Στις προκλήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη η ελληνική ναυτιλία στην αρχή της νέας δεκαετίας αναφέρεται ο Θεόδωρος Βενιάμης στον πρόλογο της ετήσιας εκθεσης Ελλήνων Εφοπλιστών 2019-2020.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: Στην αυγή της νέας δεκαετίας, η ναυτιλία καλείται, πρωτίστως, να ανταποκριθεί στις υψηλές περιβαλλοντικές απαιτήσεις που έχουν τεθεί στη διεθνή και ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα, λειτουργώντας παράλληλα σε ένα ιδιαίτερα ρευστό οικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον, με υψηλές προκλήσεις: οι τάσεις προστατευτισμού που επικρατούν σε διάφορα σημεία του πλανήτη μας, οι εμπορικοί πόλεμοι μεταξύ μεγάλων εμπορικών δυνάμεων, οι ανακατατάξεις και οι αναταραχές στο διεθνές εμπορικό γίγνεσθαι, καθώς και η παγκόσμια υγειονομική απειλή του COVID-19 με τις δραματικές της συνέπειες.
Το δεύτερο εξάμηνο του 2019 ταυτίστηκε με τις έντονες διεργασίες προετοιμασίας της διεθνούς ναυτιλιακής κοινότητας για τη μετάβαση τον Ιανουάριο του 2020 στην εποχή των νέων ναυτιλιακών καυσίμων με χαμηλό όριο περιεκτικότητας σε θείο 0,5%. Η ναυτιλία κλήθηκε να εφαρμόσει στα πλοία της ένα νέο Κανονισμό χωρίς τα αναγκαία εχέγγυα ασφάλειας, διαθεσιμότητας και ομαλής λειτουργίας, διότι οι υπεύθυνοι εμπλεκόμενοι φορείς δεν υποχρεώθηκαν και δεν ανταποκρίθηκαν εγκαίρως στην απαίτηση για παραγωγή και διάθεση στα πλοία ποιοτικών και ασφαλών νέων καυσίμων σε επαρκείς ποσότητες παγκοσμίως.
Η Ένωσις Ελλήνων Εφοπλιστών έκρουσε εγκαίρως και επανειλημμένα προς κάθε κατεύθυνση τον κώδωνα του κινδύνου, λειτουργώντας στην πράξη ως μοχλός πίεσης για τη λήψη, έστω την τελευταία στιγμή, μέτρων από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών (UN ΙΜΟ), προς διευκόλυνση της μετάβασης.
Οι αστοχίες όμως της νομοθεσίας για τα νέα καύσιμα θα πρέπει να λειτουργήσουν ως παράδειγμα προς αποφυγή στην υπό εξέλιξη νομοθετική διαδικασία για την υιοθέτηση μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων από τα πλοία. Ο UN ΙΜΟ έχει την ευθύνη διαμόρφωσης και υιοθέτησης ρεαλιστικών και αποτελεσματικών διεθνών μέτρων και πρέπει να εξασφαλίζει τις παραμέτρους αυτές πριν τα εν λόγω μέτρα τεθούν σε ισχύ. Ως υπεύθυνοι πολίτες, υποστηρίζουμε το “Green Deal” και το όραμα της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προστασία του περιβάλλοντος και της ζωής στον πλανήτη μας.
Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει, επ’ ονόματι του σκοπού αυτού, να αναπτυχθούν περιφερειακές πολιτικές εισπρακτικού χαρακτήρα με καθαρά και μόνο οικονομική στόχευση, όπως είναι η περίπτωση των προτάσεων αναθεώρησης και επέκτασης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (EU ETS).
Πανδημία και ναυτιλία
Στη δίνη της πανδημίας που βιώνει η ανθρωπότητα, η ναυτιλία και οι ναυτικοί της προσφέρουν αναντικατάστατες υπηρεσίες, εξασφαλίζοντας τα βασικά αγαθά που χρειάζεται η κοινωνία μας σε καιρούς ειρήνης, αλλά και κρίσεων. Ο ρόλος της ναυτιλίας αποζητά και αξίζει τη διεθνή αναγνώριση και την υποστήριξη από τους κυβερνώντες, ώστε να εξασφαλισθεί κάθε δυνατή διευκόλυνση για την ανεμπόδιστη παροχή των θαλάσσιων μεταφορικών υπηρεσιών. Κυρίως όμως πρέπει άμεσα να επιλυθούν τα σοβαρά προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στη μετακίνηση των ναυτικών και στις αλλαγές πληρωμάτων. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη μετακίνηση των ναυτικών ανά τον κόσμο, με γνώμονα πρωτίστως την υγεία και την ευημερία τους που έχουν άμεση επίπτωση και στην ασφάλεια των πλοίων και της ναυσιπλοΐας.
