Του Γιάννη Λεοντάρη
Το Μάρτιο του 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε «Ψηφιακή πυξίδα 2030» η οποία περιλάμβανε τους βασικούς ψηφιακούς στόχους στους τομείς των ψηφιακών δεξιοτήτων, των υποδομών, των επιχειρήσεων και των Δημόσιων υπηρεσιών, τους οποίους τα κράτη – μέλη της ΕΕ θα έπρεπε να επιτύχουν μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Περιλαμβάνει επίσης τον τομέα των δεξιοτήτων και των υποδομών, συμπεριλαμβανομένης της συνδεσιμότητας, την ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων και των Δημόσιων υπηρεσιών, καθώς και τον σεβασμό των ψηφιακών δικαιωμάτων και αρχών της ΕΕ κατά την επίτευξη των γενικών στόχων.
Αυτό όμως που δεν είχε συμφωνηθεί ήταν τόσο ο ρυθμός των βημάτων που θα έπρεπε να επιτυγχάνονται σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα προκειμένου να επιτυγχάνεται ένας σταθερός ρυθμός προόδου, όσο και ο μηχανισμός ελέγχου, παρακολούθησης και συνεργασίας για την επίτευξη των στόχων αυτών.
Χρειάστηκε αρκετός καιρός ώστε να επιτευχθεί η σχετική συμφωνία μεταξύ Ευρωκοινοβουλίου και Συμβουλίου της ΕΕ, κάτι που τελικά έγινε, και κωδικοποιήθηκε στο «Πρόγραμμα πολιτικής 2030: πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία»
Η πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία
Με βάση τη συμφωνία, για να παρακολουθεί αποτελεσματικά την πρόοδο που επιτυγχάνεται η Επιτροπή, από κοινού με τα κράτη – μέλη, θα αναπτύξει προβλεπόμενες πορείες για κάθε στόχο σε επίπεδο ΕΕ. Με τη σειρά τους, τα κράτη – μέλη θα προτείνουν εθνικούς στρατηγικούς χάρτες πορείας, στους οποίους περιγράφονται οι εθνικές προβλεπόμενες πορείες και δράσεις για την επίτευξη των γενικών και ειδικών στόχων, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματισμένων κανονιστικών μέτρων και επενδύσεων.
Η πρόοδος θα μετράται με βασικούς δείκτες επιδόσεων (ΒΔΕ) βάσει ενός «ενισχυμένου» δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI), και θα αξιολογείται με βάση τις πορείες που θα αναπτυχθούν σε ετήσια έκθεση σχετικά με την «κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας», η οποία θα υποβάλλεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.
Για να παρέχει ολοκληρωμένη επισκόπηση και ανάλυση του ψηφιακού μετασχηματισμού, η έκθεση θα εξετάζει επίσης την πρόοδο που σημειώνεται όσον αφορά τους γενικούς και ειδικούς στόχους, τα δικαιώματα και τις αρχές της ψηφιακής δεκαετίας.
Στο πλαίσιο επίσης της συμφωνίας, τα κράτη – μέλη και η Επιτροπή θα συνεργαστούν για την ανάληψη δράσης σε τομείς στους οποίους η πρόοδος είναι ανεπαρκής και όπου παρατηρούνται συνεχείς αποκλίσεις από τις εθνικές πορείες, ενώ ανά πάσα στιγμή η Επιτροπή και τα κράτη – μέλη θα μπορούν να αναλάβουν κοινές δεσμεύσεις και να δημιουργήσουν διακρατικά έργα για την επίτευξη των ψηφιακών στόχων για το 2030.
Έως το 2026, η Επιτροπή θα επανεξετάσει τους στόχους προκειμένου να συνυπολογίσει τις τεχνολογικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις.
Τα διακρατικά έργα
Τα έργα μεγάλης κλίμακας είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των ψηφιακών στόχων και την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού έως το 2030.
Μέσω των διακρατικών έργων τα κράτη – μέλη μπορούν να συγκεντρώνουν τους πόρους τους και να συνεργάζονται στενά για την ανάπτυξη ψηφιακών ικανοτήτων τις οποίες θα δυσκολεύονταν να επιτύχουν μόνα τους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιόρισε έναν αρχικό κατάλογο τομέων για επενδύσεις σε διακρατικά έργα, στους οποίους περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, οι κοινές υποδομές δεδομένων, η ανάπτυξη διαδρόμων 5G, η διασυνδεδεμένη Δημόσια διοίκηση, η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων, η ευρωπαϊκή υποδομή για τις υπηρεσίες αλυσίδας συστοιχιών και οι επεξεργαστές χαμηλής ισχύος.
Για την προώθηση των συγκεκριμένων έργων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει πρόθυμη να καθοδηγήσει τα κράτη – μέλη κατά τον καθορισμό και την ανάπτυξη διακρατικών έργων και μπορεί να προτείνει ορισμένα έργα κατά τη διάρκεια του κύκλου συνεργασίας.
Ακόμα, στο πλαίσιο της συμφωνίας, προβλέπεται και η σύσταση ενός νέου νομικού φορέα, της κοινοπραξίας ευρωπαϊκής ψηφιακής υποδομής (EDIC), που θα συμβάλει στην υλοποίηση διακρατικών έργων και θα διευκολύνει τα κράτη – μέλη να ενώνουν τις δυνάμεις τους όταν επενδύουν σε ψηφιακές υποδομές.
Τα επόμενα βήματα
Η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε πρέπει πλέον να εγκριθεί επισήμως από τους δύο συν-νομοθέτες (Ευρωκοινοβούλιο και Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Μόλις εγκριθεί, θα αρχίσει να ισχύει το πρόγραμμα πολιτικής για την ψηφιακή δεκαετία.
Ως πρώτο βήμα μετά την έναρξη ισχύος του προγράμματος πολιτικής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από κοινού με τα κράτη – μέλη, θα αναπτύξει βασικούς δείκτες επιδόσεων (ΒΔΕ) για τη μέτρηση της προόδου προς την επίτευξη των ψηφιακών στόχων για το 2030 ώστε να προετοιμαστεί για την πρώτη ετήσια έκθεση σχετικά με την «κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας» που θα εκδοθεί κατά πάσα πιθανότητα ήδη τον Ιούνιο του 2023.
Οι ΒΔΕ θα καθοριστούν μέσω εκτελεστικής πράξης.
Εντός εννέα μηνών, τα κράτη μέλη θα υποβάλουν τους πρώτους εθνικούς στρατηγικούς χάρτες πορείας τους, με τους οποίους θα ξεκινήσει ο κύκλος συνεργασίας.
