του Ηλία Κυριακόπουλου
Για τη διαχείριση της ανάγκης μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ), οι ελληνικές αρχές εισήγαγαν τον Δεκέμβριο του 2019 το Σύστημα Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων που φέρει την ονομασία «Σχέδιο “ΗΡΑΚΛΗΣ”» με σκοπό να συμβάλλει περαιτέρω στη μείωση των ΜΕΔ και στην αύξηση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας.
Με βάση αυτό, η Ελλάδα δεσμεύτηκε να διασφαλίσει ότι η εφαρμογή του Σχεδίου και οι διάφορες ιδιαιτερότητες στη διαμόρφωσή του, ιδίως οι απαιτήσεις χρηματοπιστωτικής αξιολόγησης και οι προϋποθέσεις παροχής εγγύησης, θα υπόκεινται σε τακτική παρακολούθηση από ένα Ανεξάρτητο Επόπτη.
Η ΑΙΓΙΣ ΣΚ έχει διοριστεί ως Ανεξάρτητος Επόπτης του Σχεδίου “ΗΡΑΚΛΗΣ”, παρέχοντας τις σχετικές υπηρεσίες της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό το έργο αντιπροσωπεύει έναν ακόμη σημαντικό ρόλο για τη συμβουλευτική εταιρεία ΑΙΓΙΣ ΣΚ, συμβάλλοντας στις προσπάθειες της Ελληνικής αγοράς να αντιμετωπίσει το ζήτημα των ΜΕΔ, καθώς η εταιρεία παρείχε τις υπηρεσίες της και για την εφαρμογή της «Στρατηγικής Διαχείρισης των ΜΕΔ» στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2016-2017. Σημειώνεται ότι το έργο αυτό ξεκίνησε από τους θεσμικούς δανειστές στο πλαίσιο του 3ου Ελληνικού Προγράμματος Προσαρμογής.
Επιπλέον, ο συνδυασμός υπηρεσιών Χρηματοοικονομικού Συμβούλου και Συμβούλου Μηχανικού αποτελεί τη διαφοροποίηση καθώς είναι σε θέση να προσφέρει ολοκληρωμένες και παραμετροποιήμενες συμβουλευτικές και μελετητικές υπηρεσίες λειτουργώντας ως «one stop-shop» στην ανάπτυξη έργων αξίας άνω των €4,5 δις στην Ελλάδα, με γνώμονα τη μέγιστη δυνατή απόδοση για τα ενδιαφερόμενα μέρη συμπεριλαμβανομένων του Ιδιωτικού και Δημόσιου Τομέα, καθώς και ξένων θεσμικών οργανισμών.
Συνοπτικά, το Ελληνικό Σχέδιο Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τις τράπεζες να διασφαλίζουν μέσω τιτλοποιήσεων των ΜΕΔ την απομάκρυνσή τους από τους ισολογισμούς τους.
Για την εφαρμογή του, αυτόνομα ιδιωτικά οχήματα τιτλοποίησης αγοράζουν Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια ΜΕΔ από τις Ελληνικές τράπεζες και διαθέτουν αντίστοιχους επενδυτικούς τίτλους σε επενδυτές.
- Η Ελληνική Δημοκρατία παρέχει εγγύηση για τους λιγότερο επικίνδυνους τίτλους υψηλής προτεραιότητας εξόφλησης κάθε οχήματος τιτλοποίησης.
- Σε αντάλλαγμα, η Ελληνική Δημοκρατία λαμβάνει ένα τέλος εγγύησης με όρους αγοράς.
Στο πλαίσιο αυτό, η EUROBANK έχει ήδη λάβει έγκριση λήψης εγγύησης για την τιτλοποίηση μέσω των οχημάτων CAIRO I, II και III.
Οι άλλες συστημικές τράπεζες έχουν προχωρήσει σε ανάλογες κινήσεις χωρίς να έχουν λάβει ακόμη τις σχετικές εγκρίσεις.
- Ωστόσο, για όλες τις τιτλοποιήσεις εάν η ζημιά ξεπερνά τα κέρδη χρήσης, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί η σχετική διάταξη του νόμου Χαρδούβελη, που επιβάλλει συμψηφισμό των οριστικών και εκκαθαρισμένων φορολογικών απαιτήσεων, μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ) υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.
Για να αποφευχθεί το γεγονός αυτό, οι τράπεζες προχωρούν σε μετασχηματισμούς κατά τους οποίους δημιουργείται μία εταιρεία συμμετοχών και μία θυγατρική τράπεζα.
Η εταιρεία συμμετοχών διενεργεί την τιτλοποίηση, με πώληση σε ιδιώτη επενδυτή μέρους των ομολογιών μέσης και χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, όπως απαιτείται από τον Ν. 4649/2019, εγγράφοντας τη ζημιά από τη διαφορά μεταξύ καθαρής λογιστικής αξίας και πραγματικής αποτίμησης.
Επιπλέον, διακρατεί τις ομολογίες υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας και προχωρά σε ισόποσο δανεισμό της 100% θυγατρικής τράπεζας.
Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η ενεργοποίηση του νόμου Χαρδούβελη, καθώς η ζημιά εγγράφεται από την εταιρεία συμμετοχών, ενώ τις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις τις έχει η 100% θυγατρική τράπεζα.
Σε ολες τις περιπτώσεις, όμως, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς ο Ν. 4648/2019 ορίζει ότι το Ελληνικό Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και οι φορείς που υπάγονται στη Γενική Κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων και εταιρειών που ελέγχονται άμεσα ή έμμεσα από το Δημόσιο, δεν δύναται να αποκτούν με επαχθή αιτία ομολογίες χαμηλής ή μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας, οι οποίες εκδίδονται στο πλαίσιο τιτλοποίησης απαιτήσεων για την οποία έχει υποβληθεί αίτηση ή έχει χορηγηθεί η εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
Τέλος η πρόκληση για την οικονομία επιπρόσθετα της εκ νέου επιβάρυνσης της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού των τραπεζών με τη δημιουργία νέων ΜΕΔ λόγω της πανδημίας θα είναι το μέγεθος του πλήγματος το οποίο θα αφήσει πίσω της η πανδημία και ο τρόπος της σταδιακής ή μη απόσυρσης των μέτρων τόνωσης της οικονομίας, όπως και η διαχείριση του ιδιωτικού, αλλά και του κρατικού χρέους, παρά την θετική προοπτική της εύρεσης του εμβολίου κατά του κορωνοϊού.
{Ο κ. Ηλίας Κυριακόπουλος είναι Διευθύνων Εταίρος της συμβουλευτικής εταιρείας AEGIS S.K.}