Επιπροσθέτως, είναι απολύτως σαφές ότι και η ναυτιλία επλήγη αναπόδραστα από τον κλονισμό της παγκόσμιας οικονομίας και του εμπορίου λόγω της πανδημίας, με αποτέλεσμα την μεγάλη επιδείνωση της ναυλαγοράς, όπου για κάποιες κατηγορίες πλοίων υπήρξε κατακόρυφη πτώση των ναύλων και σχεδόν μηδενική ζήτηση μεταφορικών υπηρεσιών. Επομένως, πρέπει να εξασφαλισθεί άμεσα η βιωσιμότητα των ναυτιλιακών επιχειρήσεων, βασική προϋπόθεση της οποίας είναι η εξασφάλιση της ρευστότητας αυτών και η παροχή ευελιξίας στην αποπληρωμή των δανείων τους.
Προς τον σκοπό αυτό, τέθηκε εγκαίρως στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και στα αρμόδια όργανα, καθώς και στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, η αναγκαιότητα συμπερίληψης των ναυτιλιακών εταιρειών στα οριζόντια υποστηρικτικά μέτρα που προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την αναστολή πληρωμής των προγραμματισμένων δόσεων δανείων για καθορισμένο χρονικό διάστημα και τα οποία υιοθετήθηκαν δια νομοθετικών ή μη moratoria από το σύνολο σχεδόν των ευρωπαϊκών κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, και των εποπτικών τους τραπεζικών αρχών.
Εντός των εθνικών μας συνόρων, πρόκληση αλλά και όραμα της ελληνικής ναυτιλίας παραμένει η άμεση ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού νηολογίου, ώστε να αναχαιτισθεί η διαρροή πλοίων από τη σημαία, πριν η κατάσταση καταστεί μη αναστρέψιμη, καθώς και η αναβίωση της ναυτοσύνης του λαού μας. Τα δύο αλληλένδετα θέματα χρειάζονται ολιστική προσέγγιση και στρατηγική και αποτελούν προτεραιότητες της εθνικής ναυτιλιακής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό, οι πρόσφατες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις για τη ναυτολόγηση Ελλήνων στα πλοία υπό ελληνική σημαία, θα δώσουν νέα πνοή και δυναμική στο ελληνικό νηολόγιο, καθιστώντας το ελκυστική επιλογή για τα πλοία μας. Παράλληλα, δίνεται επιτέλους στους νέους που αναζητούν ευκαιρίες εργασίας και επαγγελματικής αποκατάστασης η διέξοδος του ναυτικού επαγγέλματος, δεδομένου ότι θα μπορούν να ναυτολογηθούν με ανταγωνιστικούς όρους, συμβατούς με τα κρατούντα στη διεθνή ναυτική αγορά εργασίας. Στην ίδια κατεύθυνση, η πρόσφατη αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για τους απόφοιτους των Επαγγελματικών Λυκείων Ναυτικής Κατεύθυνσης, με την οποία ανακτούν το δικαίωμα προαγωγής έως τον α’ βαθμό πλοιάρχου και μηχανικού, αποτελεί ιδιαίτερα θετική εξέλιξη.
Επιπροσθέτως, η ανακοινωθείσα συνεργασία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής με το Ίδρυμα Ευγενίδου για την εκπόνηση σχετικής μελέτης συνολικής αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του συστήματος ναυτικής εκπαίδευσης είναι άκρως επίκαιρη και αναμένονται με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα αυτής, προκειμένου η ναυτική εκπαίδευση να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εποχής για την ανάδειξη άρτια εκπαιδευμένων αξιωματικών.
Τέλος, η Εταιρεία Κοινωνικής Προσφοράς Ελληνικού Εφοπλισμού «ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ» συνεχίζει να διαγράφει δυναμική πορεία με ουσιαστικές δράσεις, αφήνοντας διακριτό αποτύπωμα προσφοράς στην κοινωνία μας. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στη δωρεά των 10 ταχύπλοων σκαφών στο Λιμενικό Σώμα, που καλύπτουν τις αυξημένες ανάγκες περιπολίας των ελληνικών θαλασσών, καθώς και στην ανάληψη της ανακαίνισης των χώρων υγιεινής των δημόσιων νοσοκομείων της Αττικής και της προμήθειας ιματισμού για όλα τα νοσοκομεία της επικράτειας, συμπεριλαμβανομένων των αναγκών των ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ, με κορύφωση τη δωρεά ύψους άνω των 13 εκατομμυρίων ευρώ για ενίσχυση με υγειονομικό και τεχνολογικό εξοπλισμό του Εθνικού Συστήματος Υγείας για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19. Όραμά μας λοιπόν παραμένει να κληροδοτήσουμε το δημιούργημα αυτό της ναυτιλιακής μας οικογένειας στις επόμενες γενιές μας ως πρότυπο μηχανισμό κοινωνικής αλληλεγγύης και προσφοράς στον τόπο μας.
Οι προκλήσεις για την εμπορική ναυτιλία διαφαίνονται σε διεθνές επίπεδο στο προσεχές διάστημα πολλές και ποικίλες. Όμως η ναυτιλία των Ελλήνων μεγαλούργησε ιστορικά και σε περιόδους κρίσεων και έχει όλα τα εχέγγυα να διατηρήσει αλώβητες τις υψηλές επιδόσεις της, προσφέροντας στον τόπο μας εξαίρετα οικονομικά, διπλωματικά και στρατηγικά πλεονεκτήματα.
