσεις, σήμα ενθαρρυντικό για την ρύθμιση πολλών υπερήμερων οφειλών. Μετά τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την αύξηση των καταθέσεων, δείγμα επανάκαμψης της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα και τις προοπτικές της οικονομίας γενικότερα, το τραπεζικό σύστημα ξεκίνησε να χρηματοδοτεί και πάλι την υγιή επιχειρηματικότητα και πιο συγκρατημένα τα ελληνικά νοικοκυριά. Όπως προκύπτει από τα επίσημα δημοσιοποιημένα στοιχεία το 2020 (τη χρονιά της πανδημίας) οι χορηγήσεις μας ανήλθαν σε 20 δις ευρώ, συμπεριλαμβάνοντας και τα ιδιαίτερα χρήσιμα εργοδοτικά εργαλεία της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ). Το 2021, παρά την εκπνοή του προσωρινού πλαισίου στήριξης και τη μείωση των διαθέσιμων πόρων της Αναπτυξιακής Τράπεζας, οι χορηγήσεις του ελληνικού τραπεζικού συστήματος παρέμειναν επίσης στο ίδιο επίπεδο, δηλαδή 20, 2 δις ευρώ ενώ ακόμη καλύτερη είναι η εικόνα για το 2022, καθώς τους πρώτους 8 μήνες οι χρηματοδοτήσεις έφτασαν τα 17,2 δις με μικρό μέρος από αυτό να καλύπτεται από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου να επισημάνω κάτι που συνεχώς λησμονούν όσοι επικρίνουν τις τράπεζες για την περιορισμένη χρηματοδότηση, κυρίως των μικρών επιχειρήσεων. Θέλω, για άλλη μια φορά, να τονίσω ότι οι τράπεζες χορηγούν δάνεια με κεφάλαια που προέρχονται από τις καταθέσεις επιχειρήσεων και κυρίως πολιτών. Οι διοικήσεις έχουμε ιερό καθήκον να διαχειριζόμαστε τις αποταμιεύσεις τους με σύνεση, διαφάνεια και αυστηρή τήρηση όλων των κανόνων που επιβάλλουν οι ρυθμιστικές αρχές. Ασφαλώς και αναλαμβάνουμε λελογισμένους κινδύνους. Δεν θα προχωρήσουμε όμως σε ανεύθυνες χορηγήσεις, που θα δημιουργήσουν νέα σειρά κόκκινων δανείων και θα υποσκάψουν την, με πολλές θυσίες, ανάκτηση της αξιοπιστίας του τραπεζικού συστήματος, αλλά και την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας. Ειδικότερα στον τομέα της χρηματοδότησης επενδύσεων για βιώσιμη ανάπτυξη θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα ανταποκρίθηκε από νωρίς στο κάλεσμα για βιώσιμη ανάπτυξη, υιοθετώντας τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής στο πλαίσιο της Χρηματοοικονομικής Πρωτοβουλίας του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον. Έχει δε χρηματοδοτήσει πολλά επενδυτικά σχέδια για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επεξεργασίας αποβλήτων, κ.α. Η Ελληνική Κυβέρνηση με τη σειρά της προχώρησε ταχύτατα στην υποβολή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Με την ίδια ταχύτητα ανταποκρίθηκαν στην αξιοποίηση των πόρων αυτών και τα μέλη μας με την ανάπτυξη ειδικών προγραμμάτων. Κυρίες και κύριοι, Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες αλλά και η οικονομία μας γενικότερα είναι πολλές. Οι αβεβαιότητες μεγάλες. Εκτιμώ όμως ότι θα περάσουμε και αυτήν την περίοδο, με θετικό απολογισμό, και το τραπεζικό σύστημα θα συμβάλει και πάλι καθοριστικά στην εθνική προσπάθεια για ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας και τη βελτίωση της ευημερίας του Ελληνικού λαού
